چشم انتظاری ۱۱ ساله مردم و تشکل های میراثی برای ثبت جهانی ماسوله

ماسوله در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن و در ۶۲ کیلومتری غرب مرکز استان گیلان با ۳۵۰ خانه تاریخی با قدمتی ۸۰۰ تا هزار ساله، رودخانه های جاری بر پهنه صخره سنگ ها، شالی و باغ های چای و معماری پلکانی گِلین منحصر به فرد در دل کوهستان با پنجره های چوبی و گلدان های شمعدانی رنگینش، سال ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و ثبت جهانی آن از سال ۱۳۹۰ در دستور کار قرار گرفت.

شهرک تاریخی ماسوله در سال ۲۰۰۷ در میراث تاریخی یونسکو موفق به ثبت موقت شد؛ در گذر سال ها مدیران آمدند و رفتند؛ کارشناسان بین المللی، ملی و استانی آمدند، بررسی ها کردند، گزارش ها بستند، اما هنوز پرونده جهانی شدن ماسوله اندر خم یونسکو همچنان باقیست.

ماجرای ثبت جهانی ماسوله و مشقت ماسوله ای ها در این راه به امید قرار گرفتن در فهرست جهانی همچنان ادامه دارد؛ بطوریکه پس از یازده سال کش و قوس در مسیر جهانی شدن همچنان مردمان این شهر تاریخی با موضوع تامین انرژی و سازگاری به روش های سنتی گرمایشی در زمستان های سرد منطقه برای پیشگیری از آسیب دیدگی بافت قدیمی شهر دست و پنجه نرم می کنند.

پیدایش شهر تاریخی ماسوله و منظر فرهنگی آن، حاصل تعامل هزاران ساله انسان با محیط طبیعی پیرامون خود است که روایت شگفت انگیزی از شکل گیری اولین سکونت گاه های بشری، بواسطه حضور و ورود انسان به خطه سرسبز گیلان تا پیدایش این شهر تاریخی ارائه می دهد که همچنان شور زندگی را بدلیل استقبال گردشگران حفظ کرده است و از این روی مردم و تشکل های میراث فرهنگی و زیست محیطی برای ماندگاری و صیانت از این منظر خواستار پایان یافتن کش و قوس های بسیار در مسیر جهانی جهانی شدن و آماده شناخته شدن در ابعاد جهانی هستند.

آبان ماه امسال بود که ماسوله عنوان شهر کامل از نگاه ارزیابان بین المللی را از آن خود کرد. امروز تسریع در ثبت جهانی شدن این منظر تاریخی به مطالبه جدی مردم و کنشگران میراث فرهنگی مبدل شده است.

تاخیر در ثبت جهانی؛ تهدید ماسوله به مهاجرت جوانان 

مدیرعامل یکی از انجمن های گردشگری گیلان که خود راهنمای جهانگردی و طبیعت گردی و از تشکل های برتر میراث فرهنگی کشور است در این ارتباط گفت: متاسفانه،سالها ست در مسیر جهانی شدن ماسوله با آن معماری منحصر به فرد تلاش می کنیم اما هنوز این میراث فرهنگی فاخر موفق به ثبت جهانی جهانی نشده است.

آناهیتا پوررستم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: ماسوله با توجه به قدمتش همچنان زنده است و از شاخصه های مهم این شهر جریان زندگی آن است و یکی از مشکلاتی که این شهر ها را تهدید می کند تخلیه این شهر از جوانان است که این تهدید در برهه ای از زمان ماسوله را فرا گرفت، اما الان با توجه به درآمد زایی شهر بار دیگر جوانان ترغیب به بازگشت و ماندن شده اند اما اگر فرآیند ثبت جهانی همچنان ادامه یابد بعید نیست که بار دیگر خطر مهاجرت این شهر تاریخی را تهدید کند.

وی با بیان اینکه ثبت جهانی ماسوله مطالبه ما از وزیر میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی است گفت: هر چقدر دنیا به جلو پیش می رود تکیه بر هویت و حفظ میراث فرهنگی در جهان بارزتر می شود و ثبت جهانی میراث فرهنگی موجب توسعه گردشگری ،ارز آوری و حفظ میراث فرهنگی می شود.

