معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی با تاکید بر تحقق توان رقابتی کشور در تولید محصولات فناورانه، از آغاز ۳۱ طرح فناورانه در سال ۹۸، توسعه خط تولید مَته‌های حفاری دندانه‌ای در خوزستان، افتتاح مرکز تحقیقات بیماری‌های غیرواگیر پژوهشگاه رویان با تمرکز بر درمان دیابت به کمک سلول‌های بنیادی و اتمام طرح پژوهشی ساخت سیستم نمونه‌گیری از بافت‌های سرطانی توسط پژوهشکده معتمد و رونمایی از پیمایش ملی خانواده به مناسبت سی‌ونهمین سالگرد جهاد دانشگاهی در ۱۶ مرداد خبر داد.
دکتر محمدرضا پورعابدی در گفت‌وگو با ایسنا، در پاسخ به سئوالی درباره میزان بهره‌گیری از توانمندی نهادهای علمی در کشور، با بیان اینکه مسائل اجتماعی و توسعه‌ای جامعه ما ریشه در سال‌های قبل داشته و ناشی از چند سال و چند دهه نیست، گفت: امروز نتایج مثبت یا منفی برنامه‌هایی که قبلاً اجرا شده را می‌بینیم. متاسفانه ما به جای آنکه از ثروت‌های خدادادی و منابع طبیعی به نحو بهینه استفاده کنیم و آنها را ابزار و منبع اولیه برای تولید ثروت و ارزش قرار دهیم، این منابع را با بهای اندک می‌فروشیم و در اختیار دیگران قرار می‌دهیم.
وی مهم‌ترین ریشه این مسائل را فرهنگ نفتی دانست و تصریح کرد: این فرهنگ باعث شده نفت را استخراج کنیم و به دیگران بفروشیم، در حالی که محصولات آن را به بهای چند برابر از دیگران می‌خریم. دیگر کشورها نیز همواره به ما گفته‌اند شما کشور ثروتمندی هستید و نیازی نیست به خودتان زحمت تولید فناوری و محصولات فناورانه را بدهید.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی در همین زمینه ادامه داد: نظام آموزشی ما نیز با چُنین تأکیداتی کودکان را پرورش می‌دهد و به فرزندان خود می‌گوییم که کشور ما کشور پهناوری است با منابع فراوان خدادادی، اگر هیچ کاری هم نکنیم، مشکلی نخواهیم داشت. این در حالی است که در سیستم آموزشی کشوری مثل ژاپن از همان ابتدا به دانش‌آموزان گفته می‌شود دو سوم کشورشان را آب فرا گرفته و با توجه به عدم وجود منابع زیرزمینی کافی، بایستی بیش از پیش تلاش کنند.
پورعابدی افزود: چنین فرهنگی در کشور ما شکل نگرفته و به توان داخلی خودمان توجه نکرده‌ایم. در حال حاضر به اجبار یا به ضرورت می‌خواهیم به این توان تکیه کنیم، اما دانشی که رسوب کرده باشد نداریم. در عین حال فناوری تولید داخل خودمان را با بهترین استانداردهای اروپایی و آمریکایی مقایسه می‌کنیم.
وی گفت: معمولاً کشورهایی که بخواهند به توان خود تکیه کنند، در ابتدای این راه استانداردهای سهل‌گیرانه‌تری را برای خود در نظر می‌گیرند.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی تأکید کرد: چنانچه بخواهیم از ظرفیت و توانایی‌های جهاددانشگاهی استفاده کنیم، بایستی فرهنگی را که طی سال‌ها شکل گرفته از بین برده و منابع طبیعی خود را خام نفروشیم. یکی از موضوعات مهم در جهاددانشگاهی از ابتدای تأسیس، گسترش فرهنگ “اعتقاد به توان داخل و تولید فناوری بومی” در کشور بوده است.
انتظار کیفیت عالی، قیمت نازل
پورعابدی خاطرنشان کرد: تحریم برای ما، به عنوان نهادی که در حوزه پژوهش و فناوری فعالیت می‌کنیم، فرصتی برای اثبات توانمندی‌هاست. در عین حال محصول و خروجی ما در حوزه فناوری باید از جهت کیفیت، زمان و قیمت با محصولات خارجی قابل رقابت باشد.
