پایگاه خبری دنیای برند، صاعقه گیر وسیله ای که از یک مدار که در برابر برخورد های صاعقه حفاظت می کند، صاعقه گیر یا برق گیرها در واقع میله های فلزی هستند که برای حفاظت در برابر صاعقه بر روی ساختمان نصب می شوند.
صاعقه گیرها از سازه ها در برابر امواج در حال حرکت صاعقه محافظت می کنند و ولتاژ غیرعادی بالا را به سمت زمین منحرف می کنند. جنس صاعقه گیر ها از آلیاژ مس، برنج یا آلومینیوم ساخته شده اند که بهترین هادی های الکتریسیته هستند.
نصب صاعقه گیر در ساختمانها
هدف از نصب صاعقه گیر حفاظت از سیستمها و افراد در برابر صاعقه و ایجاد مسیری مطمئن جهت انتقال جریان عظیم صاعقه به زمین می باشد، در سیستم صاعقه گیر رادهای هوائی وظیفه جذب صاعقه و هادیهای نزولی وظیفه انتقال جریان را به شبکه ارتینگ به عهده دارند. اگر سیستم صاعقه گیر به درستی طراحی و نصب شده باشد امنیت جانی افراد و ایمنی تجهیزات را بدنبال خواهد داشت.
درست است که صاعقه ممکن است به انسان، زمین، درخت و هر چیزی برخورد کند و حادثه و خسارت ایجاد کند، ولی در ساختمان های بلند مرتبه استفاده از صاعقه گیرها دارای اهمیت بیشتری است. در حالت کلی ساختمان هایی که بیش از ۲۳ متر هستند، چه در مناطق پر خطر و چه در مناطق کم خطر، باید از صاعقه گیر استفاده کنند.
در مبحث ۴ مقررات ملی ساختمان بند ۴-۹-۱۲-۱ ساختمان های با ارتفاع بیش از ۲۳ متر «از سطح همتراز کف پیاده رو تا بالاترین نقطه ساختمان (با احتساب سقف شیروانی)» و ساختمان های شامل موارد خاص مشمول نصب صاعقه گیر می گردد.
اثرات صاعقه
صاعقه یکی از اسرار آمیز ترین پدیده های خلقت است که در عین زیبایی ، بسیار مخرب بوده و در طول تاریخ زندگی بشر ، موجب ضرر و زیان مالی و جانی بسیاری شده است اصولاً بشر تا قبل از تجربه شخصی حدود سانحه، کمتر به دنبال علت وقوع آنها بوده است اما خسارات زیاد و مکرر ناشی از اثرات اولیه (ضربههای مستقیم) و ثانویه (میدانهای الکترومغناطیسی) صاعقه امروز به حدی رسیده است که توجه به راهکارهای جدی را میطلبد.
خطرات صاعقه برای سازه ها و وسایل داخل سازه
برخورد صاعقه با سازه ها می تواند منجر به اتفاقات زیر شود، به همین دلیل باید صاعقه را مهار کرد.
۱- انفجار یا آتش گرفتن وسایل در اثر گرمای تولیدی صاعقه
۲- آتش سوزی و یا انفجار ناشی از گرما در اثر عبور جریان بالا از هادیها و یا قسمت های فلزی
۳- ریزش سقف در اثر گرمای ناشی از محل برخورد صاعقه
۴- خرابی قسمت های داخلی سیستمهای الکتریکی و الکترونیکی
با توجه به مطالب فوق ضرورت دارد که ساختمانها و سازه ها برای جلوگیری از خطرات برخورد صاعقه به سیستم های حفاظت در برابر صاعقه مجهز شوند.
اجزا تشکیل دهنده سیستم حفاظتی ساختمان ها در برابر صاعقه
اجزاء یک سیستم صاعقه گیر بر اساس استاندارد NFC 17-102 & IEC-62305 به شرح زیر است:
-
صاعقه گیر
-
پایه مخصوص صاعقه گیر (پایه نیم متری و یا یک متری)
-
بست اتصال پایه به دکل(کانکشن صاعقه گیر)
-
بلوک های فاصله دهنده
-
هادی نزولی
-
بست و اتصالات هادی نزولی
-
شمارنده (کانتر شمارنده) صاعقه
-
اتصال تست
-
پوشش حفاطتی
-
اتصالات مکانیکی
-
حوضچه ارت
-
سیستم ارت ( زمین صاعقه گیر)
انواع صاعقه گیرها
صاعقه گیرها به دو نوع اکتیو و پسیو تقسیم بندی می شود که در ادامه به توضیح هر کدام می پردازیم.
صاعقه گیر اکتیو یا فعال
دو نوع صاعقه گیر اکتیو یا فعال داریم. وابسته به انرژی خارجی و غیر وابسته به انرژی خارجی.
برای صاعقه گیر اکتیو یا فعال وابسته به انرژی خارجی منبع انرژی مثل برق، باتری و … برای فعال شدن نیاز دارند. ولی برای صاعقه گیر اکتیو یا فعال غیر وابسته به انرژی خارجی نیازی به تامین انرژی از خارج نداریم و جهت تامین انرژی از محیط پیرامون و مکانیزم داخلی جهت تامین آن استفاده می کند.
صاعقه گیر اتمی، بادی، الکترونیک خازنی و… از جمله این نوع صاعقه گیرها هستند. صاعقه گیر اکتیو یا فعال قیمت بیشتری نسبت به صاعقه گیر پسیو یا غیر فعال دارند.
صاعقه گیر پسیو یا غیر فعال
صاعقه گیر پسیو یا غیر فعال دارای یک میله نوک تیز از جنس مس، استیل و… به شکل و فرم خاصی هستند. صاعقه گیر میلهای، صاعقه گیر شبکه ای، صاعقه گیر با فواصل هوایی و … از این نوع صاعقه گیرها می باشند و قیمت کمتری نسبت به صاعقه گیر اکتیو یا فعال دارند.
عوامل موثر در انتخاب صاعقه گیر
انتخاب صاعقه گیر ساختمان به عوامل زیر بستگی دارد:
-
ولتاژ
-
جریان
-
قابلیت اطمینان
-
فضای در دسترس برای نصب