مدیرعامل انجمن گردشگری گیلان با بیان اینکه ماسوله زنده است و باید جلوی زوالش را گرفت ،بیان کرد: از مسئولان ارشد کشور و استان می خواهیم در روند ثبت جهانی شدن این اثر نهایت تلاش را بکنند ؛ زیرا هر آن امکان دارد به بهانه مدرنیزه شدن شهر از جوامع محلی تخلیه شود و تخریب صورت گیرد .

این فعال گردشگری تاکید کرد: شوق زندگی در ماسوله شورانگیز است و این نشاط زندگی همراه با پیشینه غنی فرهنگی و معماری قابلیت جهانی دارد .

ثبت جهانی کمک به توسعه پایدار است 

فعال اجتماعی و زیست محیطی و مدیرعامل یک موسسه زیست محیطی در گیلان بیان کرد: وقتی برند بین المللی دریافت می کنیم در واقع نگاه جهانی را جذب آن فرهنگ و موقعیت کرده و موجبات انجام اقدامات بهتر را فراهم می کنیم.

نسیم طواف‌زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اگرچه فضای کاری من بیشتر در ارتباط با محیط زیست است اما ثبت جهانی ماسوله به گردشگری و اقتصاد پایدار کمک می کند و وقتی راجع به اقتصاد پایدار صحبت می کنیم این موضوع در دل خود توجه به محیط زیست را به همراه دارد و از این منظر هم کمک به پایداری منطقه است و وقتی اکوسیستم پایدار می ماند اتفاقات خوشایندی رقم می خورد.

وی با بیان اینکه خواهان آن هستیم که ثبت ماسوله یک بار برای همیشه نهایی شود، گفت: خواست اجتماعی و اجماع عمومی برای ثبت جهانی ماسوله در استان به وجود آمده و ماسوله آماده ثبت جهانی است.

ثبت جهانی ماسوله حفظ اجماع فرهنگی غنی

مدیر عامل یکی دیگر از تشکل های برتر گیلان ،ماسوله را نگین تاریخی ایران و گیلان دانست که به شهر تاریخی زنده شهره است و سکونت درآن از دوره اشکانیان تا کنون جریان دارد .

زهرا قلی‌زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: ماسوله ورودی استراتژیک تجارت بوده و به لحاظ ظاهری ومعماری‌ در تلفیق کامل باطبیعت است.

وی ادامه داد: دارا بودن تاریخچه خاص و برخورداری ازبافت معماری پلکانی تکامل یافته حاصلاجماع فرهنگ های غنی، بخشی از دلایل مطالبه بحق مردم گیلان بعد ازسی سال درجهت ثبت این میراث ارزشمند در فهرست میراث جهانی است.

این فعال گردشگری و زیست محیطی بیان کرد:کوه های شاه معلم مرکز کوهنوردی ماسوله که همه فصول پذیرای کوهنوردان است،بازار زیبای ماسوله برای ارائه و فروش دست سازه های هنرمندان صنایع دستی بسیار پررونق است.

ثبت جهانی ماسوله،افزایش ارز آوری برای کشور 

معاون هنرهای سنتی و صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی گیلان و مدرس حوزه گردشگری بیان کرد: ثبت جهانی ماسوله مقصد کلاسیک جهانی دیگری برای گردشگری کشور را رقم می زند زیرا ثبت جهانی امروز یکی از مهمترین ابزارهای بازاریابی کلان کشورها محسوب می شود.

فرزاد رشیدی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: اگر مسیر کلاسیک شیراز و اصفهان مورد اقبال گردشگران خارجی است به این دلیل است که آثار ثبت جهانی آنها زیاد است ؛اگر ماسوله ثبت جهانی شود ،این مقصد نیز به آن مسیر اضافه می شود و به یکی از مقاصد جذب گردشگر خارجی تبدیل می شود .

وی اظهار داشت : جذب گردشگر خارجی سبب ارزآوری و توسعه گردشگری  پایدار می شود و در نتیجه آن اثر میراثی اهمیت بیشتری پیدا کند وهمین اهمیت سبب حفاظت بیشتر از این اثر می شود و منافع اقتصادی برای منطقه نیز خواهد داشت و سبب ایجاد یک مزیت رقابتی می شود که منفعتش برای استان و کشور خواهد بود.