وی تصریح کرد: زمانی که نرخ ارز به صورت غیرواقعی پایین نگه داشته می‌شد، توان رقابت از تولید کننده داخلی سلب می‌شود. متأسفانه انتظار بسیاری از مدیران این است که تولیدکنندگان ابتدا محصول خود را در چند کشور خارجی تست کنند و سپس در داخل کشور بفروشند؛ در حالی که بایستی زمینه برای عرضه محصول در داخل کشور فراهم شده و بر اساس بازخوردهای داخل کشور، تولید و عرضه محصول به خارج از کشور تسری پیدا کند.
وی ادامه داد: مشکل دیگر این است که زمانی که به مرحله داخلی‌سازی می‌رسیم، کارفرما می‌خواهد به تمام آرزوها و آرمان‌های خود در محصول مورد نظر دست پیدا کند. این کارفرما استانداردهای سختگیرانه‌ای همچون API آمریکا را برای تولیدکننده مدنظر قرار می‌دهد، در حالی که در مورد محصولات خارجی چنین حساسیت‌هایی وجود ندارد. در عین حال برای چنین محصولی قیمت چین را در نظر می‌گیریم، واضح است که در چنین حالتی قدرت رقابت وجود ندارد.
پورعابدی با اشاره به اهمیت تولید در مقیاس اقتصادی توضیح داد: زمانی توان رقابتی ما محقق می‌شود که ارتباطات ما با کشورهای همسایه مناسب باشد. بسیاری از فناوری‌هایی که ما تولید می‌کنیم، تنها نیاز کشور خودمان را مدنظر قرار می‌دهد. تولید چنین فناوری‌هایی اقتصادی نبوده و حداقل باید بازار منطقه و کشورهای جهان اسلام را نیز به عنوان بازار هدف مدنظر قرار دهیم تا اقتصاد مقیاس رعایت شود.
وی خاطر نشان کرد: اگر بتوانیم از تجربه کشورهای توسعه یافته با شرایط بومی خودمان استفاده کنیم، توان رقابتی ما محقق می‌شود.
توان جهاد دانشگاهی در دستیابی به فناوری‌های تکرارپذیر
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه سه دسته فناوری وجود دارد، این سه مورد را فناوری‌های حیاتی یا ملی، فناوری‌های تکرارپذیر و فناوری‌های غیراقتصادی نام برد و تشریح کرد: فناوری‌های حیاتی و ملی از جمله فناوری‌هایی هستند که امنیت دفاعی، امنیت اقتصادی، غذایی و … به همراه می آورند. در خصوص این فناوری‌ها مسائل اقتصادی مطرح نیست و هر کشوری باید به آنها دست پیدا کند. مخصوصاً کشوری که می‌خواهد مستقل رفتار کند.
پورعابدی دسته دیگر را فناوری‌های تکرارپذیر عنوان کرد و گفت: این فناوری‌ها همچون صنایع سیمان یا پتروشیمی، حمل و نقل ریلی خاصیت تکرار پذیری دارند؛ به عنوان مثال اگر ۵۰ کارخانه سیمان خریدیم، کارخانه ۵۱ام را نیز نباید از خارج وارد کنیم. در چنین مواردی باید بهترین نمونه خارجی را الگو قرار دهیم و دانش آن را به دست بیاوریم. سپس این فناوری را تولید کنیم، توسعه دهیم و در نهایت به کشورهای دیگر صادر کنیم.
وی با اشاره به اینکه کشورهایی همچون چین، چُنین فرآیندی را طی کرده‌اند، تأکید کرد: بنابراین در حوزه فناوری‌های تکرارپذیر باید بازار را درقبال انتقال تکنولوژی در اختیار دیگران قرار دهیم.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی تصریح کرد: در تمام قراردادهای ما بعد از انقلاب اسلامی قید انتقال تکنولوژی آمده، اما در بسیاری از موارد این موضوع رعایت نشده است. دلیل آن این است که درک درستی از فیزیک دانش و فناوری وجود نداشته و اولویت راه‌اندازی کارخانه و بهره‌برداری از آن بوده است.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی با اشاره به دسته سوم فناوری‌ها، گفت: به دست آوردن برخی فناوری‌ها اقتصادی و به صرفه نیست؛ به عنوان مثال ما سوزن و سنجاق را وارد می‌کنیم چون فناوری تولید این کالا ارزش و اهمیت چندانی ندارد. در چنین مواردی اقتصادِ مقیاس مطرح است.
