ظرفیت مغفول مانده بزرگترین ایل استان سمنان که این روزها بیشتر مورد توجه قرار گرفته ، لبنیات است ؛ صنعت تولید فرآورده های لبنی سنتی که تجاری شده ولی هنوز برند سازی نشده است .
پایگاه خبری دنیای برند، عشایر استان سمنان سه هزار و ۱۸۱ خانوار با بیش از ۱۴ هزار و ۴۰۰ نفر نفر جمعیت هستند ، ۷۴ طایفه دارند و مهمترین و بزرگترین طایفه را ایل سنگسری تشکیل می دهد که محل استقرار آن ، شهرستان مهدیشهر است.
عشایر ایل سنگسر طولانی ترین مسیر کوچ عشایر کشور را دارند ، بهترین گوسفند پرواری ایران با ۶۰ درصد گوشت را تولید می کنند ، ۴۰ نوع نان می پزند ولی شاید هیچ کدام از این فعالیت ها ، آنها را در ایران منحصر به فرد نمی کند جز تولید ۸۰ نوع فرآورده لبنی از شیر .
سنگسری ها از شیر دام های خود ، ماست ، سر ماست ، چکیده ، دوغ ، آرشه، پنیر، خورش، لور، چیکو، کشک، وارهون ، نیمه وا، قره قوروت ، کره تیلمی ، کره چرخی ، توک ، سر شیر ، رورئین ، روغن آرشه ، رهون ، سوزمه و انواع متنوع دیگری از سایر محصولات لبنی را تولید می کنند که مشتریان پر و پا قرصی در استان سمنان و کشور دارد .
کارآفرینی با تولید لبنیات
افرادی مانند آقای مینایی توانستند با سرمایه ای حدود ۱۵ میلیون تومان تولید صنعتی لبنیات گاوی و گوسفندی مهدیشهر را آغاز کنند ، با این همه، این جوان کارآفرین می گوید : برای تجاری سازی، باید برند و کد بهداشتی بگیریم تا بتوانیم محصولات لبنی را با بسته بندی در فروشگاه های بزرگ و شهرهای دیگر عرضه کنیم زیرا موضوع برند سازی در شناساندن یک محصول که سال ها صرفا به صورت محلی تولید و عرضه شده ، برای تولید اقتصادی آن الزامی است .
آقای ثانی یکی از دامداران مهدیشهری هم که در زمینه تولید محصولات لبنی فعالیت دارد معتقد است : افزایش تولید شیر و ایجاد کارگاه هایی با استانداردهای لازم برای برند سازی لبنیات ایل سنگسر ضروری است که این خود مستلزم این است که دامداری های مجهز با تامین علوفه دام راه اندازی و هر کدام از محصولات به تنهایی گواهی استاندارد بگیرند.
آرشه نوعی فرآورده شیری ایل سنگسر است که در هیچجای جهان نمونه مشابه آن دیده نشده ؛ این محصول از تفت دادن نوعی پنیر درست می شود و فرآورده ای بسیار مقوی است و نگهداری آن نیازی به یخچال ندارد و مشتقات آن نیز مصرف دارویی دارد.
چیکو هم شکلاتی است که از شیر درست می کنند ؛ محصولی لبنی عشایر سنگسر که از ترکیب عسل ، شاهدانه، کنجد و آب پنیر درست می شود و به طور معمول با چای صرف می شود و برای معده مناسب است.
چیکو ملین و سرشار از کلسیم است و یکی از سوغاتیهای پر طرفدار سنگسری محسوب می شود.
مراد خادم مدیرکل امور عشایری استان سمنان معتقد است بسیاری از سودجویان با فروش فرآوردههای لبنی بیکیفیت، تولیدهای ممتاز عشایر ایل سنگسر را زیرسوال می بردند که اعطای نشان استاندارد به تعدادی از فرآوردهای لبنی، دست سودجویان و دلالان را از فروش محصولات بی کیفیت دامی و لبنی کوتاه می کند.
به گفته وی ، تفاهمنامهای با اداره کل استاندارد سمنان برای اعطای نشان انطباق استاندارد به فرآوردهای لبنی عشایر استان به امضا رسیده که این اقدام می تواند به برند سازی و صادرات محصولات لبنی عشایر استان سمنان به خارج از کشور بینجامد.
موسی زاده مدیرکل پژوهشی دانشگاه جامع علمی کاربردی کشور هم در سفر به مهدیشهر گفت: حمایت این دانشگاه از صنایع غذایی و محصولات لبنی عشایر ایل سنگسر در بخش های ثبت، آنالیز، اموزش و معرفی به صنایع لبنی کشور در دستور کار است تا برای تولید انبوه و برندسازی آن اقدام شود.
کرمعلی قندالی رئیس سازمان عشایری کشور نیز با بیان اینکه مجوزهای بهداشتی مراحل برندسازی محصولات لبنی و دامی عشایر ایل سنگسر گرفته شده می گوید : این ظرفیت میتواند به معرفی هر چه بیشتر ظرفیت عشایر، جذب گردشگر و رونق اقتصادی منطقه کمک کند.
وی همچنین گفت : تشکیل ستاد ﻣهندسان ﻣﺸﺎﻭﺭ با مشارکت ﻓﺮﺯﻧﺪاﻥ عشایر نیز برای تبلیغ محصولات و معرفی فعالیت پدران و مادران شان در عرصه تولید لبنیات ضروری است.
قندالی با اشاره به موفقیت طرح برند سازی گوشت گوسفند سنگسری در کشور گفت :در حال حاضر ﺷرکت ﺗﻌﺎﻭنی ﮔﻮﺷﺖ ﺩاﻣﻐﺎﻥ و لاهوران ﺳﻨﮕﺴﺮ ﺩﺭ حوزه ملی فعالیت می کنند و موفق هم بوده اند و این تجربه نشان می دهد لبنیات سنگسر هم می تواند در این عرصه موفق بوده و راه خود را به بازارهای بین المللی باز کند.
این ظرفیت مناسب برای تولید لبنیات باید با بسته بندی، برند سازی و رعایت نکات بهداشتی در افزایش بازار فروش این محصول همراه شود چرا که هم اکنون هزار نفر در سمنان و مهدیشهر در زمینه خرید و فروش محصولات لبنی سنتی ایل سنگسر فعال هستند و ظرفیت اشتغال در این بخش فراهم است .
بر اساس آمار وزرات جهاد کشاورزی مصرف سرانه شیر و فرآورده های لبنی در کشور ۹۰ کیلوگرم و در استان سمنان ۹۳ کیلوگرم و بیشتر از سرانه کشوری است .
شاید یکی از دلایل این موضوع این باشد که مردم استان سمنان با نشان” سنگسر ” به عنوان تولید کننده بهترین نوع لبنیات آشنا هستند و اکثر آنها از محصولات لبنی این ایل استفاده می کنند.
عشایر سنگسر به هر آنچه از شیر تولید می کنند ” حاصَل ” می گویند ؛ برند سازی حاصَل آنها این مزیت را دارد که هر جای ایران برند لبنیات سنگسر دیده شد ، خریدار مطمئن باشد حاصِل دسترنج عشایری را به خانه می برد که بهترین و متنوع ترین ” حاصَل ” لبنیات سنتی کشور را تولید می کنند.