پایگاه خبری دنیای برند به نقل از خبرگزاری مهر، «فرهنگ و هنر» در هر جامعه‌ای رابطه نزدیکی با شناخت و حفظ هویت ملی آن کشور دارد و انسان بدون فرهنگ و هنر معنایی ندارد. فرهنگ وسیله تعامل و ارتباط یک جامعه با دنیای پیرامونش را فراهم می کند و هنر مهمترین بخش فرهنگ است. اصالت هنر و پیوند آن با زندگی بشر، رمز ماندگاری آن در طول تاریخ است.
ایران دارای فرهنگ چندین هزار ساله است که خاستگاه اولیه اقوام مختلف با گویش‌ها و آیین‌ها و سنن خاصی است و هر کدام از این اقوام سهم به سزایی در خلق فرهنگ و آثار هنری داشته و دارند، فرهنگ و هنر رایج در ایران از جمله هنرهای متنوع و غنی در جهان به شمار می رود که شاید در نوع خود و در مقایسه با آثار جوامع دیگر بی نظیر باشد. هنرمندان ایرانی نه تنها با الهام از ذوق و هنر ذاتی خود، بلکه با تلفیق این هنر با ظرافت‌های فرهنگ ملی- بومی توانسته اند، استادانه به خلق آثاری هنری همانند موسیقی، نقاشی، معماری و هنرهای تجسمی و غیره بپردازند.
چند وقتی است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای شناسایی، معرفی و احیای فرهنگ و هنر مناطق مختلف کشور اجرای طرح شبکه ملی شهرهای خلاق فرهنگ و هنر را آغاز کرده و طی فراخوانی از ادارات کل و ادارات شهرستانی خواسته ظرفیت‌های خود در حوزه فرهنگ و هنر را در قالب رشته‌های هنرهای تجسمی، هنرهای صنایعی و سنتی، سینما، هنرهای نمایشی، ادبیات، چاپ و بسته بندی، موسیقی، رسانه و مطبوعات، مد و لباس و بازی‌های رایانه‌ای شناسایی و در قالب فرم‌هایی به وزارتخانه معرفی کنند. در همین راستا بیش از ۷۰۰ طرح خلاقانه از سراسر کشور به دبیرخانه این طرح در معاونت هنری وزارت ارشاد ارسال و از این میان ۳۷۵ شهرستان و شهر برای طی باقی مسیر عضویت در این شبکه انتخاب شده و کارگاه‌های آموزشی در سطح استان‌ها در حال برگزاری است. روز گذشته کارگاه آموزشی شبکه ملی شهرهای خلاق فرهنگ و هنر با حضور بیش از ۵۰ نفر در اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان برگزار شد.
استفاده از فاکتورهای فرهنگی و هنری برای رونق این حوزه
«رضا خانی» معاون بهسازی تشکیلات و منابع انسانی دفتر نوسازی و تحول اداری وزارت ارشاد در این باره در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه زمانی که یک فاکتور فرهنگی و هنری در سطح بین المللی ثبت و از جایگاه خاصی برخوردار می شود باید اطلاع رسانی و برای آن تبلیغ شود، اظهار کرد: اینکه یکی از شهرهای استان گیلان به عنوان شهر خلاق خوراک از سوی یونسکو انتخاب شده افتخار بزرگی است که باید با تبلیغ، اطلاع رسانی و معرفی عوامل این انتخاب از مزایای آن بهره‌مند شد.
خانی با تأکید بر اینکه متولیان امر باید برای بهره‌مندی از مزیت برنامه داشته باشند، گفت: متاسفانه حتی در سطح ملی نیز اقدام مناسبی برای معرفی این برند انجام نشده و هنوز بسیاری از مردم ما از نسبت به آن آگاه ندارند. باید ساز و کارهایی در حوزه فرهنگی و هنری نیز برای این برند انجام شود و برنامه‌ریزی لازم برای تقویت و بهره‌مندی از مزیت‌ها این عنوان در دستور کار همه مسئولان قرار گیرد.
وی در ادامه با اشاره به نقش مهم رسانه و مطبوعات در آگاهی بخشی به جامعه اشاره و تأکید کرد: در این زمینه نیازمند اراده جمعی و مشارکت همگانی هستیم.
معاون بهسازی تشکیلات و منابع انسانی دفتر نوسازی و تحول اداری وزارت ارشاد با اشاره به اجرای طرح راه‌اندازی شبکه ملی شهرهای خلاق فرهنگ و هنر، بیان کرد: باید کمیته و کارگروهی در سطح شهرستان تشکیل، برنامه، ایده‌ها و معرفی ظرفیت‌ها در دستور کار قرار گیرد تا بتوانیم از این طریق هنرمندان و فرهیختگان را به این شبکه معرفی و سبب رونق بازار فرهنگ و هنر شویم.
