شهر ملی تنبور نیازمند «برند سازی» است

اسدالله فرمانی به عنوانی یکی از چیره‌دست‌ترین و معروفترین سازندگان تنبور در گفتگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه از سال ۱۳۵۰ تاکنون مشغول به ساخت ساز سنتی تنبور هستم، مطرح کرد: ۹ نسل از ما به این هنر مشغول بوده است و از قدیمی ترین و پایه گذاران این هنر هستیم.

وی با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد سازهای تولیدی مان به صورت دستی ساخته می‌شود، خاطرنشان کرد: صادرات نداریم اما فروشمان در سطح کشور مناسب است.

فرمانی در ادامه گفتگو، با اشاره به اینکه تنبورهای تولید شده شان به شهرهای کرمانشاه، تهران و شیراز فرستاده می‌شود، مطرح کرد: پایه گذاری این هنر و پیش روی آن را با سرمایه خودمان ادامه داده‌ایم.

این سازنده بنام تنبور در استان کرمانشاه با بیان اینکه گردشگران از کارگاه تنبورسازی مان بازدید می‌کنند، عنوان کرد: سفارش ساخت تنبور، گاه حضوری و گاه تلفنی به انجام می‌رسد و میزان فروشمان نسبت به سال گذشته تغییری نداشته است.

فرمانی با بیان اینکه تاکنون بازارچه صنایع دستی در این زمینه برپا نشده است، ادامه داد: این روزها مواد اولیه مورد نیازمان را به سختی تهیه می‌کنیم.

وی با تصریح بر اینکه چوب را با نرخ بالایی نسبت به سال گذشته خریداری می‌کنیم، گفت: چوب‌های مورد استفاده‌ عموماً از داخل استان تهیه می‌شود اما قیمت‌ها بسیار افزایشی شده است.

این سازنده به‌نام تنبور در استان کرمانشاه در پایان گفتگو خاطرنشان کرد: هر کیلو چوبی که سال گذشته هزار تومان خریداری می‌کردیم در حال حاضر با افزایش قیمت ۵ برابری باید خریداری کنیم.

ساخت تنبور از حالت هنری به صنعتی تبدیل نشود

ابراهیم رحمتی با بیان اینکه ۳۲ سال است که در زمینه ساخت سازهای سنتی فعالیت دارد، عنوان کرد: برای ساخت تنبر به روش سنتی و با تیشه و مغان انجام می‌دهم.

وی با تصریح بر اینکه قیمت مواد اولیه چون چوب مورد نیاز ساخت تنبور، در حال حاضر ۵ تا ۶ برابر گران شده است، گفت: میزان فروشم نسبت به سال گذشته تغییر نکرده و بیشتر سفارش هایم داخلی است چراکه دیگر کشورها چندان با موسیقی سنتی و زیبای ما آشنا نیستند.

این سازنده قهار تنبور در شهر کرمانشاه با بیان اینکه ۱۰ درصد تنبورهای تولیدی من به کشورهای دیگر صادر می‌شود، افزود: بیشتر تنبورهای دست‌ساخته‌های من به جز کرمانشاه به تهران، کرج، مشهد، شیراز، بوشهر و تبریز ارسال می‌شوند.

رحمتی با بیان اینکه افراد شاغل نمی‌پذیرم و صفر تا صد یک کار را خودم به انجام می‌رسانم، اظهار کرد: با توجه به اینکه دالاهو به عنوان شهر ملی تنبور به ثبت رسیده است باید به وجه هنری سخت تنبور توجه بیشتری شود.

وی در این خصوص تشریح کرد: همانطور که تفاوت بسیاری بین فرش ماشینی و فرش دستباف وجود دارد، بین تنبور ساخته‌شده صنعتی و با دستگاه و تنبوری که با هنر دست ساخته شده است نیز تفاوت وجود دارد.