پورعابدی تأکید کرد: استراتژی ما نسبت به این سه دسته فناوری مشخص است و بیشتر تمرکز ما بر روی فناوری‌های حیاتی و تکرار پذیر بوده و نهادهای ساختاری حوزه علم، فناوری و نوآوری باید این استراتژی را دنبال کنند.
وی ضمن تأکید بر فناوری‌های تکرارپذیر و اشاره به اینکه ۱۰ فناوری جهاد دانشگاهی که سال گذشته رونمایی شده‌اند نیز در همین دسته می‌گنجند، گفت: مته‌های حفاری در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی؛ بازوهای بارگیری نفت؛ زیست پالایی حوضچه‌های نفتی؛ فرآوری قیر طبیعی؛ پرورش ماهی در قفس؛ تکثیر جنین‌های مرغوب گاوی؛ داروهای اسهال دام و کاتالیست‌های صنعت نفت، گاز و پتروشیمی همگی جزو فناوری‌هایی بودند که خصوصیات تکرارپذیری در آنها وجود داشت.
اعتبار ۱۵ میلیون یورویی برای ۳۱ طرح فناورانه
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی افزود: علاوه بر فناوری‌هایی که از قبل پیگیری می‌کردیم، طی دیداری که رئیس جهاد دانشگاهی به همراه ۲۵ پژوهشگر جوان برجسته با مقام معظم رهبری در آذرماه ۹۷ داشتند، برخی از فناوری‌های جهاد دانشگاهی که می‌تواند در رفع برخی از وابستگی‌ها در شرایط تحریم کمک‌کننده باشد مورد تاکید معظم‌له قرار گرفت و از آن زمان به بعد مجلس نیز رویکرد جدیدی نسبت به تامین بودجه برای این فناوری‌ها اتخاذ کرد.
پورعابدی ادامه داد: با عنایتی که مقام معظم رهبری و مجلس در این زمینه به ما داشته است، اعتباری به مبلغ ۱۵ میلیون یورو در بودجه سال ۹۸ جهاددانشگاهی به ۳۱ طرح فناورانه اختصاص داده شد. در حال حاضر نیز کارهای تخصیص ۲۵ درصد اول این بودجه در حال انجام است.
وی با اشاره به اینکه این فناوری‌ها مربوط به پروژه‌هایی نیست که از صفر شروع شده باشد، اظهار کرد: حدود ۵ الی۶ سال است که روی این فناوری‌ها وقت گذاشته‌ایم و بلافاصله بعد از ابلاغ مقام معظم رهبری نیز آنها را در دستور کار خود قرار دادیم. برخی از این فناوری‌ها در مرحله تجاری‌سازی هستند در حالی که برخی دیگر نیازمند انجام کار صنعتی و نیمه صنعتی بر روی آنها هستند. در مواردی نیز دانش فناوری‌ها به دست آمده و باید بستر مورد نیاز آنها از قبیل مزرعه یا کارگاه فراهم شود تا فناوری به بار بنشیند.
وی اضافه کرد: سعی کردیم این پروژه‌ها را با توجه به مشخص بودن زمان آنها، با منابع درآمدی خود شروع کنیم؛ ضمن آن که امیدواریم منابع مالی نیز زودتر در اختیار جهاددانشگاهی قرار گیرد تا خللی در انجام آنها به وجود نیاید.
تولید یک رام قطار ۸ واگنی
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی سپس به موضوعات مهم ۳۱ پروژه فناورانه پرداخت و تشریح کرد: اکثر این فناوری‌ها مربوط به حوزه‌های فنی-مهندسی، پزشکی و کشاورزی است و در این سه حوزه بیشترین کارها را انجام دادیم.
پورعابدی ضمن اشاره به مهم‌ترین مأموریت‌های فناورانه که به جهاددانشگاهی واگذار شده، خاطرنشان کرد: یکی از این مأموریت ها در حوزه فنی و مهندسی، تولید یک رام قطار ۸ واگنی داخلی با مشارکت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بوده که قسمت رانش و طراحی کل مجموعه آن به جهاددانشگاهی واگذار شده است؛ این در حالی است که جهاددانشگاهی پیشتر نیز یک طرح ملی را در همین زمینه با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به سرانجام رسانده و مأموریت فعلی می‌تواند در راستای طرح قبلی به انجام برسد.