وی با بیان اینکه ایجاد تعامل با استان‌های همجوار و معرفی ظرفیت شهرها در مرحله بعدی قرار دارد، ادامه داد: گیلان ظرفیت‌های بسیاری در حوزه فرهنگ و هنر دارد که بسیاری از این ظرفیت‌ها ناشناخته است لذا ایجاد این شبکه می تواند به شناخت خرده فرهنگ‌ها و هنرهای بومی و محلی و معرفی آنها در سطح ملی و حتی بین المللی کمک کندگیلان ظرفیت‌های بسیاری در حوزه فرهنگ و هنر دارد که بسیاری از این ظرفیت‌ها ناشناخته است لذا ایجاد این شبکه می تواند به شناخت خرده فرهنگ‌ها و هنرهای بومی و محلی و معرفی آنها در سطح ملی و حتی بین المللی کمک کند. به صورت مثال پوشش و حجاب نشأت گرفته از فرهنگ دیرینه مردم تالش در یکی از مجامع بین المللی جهان به عنوان یک پوشش فرهنگی و کامل انتخاب شد اما مردم ایران از این موضوع اطلاعی ندارند این شبکه می تواند به معرفی این ظرفیت‌ها بپردازد.
خانی به ظرفیت‌های طبیعی، هم مرز بودن با کشورهای حاشیه خزر، وجود گمرک آستارا و انزلی و منطقه آزاد تجاری اشاره و خواستار بهره‌مندی از این ظرفیت برای توسعه و رونق بخش فرهنگ و هنر استان گیلان استفاده شد و افزود: مهمترین هدف تشکیل این شبکه رونق اقتصادی، فرهنگ، ایجاد بازارهای فرهنگی از محصولات و کالاها و تولیدات شهرستان‌ها است. ایران بیش از ۴۰۰ شهرستان دارد که هر کدام یک محصول به ویژه در حوزه صنایع دستی دارند و وجود این شبکه به معرفی، ایجاد بازارچه‌های مشترک بین استانی و رونق حوزه فرهنگ و هنر کمک می کند.
انتخاب ۳۵۷ شهرستان و شهر از سوی دبیرخانه شبکه شهرهای خلاق
وی در ادامه بیان اینکه بیش از ۷۰۰ طرح خلاقانه از سراسر کشور به دبیرخانه شبکه ملی شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ارسال شده است، گفت: ۳۵۷ شهرستان و شهر توسط این دبیرخانه انتخاب شده تا فرآیند قطعی شدن این انتخاب را طی کنند. مرحله نخست آن نیز برگزاری همین کارگاه‌های آموزشی و تکمیل فرم‌ها و ارسال آن به دبیرخانه است. از شهرستان‌ها خواسته شده تا به صورت مشخص و کامل مستندات و مدارک، بسترها، ظرفیت‌ها، راهبرد و اهداف و نحوی مشارکت دستگاه‌های دولتی و غیردولتی، سمن‌ها و انجمن‌های فرهنگی و هنری در این فرم‌ها بیان کنند.
خانی در پاسخ به این سوال که آیا شبکه ملی شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ارتباطی با انتخاب شهر خلاق از سوی یونسکو دارد یا نه به خبرنگار مهر گفت: اقدامی که از سوی وزارت ارشاد در حال انجام است با فعالیت یونسکو دو موضوع جدا از هم است. کاری که یونسکو در مورد انتخاب شهر خلاق انجام می‌دهد ارتباطی به دستگاه‌ها دولتی داخل کشورها نداشته و این سازمان رأسا ورود می کند، در حالی که اقدام وزارت ارشاد به صورت داخلی و ملی است اما امکان دارد در آینده با ایجاد هماهنگی و ارتباط با نمایندگی دفتر یونسکو در ایران بتوانیم بخشی از طرح‌ها و ایده‌های ارائه شده در شبکه ملی شهرهای خلاق فرهنگ و هنر را به این سازمان معرفی کنیم.
وی با بیان اینکه مردم و فعالان فرهنگ و هنر باید برای نتیجه بخش بودن این شبکه خود وارد عمل شده و منتظر دستگاه‌ها دولتی نباشند، بیان کرد: ما در این شبکه به دنبال مشارکت همه اقشار اعم از تجار، بازاری، دانش آموز و هنر در ارائه طرح‌ها و ایده‌های خلاقانه هستیم. شناسایی زوایای پنهان حوزه فرهنگ و هنر در سطح شهرها هدف اصلی است در صورت اجرای مناسب و کامل این طرح زمینه برای سرمایه‌گذاری کارآفرینان و اشتغالزایی نیز در حوزه فرهنگ و هنر فراهم می شود.