رحمتی با تاکید بر اینکه نباید بخش هنری تنبور از یاد برده شود، ادامه داد: هیچ گاه حمایتی ندیده ام، بارها صحبت کرده ایم اما حمایت‌ها برای اشخاص خاصی است، نمی‌گویم حمایتی نمی‌شود اما حمایت‌ها از اشخاص خاصی است. این که حمایت از چه کسی می‌شود مهم است، گاه می‌بینیم به سبب ارتباطی که وجود دارد از یک فروشگاه‌دار حمایت می‌شود اما از سازندگان تنبور خیر!

 

این سازنده قهار تنبور در شهر کرمانشاه با تاکید بر اینکه متاسفانه برای حمایت‌ها کاری به عملکرد ندارند، ادامه داد: با ثبت دالاهو به عنوان شهر ملی تنبور می‌توان خوشبین بود که به معرفی هر چه بیشتر این ساز کمک می‌شود چراکه بسیاری از افراد و هنردوستان با این اتفاق پیگیر تنبور خواهند بود.

رحمتی خاطرنشان کرد: حال که شاهد ثبت ملی شهر دالاهو در این عرصه هستیم، بایستی سازندگان تنبور نیز کار درست و هنری ای را بسازند تا شاهد این نباشیم که ساخت تنبور از حالت هنری خود خارج شده و به سمت صنعتی شدن و ساخت با دستگاه سوق پیدا کرده است.

این سازنده قهار تنبور در شهر کرمانشاه خاطرنشان کرد: بایستی بتوانیم کیفیت تنبورهای تولیدی و میزان هنری بودن آن‌ها را ارتقا بخشیم، در حال حاضر بیش از ۹۵ درصد تنبورها را با دستگاه و به صورت کپی تراش می‌سازند درحالی که باید تلاش شود تا بخش هنری ساخت تنبور هم چنان ادامه پیدا کند.

شهرستان دالاهو که با حدود ۳۶ هزار نفر جمعیت در ۱۰۰ کیلومتری غرب کرمانشاه قرار دارد، در اسناد تاریخی به عنوان یکی از خاستگاه‌های اصلی ساز تنبور در جهان مطرح است.

در این شهرستان افراد بسیاری به ساخت و نواختن ساز تنبور مشغول هستند و مردم محلی که غالبا از پیروان آیین اهل حق (یارسان) محسوب می‌شود، از این ساز در مراسم آیینی و مذهبی خود استفاده می‌کنند.

ثبت دالاهو به عنوان شهر ملی تنبور می‌تواند بارقه ای امید باشد برای رونق بسیار و معرفی هر چه مناسب‌تر تنبورهای کرمانشاه در سطح ملی و بین‌المللی و قدمی باشد برای اینکه سازندگان تنبور ماندگار شوند و این میراث دست نخورده به نسل‌های بعدی منتقل شود اما به راستی در این بین، امید است تا دستاوردهای شهر ملی تنبور را شاهد بوده و قدم‌ها برای ثبت جهانی آن نیز محکم تر برداشته شود.

بدین سان، امید است حال که شاهدیم شرایط شیوع چندین ماهه ویروس کرونا بر بدنه گردشگری صدماتی را وارد کرده است، تورهای گردشگری در قالب گردشگری روستایی و گردشگری موسیقی ترتیب داده شود تا بتوان قدم‌ها را در مسیر معرفی مناسب تر تنبور و این شهر ملی پیش رفت و این مسیر به نحوی ادامه یابد که هنرمندان و سازندگان این عرصه دغدغه و یا در دسترس نبودن مواد اولیه را نداشته باشند.

از سویی، کرمانشاه همواره چشم انتظار راه‌اندازی بازارچه‌های محلی و بازارچه مناسب صنایع دستی است که امید است تا ثبت دالاهو به عنوان شهر ملی تنبور جرقه ای باشد برای پیش روی کرمانشاه به سمت معرفی هر چه بهتر و درخورتر صنایع دستی زیبا و ماندگار خود.

منبع: فارس