باید درجه‌ای از ریسک را بپذیریم
وی با بیان اینکه جهاد دانشگاهی در حال حاضر نیز برخی تجهیزات را به صنعت مترو می فروشد و در این حوزه مشکلی وجود ندارد، یادآور شد: یکی از مشکلات ما در کشور نبود آزمایشگاه‌های مرجع است که فراهم کردن آنها یک وظیفه حاکمیتی است، ضمن آن که سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف با توجه به هزینه بالای راه‌اندازی این آزمایشگاه‌ها نمی‌توانند به این حوزه ورود کنند.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه در زمان نبود این آزمایشگاه‌ها مجبور هستیم تجهیزات ساخت داخل خود را به خارج از کشور انتقال دهیم،گفت: در این صورت دو مشکل برای ما به وجود می‌آید؛ یکی آنکه برخی تجهیزات بسیار حجیم هستند و انتقال آنها با دشواری همراه است. ضمن آنکه انتقال این تجهیزات به خارج از کشور باعث می‌شود اسناد و مدارک نیز به همراه تجهیزات ارسال شده و مقدار زیادی از دانش ما در اختیار دیگران قرار گیرد.
پورعابدی در ادامه با تأکید بر اینکه داخلی‌سازی صنایعی از جمله صنعت ریلی با رعایت تمام استانداردها همراه خواهد بود، گفت: در این زمینه همچنین از توان مشاوران خارجی نیز در صورت ضرورت استفاده خواهد شد.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی افزود: زمانی که بومی‌سازی را انجام می‌دهیم باید درجه‌ای از ریسک را بپذیریم، اما اینطور نیست که برنامه مشخصی برای انجام کارها وجود نداشته باشد. کشور ما می‌تواند استانداردهای داخلی تعیین و آنها را رعایت کند. جهاددانشگاهی نیز که می‌خواهد به حوزه مترو وارد شود، سال‌های زیادی در این حوزه کار کرده و تجارب لازم را به دست آورده است.
افتتاح خط تولید مته‌های حفاری در خوزستان،همزمان با سالگرد تأسیس جهاد دانشگاهی
پورعابدی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به دستیابی جهاد دانشگاهی به دانش فنی تولید مته‌های حفاری دندانه‌ای اشاره کرد و گفت: ذیل ۱۰ قلم کالایی که در حوزه نفت برای بومی‌سازی انتخاب شد، قراردادی را با وزارت نفت منعقد کردیم و بنا شده تا ۸۰۰ مته تولید شود. همچنین قصد توسعه خط تولید مته‌های حفاری در خوزستان را داریم.
وی خاطرنشان کرد: در طرح‌های فناورانه خود نسل جدیدی از مته‌ها تحت عنوان مته‌های PDC را ارائه کردیم که بسیار پیشرفته است. سالانه حدود هزار مته از خارج کشور خریداری می شود که البته این رقم بسته به میزان تولید نفت و توسعه میادین متغیر است. هر کدام از این مته‌ها ۱۳ تا ۱۸ هزار دلار قیمت دارد و با تولید آنها در داخل، صرفه جویی ارزی قابل ملاحظه ای صورت می گیرد.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی با بیان اینکه با تمام تعدیل‌های صورت گرفته مته‌ها با قیمتی بسیار کمتر از نمونه خارجی تحویل خواهد شد، گفت: به منظور تامین ۸۰۰ مته بیش از ۹ فناوری (۹ مته با فناوری و سایزهای مختلف) در حال تولید است.
دستیابی جهاد دانشگاهی به دانش تولید دستگاه ۵۰ هزار بشکه‌ای نمک‌زدایی
پورعابدی یکی دیگر از فناوری‌های عرضه شده در صنعت نفت را در حوزه نمک‌زدایی دانست و توضیح داد: با توجه به آن که چاه‌های نفت ما وارد نیمه دوم عمر خود می‌شوند، به همراه نفت، آب و آب نمک نیز در چاه‌ها وجود دارد و بر این اساس نمک‌زدایی ضروری به نظر می‌رسد.