بخش‌های ناشناخته معرف خوبی برای فرهنگ ایران به جهان
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز در این باره در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه اقتصاد ایران در حال حاضر مبتنی بر نفت، صنایع و کشاورزی است، اظهار کرد: ایران در حوزه فرهنگی و هنری از تنوع بسیاری برخوردار بوده که این ظرفیت‌ها در امور فرهنگی و هنری، صنایع دستی، موسیقی، غذا، لباس و موارد دیگری که در ایران از آن برخورداریم ناشناخته است و در صورت شناسایی و معرفی این هنرها می تواند از مزایای آن بهره‌مند شویم. این درحالی است که برخی از هنرها در معرض انقراض قرار دارند اگر حمایت، معرفی و شناسایی نشود از بین می‌رود.
دکتر محسن زین‌العابدینی، گیلان را یکی از استان‌های برشمرد که فعالیت‌های فراوانی در امور فرهنگی و هنری همانند موسیقی، شعر و نمایش آیینی، خوراک، لباس به ویژه در تالش، صنایع دستی مبتنی بر جنگل و دریا با قابلیت ملی و بین المللی در آن انجام می‌شود، تصریح کرد: شناسایی و معرفی این فعالیت‌ها هم در سطح ملی و هم بین المللی اثربخش خواهد بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی شناسایی و معرفی ناشناخته‌ها بخش فرهنگ و هنر را یکی از مهمترین اهداف راه‌اندازی شبکه ملی شهرهای خلاقشناسایی و معرفی ناشناخته‌ها بخش فرهنگ و هنر را یکی از مهمترین اهداف راه‌اندازی شبکه ملی شهرهای خلاق دانست و ادامه داد: اگر از ظرفیت‌ها هم در سطح محلی، منطقه و حتی ملی و بین المللی حمایت شود می تواند زمینه‌ساز اتفاقات خوب در این حوزه‌ها باشد. انتخاب یک موضوع از سوی یونسکو سبب جلب حمایت‌ها داخلی و مانعی برای نابودی آن فرهنگ و هنر می شود.
وی با تأکید بر اینکه امروز جهانیان از مسائل بومی و محلی استقبال بیشتری انجام می دهند، افزود: دنیای صنعت زده امروز از مسائل کلیشه‌ای و صنعتی خسته شده و به سمت هنرها و فرهنگ‌های پیش می‌روند که ارگانیک، زنده و بومی هستند. این بخش‌های ناشناخته و کمتر دیده شده به ویژه در سطح استان گیلان می‌تواند معرف خیلی خوبی از فرهنگ ایرانی به جهانیان باشد.
زین العابدینی در ادامه اشتغالزایی، کسب درآمد بیشتر و رونق اقتصادی را یکی دیگر از اهداف راه‌اندازی این شبکه عنوان و تصریح کرد: زمانی که بر روی چند فرهنگ و هنر که منحصرا به یک منطقه تعلق دارند متمرکز باشیم زمینه تقویت، جلب حمایت، ایجاد زیرساخت‌ها، پرداخت تسهیلات و گسترش فعالیت برای آن حوزه فراهم شده و کیفیت تولید محصولات به دلیل در نظر گرفتن شاخص‌های جهانی شدن بالاتر رفته در نتیجه هم زمینه اشتغال بیشتر و هم رونق اقتصادی فراهم می شود.
مردم خود برای رونق بخش فرهنگ و هنر اقدام کنند
وی به نقش شبکه ملی فرهنگ و هنر در جذب گردشگر نیز اشاره کرد و گفت: هر هنر نیازمند مخاطب است اگر مخاطبی وجود نداشته باشد بسیاری از صنایع و هنرها وجود نخواهند داشتهر هنر نیازمند مخاطب است اگر مخاطبی وجود نداشته باشد بسیاری از صنایع و هنرهای وجود نخواهند داشت. استان گیلان به صورت بالقوه گردشگرپذیر بوده و ظرفیت‌ها و جاذبه‌های طبیعی آن بیشتر این زمینه را فراهم می‌کند. با توجه به اینکه گردشگر جهانی امروز رویداد محور بوده و به دنبال رخدادهای فرهنگی، بومی، محلی است لذا می توانیم با برنامه‌ریزی در کنار دیدن جنگل و دریا زمینه برای تماشای رویدادهای فرهنگی و هنری را برای گردشگران فراهم کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی همچنین به عضویت ایران در اتحادیه اوراسیا و نقش گیلان در این میان اشاره کرد و افزود: بسیاری از کشورهای عضو این اتحادیه در حوره فرهنگی و هنری نسبت به ما دارای عقب ماندگی‌هایی هستند که برنامه‌ریزی در این زمینه می تواند در انتقال فرهنگ و هنر ما نقش مهمی ایفا کند. بحث اصلی شبکه ملی شهرهای خلاق فرهنگ و هنر نیز این است که ظرفیت‌های بومی و محلی شناسایی و معرفی شده و از آنهایی که قابلیت عرضه بین‌المللی دارند بهره‌گیری شود.