رشیدی با تاکید بر این موضوع که به حتم گردشگری داخلی هم ارزشمند است تصریح کرد: گردشگری داخلی سبب گردش پول در داخل کشور می شود اما تولید ناخالص ملی را افزایش نمی دهد بلکه باعث چرخش اقتصاد داخلی می شود اما نقش گردشگرخارجی متفاوت است و جایگاه ویژه ای در تمام دنیا دارد و شاخص های توسعه گردشگری بر اساس گردشگر ورودی با گردشگر داخلی قابل مقایسه نیست .

این فعال و متخصص حوزه گردشگری گفت: گردشگری پایدار زمانی در یک مقصد صورت می گیرد که منافع گردشگری به حداکثر برسد و معایب گردشگری به حداقل برسد ما عملا می بینیم گردشگران فرهنگی که به آثار تاریخی علاقمند هستند آسیب ها یشان حداقل و منافعشان حداکثر است ؛لذا با ثبت جهانی بخشی از گردشگری را هدف قرار می دهیم که مورد اقبال گردشگران فرهنگی هستند که مطابقت بیشتری با اصول گردشگری پایدار دارند.

رشیدی با بیان اینکه پس از این همه سال تلاش و مشقت در مسیر جهانی شدن به نظر می رسد که دیگر زمان آن است که این موضوع نهایی شود ،گفت: ۹۰ درصد پرونده ماسوله انجام شده و در مراحل پایانی معرفی پرونده ماسوله برای ثبت جهانی هستیم که اگر این اتفاق رخ دهد ظرف دو سال آینده ثبت جهانی برای شهر تاریخی ماسوله رقم خواهد خورد.

دستور مستقیم استاندار گیلان برای رفع موانع ثبت ماسوله

استاندار گیلان نیز در دیدار اخیر خود با مشاور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهر تاریخی ماسوله را منحصر بفرد و دارای شاخصه هایی ممتاز خواند و از تشکیل جلسه رفع موانع ثبت جهانی آن خبر داد.

اسدالله عباسی در این دیدار بیان کرد: استان همّ خود را با حداکثر توان برای فراهم آمدن ثبت جهانی این شهر تاریخی و دارای اهمیت، گذاشته است.

استاندار گیلان  ماسوله را دارای ظرفیت های زیادی عنوان کرد که در حوزه های مختلف میراث فرهنگی و گردشگری باید مورد توجه قرار گیرد و یادآور شد: ثبت جهانی ماسوله، اقتصاد محلی را تحت تأثیر قرار داده و زمینه های رشد آن را فراهم می سازد.

محمدحسن طالبیان مشاور وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در این دیدار ماسوله را از منظر فرهنگی دارای اهمیت خواند و با اشاره به اینکه مطالعات تکمیلی و جامع این پرونده در حال تدوین، اصلاح و ویرایش مطابق با نظر کارشناسان دفتر ثبت جهانی وزارت میراث فرهنگی است، گفت: در هر سال، کشورمان دارای یک سهمیه برای معرفی به یونسکو به منظور ثبت جهانی است.
وی ادامه داد: باید نهایت تلاش برای ثبت جهانی ماسوله که دارای ارزش برجسته فرهنگی است، صورت گیرد.
وی وفاق و اتفاق نظر همه مسئولان استانی در بخش های مختلف برای تحقق این مهم و رفع موانع پیش روی آن را یک ضرورت خواند.
در نخستین رویداد انتخاب شهر کامل ایران از سوی نشریه بین‌المللی تخصصی A۲ که با حضور چهره‌های ملی و بین‌المللی حوزه معماری و شهرسازی در مرکز همایش‌های بین‌المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملی تهران برگزار شد، شهر ماسوله در کنار شهرهای شوشتر و یزد به عنوان (شهر کامل) ایران انتخاب و معرفی شدند.

مطابق با تعریف ارائه شده، (شهر کامل)، شهری مدرن است که در آن گذشته و خاطرات شهر با زندگی حال پیوند خورده و فضای آن در کنار دیگر ویژگی‌های زندگی شهری، به همه نیازهای ساکنان آن پاسخ می‌دهد.

برخورداری از ایمنی و امنیت شهری، پشتیبانی و برخورداری از سلامت جسمانی و روانی ساکنان، فرهنگ و خلاقیت، بنگاه‌های خرد اقتصادی، حفاظت و احیای میراث شهری را از برخی کیفیت‌های موردنظر برای ارزیابی شهر کامل هستند.

منبع: ایرنا