وی اظهار کرد: در طرح‌های قبلی به دانش فنی “نمک زدایی به روش الکترواستاتیک” دست پیدا کردیم که در مقیاس پایلوت بوده است. طرح جدید ما این است که به دانش تولید دستگاه ۵۰ هزار بشکه‌ای نمک‌زدایی دست پیدا کرده و این دستگاه را با مقیاس یک پلنت واقعی طراحی و اجرا کنیم. هزینه این طرح بین ۱۵ تا ۲۰ میلیون دلار است.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه مبلغ فوق جزو بودجه تخصیص داده شده به ماموریت‌های فناورانه جهاد دانشگاهی به حساب نیامده و این بودجه تنها به حوزه دانش مربوط می‌شود، گفت: در این پروژه بودجه جهاد دانشگاهی به دانش حرکت از تصفیه ۲۵ بشکه در روز به ۵۰ هزار بشکه، اختصاص داده شده، در حالی که ساخت این پلنت نیازمند مبلغ دیگری است که باید از منابع مالی (فایننس) داخل کشور تامین شود. با توجه به اینکه طرح فوق برگشت سرمایه خوبی دارد، می توان تامین منابع مالی آن را در داخل کشور انجام داد.
پورعابدی با بیان اینکه پلنت‌های مورد استفاده در صنعت نفت در حال حاضر فرسوده هستند و باید جایگزین شوند، یادآور شد: چنان چه تحریم‌ها برداشته شود و سطح تولید ما افزایش یابد، نیاز مضاعفی به این فناوری به وجود خواهد آمد.
تولید جنین‌های مرغوب دام‌های سنگین
وی سپس به فناوری‌های حوزه کشاورزی و دامداری از جمله تولید جنین‌های مرغوب دام‌های سنگین اشاره کرد و گفت: قبلاً این طرح را در مقیاس آزمایشگاهی اجرا کردیم. اگر بخواهیم نیاز گوشت یا کره کشور را برطرف کنیم به توسعه بیشتر این طرح احتیاج داریم؛ برنامه ما این است که دام‌های مرغوب بیشتری را چه در داخل و چه در خارج کشور شناسایی کرده و ضمن انجام فرآیندهای اصلاح نژاد، جنین‌های مرغوب تولید کنیم. در نهایت نیز این جنین‌های مرغوب را در اختیار دامداری‌ها قرار دهیم تا بتوانیم نسل مناسب‌تری از دام‌های سنگین (گوشتی یا شیری) به وجود آوریم.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه این دام‌ها با شرایط آب و هوایی و تغذیه ما بیشتر سازگار خواهند بود، یادآور شد: به نظر می‌رسد در این طرح بتوانیم در عرض سه سال نیاز گوشتی کشور را تامین کنیم. اگر در گذشته ظرفیت تولید ۵ هزار جنین را داشتیم در حال حاضر کشور نیاز به ۱۵۰ هزار جنین دارد تا بتواند نیاز خود در این حوزه را برطرف کند؛ بنابراین باید نژادهای مرغوب بیشتری را در اختیار داشته باشیم که بتوانیم حجم بیشتری از آنها را در اختیار دامداری‌ها و دامپروری‌ها قرار دهیم.
پورعابدی با بیان اینکه می‌توان نژادهایی که نیازمند تغذیه و آب بیشتری هستند را با نژادهای نیازمند تغذیه و آب کمتر جایگزین کرد، افزود: به عنوان مثال بایستی کره را از شیری تهیه کنیم که حداقل ۷ درصد چربی داشته باشد در حالی که گاوهای ما شیر حاوی چربی ۳ درصد دارند؛ این باعث می شود که ما در تولید کره به خارج از کشور وابسته باشیم.
وی تصریح کرد: مسئولین وزارت جهاد کشاورزی نیز از این طرح بازدید داشته اما در هر حال ما بایستی در این حوزه به بخش خصوصی تکیه کنیم. با نهادهایی همچون آستان قدس، اوقاف و ستاد اجرایی فرمان امام(ره) قراردادهایی را منعقد کردیم تا بتوانیم دام‌های نژاد مرغوب را در اختیار دامپروری‌های این نهادها قرار دهیم. این در حالی است که دامپروری‌های خصوصی نیز راغب هستند تا جنین‌های مرغوب تعیین جنسیت شده در اختیار آنها قرار داده شود.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی با تأکید بر آن که یکی از بحث های اصلی در حوزه کشاورزی بذر هیبرید است، یادآور شد: بذر هیبرید را از خارج کشور وارد می‌کنیم. با توجه به آن که جزو پنج کشور اول تولید کننده صیفی و سبزیجات هستیم، بایستی در این حوزه کاری انجام دهیم که جهاددانشگاهی نیز تولید چند نمونه از این بذرها را در دستور کار خود قرار داده است.