زین‌العابدینی همچنین به تاثیر راه‌اندازی این شبکه در رونق فرهنگی و هنری استان گیلان نیز اشاره کرد و گفت: معتقدم در این زمینه اقدام مهم است. هدف اصلی از راه‌اندازی این شبکه از بین رفتن مرزهای گذشته و فاصله بین دولت‌ها و مردم است بنابراین با توجه به ایجاد این بستر هم مردم و هم مسئولان باید در این زمینه گام بردارند و چشم به حمایت‌های دولت نداشته باشند. فعالیت و حرکت در این بخش به خود مردم بستگی دارد. آنها باید با تعریف ایده آن را پیگیری کرده و با مطالبه‌گری از دولت‌ها در حوزه‌های فرهنگی و هنری و دانش بومی اقدام کنند.
وی با تأکید بر اینکه دولت تنها در این بخش نقش نظارتی دارد، افزود: مشارکت مردمی و اعتمادسازی مردم و دولت اهمیت ویژه‌ای دارد. باید ظرفیت و توانمندی‌ها شناسایی و معرفی شده و در راستای رونق آن گام برداریم و منتظر دستگاه‌های دولتی و مجوزها نباشیم.
پیشینه غنی گیلان در حوزه فرهنگی و هنری
در این باره معاون هنری و سینمایی ارشاد گیلان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با تأکید بر اینکه امروزه شاهد هستیم که رشد زیرساخت‌های هنری متناسب با هنرمندان و ظرفیت فعالان این حوزه نیست، اظهار کرد: البته در سال‌های اخیر در حوزه تربیت نیروی انسانی اقدامات خوبی صورت گرفته است.
سید امیر مصباح به راه‌اندازی شبکه ملی شهرهای خلاق فرهنگ و هنر اشاره و با بیان اینکه هدف اصلی از این کار شناسایی، معرفی و بیان ظرفیت‌های هر منطقه در این بخش است، گفت: گیلان پیشینه غنی در حوزه‌های فرهنگی و هنری دارد و بررسی هر کدام از این بخش‌ها نشان دهنده تاریخ و قدمت فرهنگ و هنر گیلان زمین است.
وی در ادامه با بیان اینکه ایجاد این شبکه در سطح شهرستان و بهره‌مندی از ظرفیت فعالان حوزه فرهنگ و هنری، برخی دستگاه‌های دولتی، شهرداری‌ها و تشکل و انجمن‌ها می تواند زمینه رونق این بخش را فراهم کند، تصریح کرد: جلب مشارکت حداکثری و همچنین توجه به ایجاد فضاهای کسب و کار برای فعالان این حوزه، بروز استعدادها، خلاقیت و ارائه ایده‌های خلاقانه سبب شناسایی ناشناخته حوزه فرهنگ و هنر و ارتقای کیفی این حوزه‌ها می شود.
ارائه ۳۷ طرح خلاقانه توسط شهرستان‌های گیلان
مصباح با اشاره به اعلام آمادگی همه شهرستان‌های استان گیلان برای عضویت در شبکه ملی شهرهای خلاق فرهنگ و هنر، ادامه داد: ۳۷ طرح و ایده از سوی ادارات ارشاد شهرستان‌های استان گیلان به دبیرخانه این شبکه در معاونت هنری وزارت ارشاد ارسال شده و برگزاری کارگاه آموزشی مرحله بعدی اجرای این طرح و ارائه مستندات، اهداف، برنامه و راهبردهای این شهرستان‌ها درباره رشته اعلام شده است.
وی با بیان اینکه هر شهرستان باید ظرفیت‌های منطقه خود در رشته‌های هنرهای تجسمی، هنرهای صنایعی و سنتی، سینما، هنرهای نمایشی، ادبیات، چاپ و بسته بندی، موسیقی، رسانه و مطبوعات، مد و لباس و بازی‌های رایانه‌ای اعلام می کرد، گفت: در همین راستا ماسال، لنگرود، رودسر، انزلی، فومن، لاهیجان، رشت و رضوانشهر هر کدام با سه طرح، رودبار، سیاهکل، آستانه اشرفیه، آستارا و تالش هر کدام با طرح، صومعه سرا، املش و شفت هر کدام با یک طرح در این رویداد شرکت کردند.
مصباح تأکید کرد: با توجه به ظرفیت‌های فرهنگی و هنری موجود در استان گیلان راه اندازی شبکه ملی شهرهای خلاق فرهنگ و هنر می تواند زمینه ساماندهی ظرفیت‌ها در این بخش‌ها را فراهم کرده و به توسعه و رونق اقتصادی، اجتماعی و انسانی و اشتغالزایی و معرفی ظرفیت در سطح ملی کمک کند.