پورعابدی فناوری دیگر را مربوط به سموم کشاورزی و مبارزه بیولوژیک و غیر شیمیایی دانست و گفت: تشخیص نوع آفات، مبارزه با آفات و مانیتورینگ (نظارت) از جمله کارهایی است که در این حوزه انجام شده است. همچنین با توجه به روش‌های سنتی در کشاورزی و ضرورت اصلاح این موضوع، موضوعاتی همچون کشت کانتینری، گلخانه های هوشمند، کشاورزی هوشمند و ورود اینترنت اشیاء به کشاورزی جهاددانشگاهی از ظرفیت خوبی برخوردار بوده و این فناوری ها نیز می‌تواند به دیگر کشورها نیز صادر شود.
تولید کیت تشخیص حساسیت به شیمی درمانی
وی در ادامه به حوزه پزشکی پرداخت و از جمله موضوعات دنبال شده در حوزه پزشکی را “زخم پوش‌ها” عنوان کرد و توضیح داد: اقدامات خوبی را برای درمان زخم های مزمن ناشی از دیابت و جراحی های سنگین انجام داده‌ایم.
وی موضوع دیگر را ” کیت تشخیص حساسیت به شیمی درمانی” عنوان کرد و توضیح داد: در حال حاضر برای اکثر بیماران سرطانی پروتکل‌های درمانی یکسانی در نظر گرفته می‌شود درحالی که نقشه ژنتیکی افراد متفاوت است و با استفاده از این کیت‌ها می‌توانیم بفهمیم که چه پروتکل درمانی را برای چه افرادی به کار ببریم.
ارائه فناوری‌های منتخب به بلوغ رسیده
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی در بخش دیگری از صحبت‌های خود در پاسخ به اینکه جهاددانشگاهی امکان ورود موثر به کدام یک از حوزه‌های کلان کشور را دارد، اظهار کرد: در جایی که جهاددانشگاهی موفق عمل کرده است همواره مدیری در حوزه اجرایی حضور داشته که توانسته بخشی از ریسک را متقبل شود. این در حالی است که در موارد ناموفق مدیران ظرفیت قبول ریسک را نداشته‌اند.
پورعابدی گفت: منابعی که امسال به طرح‌های فناورانه جهاددانشگاهی اختصاص داده شده، حمایت ویژه‌ای است که پیش از این سابقه نداشته است. در عین حال در شرایط کنونی ضرورت حمایت‌ها بیشتر به چشم می‌آید؛ ضمن آن که نهادهای پژوهش و فناوری باید از این ظرفیت(تحریم) استفاده کنند. اما باید این نکته را نیز مد نظر داشت که در صورت ایجاد تغییری اندک در شرایط کشور ممکن است نگرش راحت‌طلبی مجدداً شکل بگیرد و بار دیگر برای تامین نیازها به کشورهای دیگر تکیه شود.
وی ادامه داد: البته در حوزه رفع مشکلات کلان کشور باید این نکته را نیز مد نظر داشت که ما در جهاددانشگاهی ادعای نقش‌آفرینی در تمام حوزه‌های کلان را نداریم بلکه حوزه‌های منتخب را مورد توجه قرار داده‌ایم و در این زمینه جهاددانشگاهی حوزه‌هایی را که طی ۳۹ سال گذشته در آن حوزه ها به بلوغ رسیده، ارائه خواهد کرد.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی افزود: به عنوان مثال در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی چند کار خاص را انجام می دهیم و فناوری‌های منتخب ما در حوزه دکل‌های حفاری، مته‌های حفاری، نمک زدایی، پمپ ESP، حفاری افقی و مواد شیمیایی پر مصرف در حوزه نفت متمرکز می‌شود.
پورعابدی اضافه کرد: همچنین در حوزه فنی و مهندسی بر حمل و نقل ریلی متمرکز شده‌ایم که حوزه گسترده‌ای است؛ به عنوان مثال در شهر تهران بیش از ۲ هزار واگن مورد نیاز است. این صنعتی است که بازار خوبی دارد و می توانیم به آن ورود کنیم، ضمن آن که دیگر شهرهای بزرگ نیز خواهان این صنعت هستند.
وی با اشاره به اینکه جهاددانشگاهی در حوزه مخابرات نیز فعالیت داشته و بیش از ۹۵ درصد صدای جمهوری اسلامی از فرستنده‌های ساخته شده توسط جهاددانشگاهی پخش می شود، گفت: فرستنده‌های اف ام و فرستنده‌های تلویزیونی باید توسعه پیدا کند. جدیدترین بحث ما در این حوزه، فرستنده های روستایی است. بیش از ۵ هزار روستا داریم که هنوز به برنامه‌های صدا و سیما دسترسی ندارند. در این زمینه فناوری‌های خوبی در حال تولید است که در هر روستا حدود ۵۰۰ خانواده می‌توانند با قیمت کم از این فناوری استفاده کنند.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی در پاسخ به این سؤال که آیا در بخش صنعت جهاددانشگاهی در حوزه فناوری‌های هوایی نیز ورود کرده، توضیح داد: در این سال‌ها در حوزه محیط زیست، الکترونیک قدرت و الکترومکانیک و صنایع هوایی نیز کارهای خوبی انجام شده است. یکی از موارد مربوط به صنایع هوایی، موضوع تست موتور بالگردها است. موتورهایی که تعمیر و اورهال می‌شوند نیازمند تست هستند. سامانه تست موتور های دوار و بالگردها طراحی شده و جهاددانشگاهی در حال کار بر روی این حوزه است.
افتتاح مرکز تحقیقات بیماری‌های غیر واگیر در ۱۶ مرداد
پورعابدی در ادامه صحبت‌های خود به خدمات و فناوری‌های جهاددانشگاهی در زمینه پزشکی اشاره کرد و گفت: در گذشته در حوزه درمان نازایی بیشترین ارز از کشور خارج می شد. در حال حاضر جهاددانشگاهی سالانه بیش از ۱۰ هزار سیکل درمان ناباروری را انجام می دهد که این حوزه با ارزآوری همراه است؛ چراکه افراد ایرانی مقیم در خارج از کشور و افرادی از کشورهای همسایه با توجه به بالا بودن نرخ موفقیت درمانی جهاددانشگاهی به مراکز ما مراجعه می‌کنند.
وی با اشاره به وجود ۹ مرکز نازایی در کشور، اضافه کرد: در حوزه سلول‌های بنیادی نیز مطالعات مرز دانش و پایه‌ای انجام شده ضمن آن که استفاده از سلول‌های بنیادی در درمان برخی از بیماریها نیز مرحله کارآزمایی‌های بالینی را طی می کند. جدیدترین کار ما در این حوزه ایجاد مرکز تحقیقات بیماری‌های غیر واگیر در رویان است که آن نیز در ۱۶ مرداد افتتاح خواهد شد. در این مرکز بر درمان دیابت و استفاده از فناوری‌های نوین به ویژه سلول‌های بنیادی در درمان دیابت تمرکز شده است.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی همچنین به فعالیت در حوزه سرطان علی الخصوص سرطان پستان اشاره کرد و گفت: در این حوزه موضوعاتی از قبیل تغییر سبک زندگی، پیشگیری و درمان سرطان پستان را مورد توجه قرار دادیم.
پورعابدی همچنین استفاده از فناوری‌های نوین برای درمان زخم‌های مزمن و تولید زخم پوش‌ها را از دیگر فناوری‌های پیگیری شده از سوی جهاددانشگاهی دانست و افزود: با توجه به آنکه رویکردی از سمت داروهای شیمیایی به سمت داروهای گیاهی وجود دارد، در این حوزه نیز فعالیت‌های مهمی در پژوهشکده گیاهان دارویی در حال انجام است.
پیمایش‌هایی از خانواده تا سکونتگاه‌های غیر رسمی
وی با بیان اینکه رویکرد ما در برنامه ششم توسعه توانمندسازی حوزه علوم انسانی و اجتماعی به منظور نقش‌آفرینی بیشتر در سطح کشور بوده است، اظهار کرد: متأسفانه در کشور آن‌چنان که شایسته است به حوزه‌های انسانی و اجتماعی به منزله یک دانش توجه نکردیم و از این حوزه نخواستیم که برای مسائل و مشکلات کشور چاره اندیشی کند. این در حالی است که مشکلاتی که در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت، پزشکی و… وجود دارند، ریشه در مسائل اجتماعی و انسانی دارند.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی ضمن ابراز امیدواری برای آن که جهاددانشگاهی بتواند نقش‌آفرینی بیشتری در حل چالش‌ها و مسائل حوزه علوم انسانی و اجتماعی داشته باشد، اظهار کرد: از چند سال پیش مذاکراتی با سازمان برنامه و بودجه انجام شد. این سازمان قبول کرد تا ۱۶ طرح در حوزه‌های علوم انسانی و اجتماعی را تأمین مالی کند که از جمله آنها می توان به طرح‌های پیمایش ملی خانواده، نگرش گردشگران ایرانی و خارجی به مقوله گردشگری، سرمایه انسانی، سکونتگاه‌های غیر رسمی و بازماندگی از تحصیل اشاره کرد.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی یادآور شد: همچنین در حوزه اشتغال تدوین و طراحی نظام جامع هدایت شغلی در دستور کار قرار گرفته و باید در دانشگاه‌ها استقرار پیدا کند. بدین ترتیب زمانی که دانشجو وارد دانشگاه می‌شود از طریق بررسی‌هایی که انجام شده می‌تواند زندگی و آینده شغلی و حرفه‌ای خود را بر اساس ویژگی‌های شخصیتی خود تعیین کند.
پورعابدی همچنین به طرح آسیب‌شناسی ۲۶ رشته تحصیلی اشاره کرد و گفت: سرفصل این رشته‌ها مربوط به سال‌ها قبل بوده و دانشجویانی که در این رشته‌ها فارغ‌التحصیل می‌شوند نمی‌توانند پاسخگوی نیازهایی که در سطح جامعه وجود دارد باشند. در این حوزه نیاز به آسیب شناسی است تا بر اساس این آسیب شناسی تغییرات لازم در نظام آموزش عالی اعمال گردد.
وی ادامه داد: بازطراحی آموزشی در این رشته‌ها را در دستور کار قرار دادیم به‌گونه‌ای که فارغ‌التحصیلی تربیت شود که بتواند نیازهای جامعه را برآورده کند.
طرحی برای تجزیه و تحلیل نرم‌افزاری اخبار رسانه‌ها
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه رسانه‌های ما روزانه هزاران خبر تولید می‌کنند، خاطر نشان کرد: این اخبار همچون نفت خام است در حالی که می‌توان با تجزیه و تحلیل آنها اطلاعات بسیار مفیدی بدست آورد. در این حوزه پژوهشکده آی.تی طرحی را در دستور کار قرار داده و رسانه‌های ایسنا و ایکنا را به صورت پایلوت بررسی خواهد کرد. این پروژه فناوری طراحی و پیاده سازی سامانه پایش ملی رسانه را ایجاد خواهد کرد.
دکتر پورعابدی خاطرنشان کرد: جهاددانشگاهی از پیشتر در حوزه‌های مناسبات نسلی و سبک زندگی فعالیت‌هایی داشته است. این در حالی است که حوزه علوم انسانی در گذشته درون گرا و معطوف به منابع داخلی خودش بوده اما در تلاش هستیم منابع ملی به این پروژه ها اختصاص دهیم و امیدواریم این پژوهش‌ها دستاوردهای خوبی را در اختیار پژوهشگران و نیز مدیران اجرایی قرار دهد تا در سیاست‌گذاری‌های آتی از آنها استفاده کنند.
جهاد دانشگاهی برند و پَتنت نظام جمهوری اسلامی در حوزه علم و فناوری است
وی در بخش پایانی این گفت‌وگو با یادآوری صحبت‌های اخیر مقام معظم رهبری درباره جهاددانشگاهی، اظهار کرد: در نام‌گذاری سال‌های گذشته در شعارهای منتخب رهبری بر موضوعاتی همچون فناوری، توجه به تولید داخل، نوآوری، رونق اقتصاد و کارآفرینی تأکید شده است؛ این شعارها از ابتدا مورد توجه جهاددانشگاهی نیز بوده و رهبری نیز همواره به جهاد لطف داشتند. در بازدیدی که ایشان از پژوهشگاه رویان داشتند و دیدار با جهادگران، ایشان تاکید داشتند که شما نمونه عینی و واقعی این شعارها هستید. این صحبت‌ها وظیفه سنگینی را برای جهاددانشگاهی ایجاد می‌کند.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی در پایان گفت: جهاددانشگاهی پَتنت و برند نظام جمهوری اسلامی در حوزه فناوری و نوآوری است و همه باید کمک کنند تا این برند در پژوهش و فناوری به خوبی نقش‌آفرینی کرده و الگوی فرهنگ جهادی را تکثیر کند.
