بادام مامرا، این الماس سبز چهارمحال و بختیاری، با وجود شهرت جهانی و کیفیت بی‌نظیرش، درگیر مشکلات عدیده‌ای است که باغداران را به مرز ورشکستگی کشانده است. افزایش بی‌رویه هزینه‌های تولید، قیمت‌گذاری نامناسب، حضور واسطه‌ها و دلالان و عدم حمایت کافی از سوی دولت، از جمله چالش‌هایی است که این محصول ارزشمند را تهدید می‌کند. در حالی که بادام مامرا می‌تواند به یکی از مهمترین منابع درآمدی استان تبدیل شود، اما باغداران به دلیل مشکلات عدیده‌ای که با آن روبرو هستند، از این فرصت طلایی محروم مانده‌اند.
به گزارش دنیای برند به نقل از ایرنا، مشکلات ادعا شده از سوی باغداران بادام و بادام‌کاران چهارمحال و بختیاری عبارتند از: افزایش هزینه‌های تولید و تناسب نداشتن هزینه‌ها با قیمت خرید محصول، قیمت‌گذاری نامناسب، سود قابل توجه واسطه‌ها و دلالان و جیب خالی باغداران، قطع مداوم برق و فراهم نبودن شرایط برای آبیاری درختان بادام در مهمترین بازه زمانی رشد و به سرقت رفتن حاصل دسترنج باغداران است.
چهارمحال و بختیاری از جمله استان‌های سردسیر کشور واقع در رشته کوه‌های زاگرس است که به دلیل شرایط خاص آب و هوایی در تولید بسیاری از محصولات باغی از جمله بادام، گردو و هلو پیشرو است.
درخت بادام به واسطه مقاومت بالا در مقابل خشکسالی چند سال اخیر در برخی از مناطق چهارمحال و بختیاری استان کشت شده است اما شهرستان‌های بن و سامان به واسطه آب مناسب و خاک با کیفیتی که دارد امروز به عنوان قطب تولید بادام این استان شناخته می‌شود.
بادام چهارمحال و بختیاری در ارقام مامایی، ربیع، شاهرودی، سفید یا کاغذی، منقا و سنگی تولید می‌شود اما معروفیت بادام این استان به بادام مامایی است که امروز این خشکبار با نام تجاری آلمون مامرا به عنوان ارزشمندترین و گران‌ترین بادام در دنیا شناخته می‌شود.
وضعیت بادامستان‌های چهارمحال و بختیاری
مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری می‌گوید : در زمان حاضر ۲۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی این استان زیر کشت بادام قرار دارد( ۱۷ هزار هکتار آبی و یک هزار هکتار دیم) که از میزان ۱۸هزار و ۵۰۰ هکتار بارور است که ۲هزار هکتار از آن اکنون نهالستان است و اکنون ۱۶ مرکز تولید نهال بادام فعال است که سالانه ۲ میلیون اصل نهال تولید می‌کند.
ابراهیم شیرانی افزود: با توجه به سطح زیر کشت بادام در چهارمحال و بختیاری در زمان حاضر بیش از ۲۰ هزار نفر در تولید این محصول به طور مستقیم و غیرمستقیم مشغول به کار هستند.
او با اشاره به بازارپسندی محصول بادام چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: بخش زیادی از بادام این استان به کشور هند صادر می‌شود که براساس آمارهای موجود در سال زراعی جاری تاکنون ۲هزار و۵۰۰ تن از این محصول تولیدی صادر شده که این میزان صادرات نسبت به سال گذشته ۷۲ درصد افزایش نشان می‌دهد.
به گفته وی، سالانه ۳۰ هزار تن محصول بادام به ارزش ۷۰هزار میلیارد ریال (هفت هزار میلیارد تومان) در چهارمحال و بختیاری تولید و روانه بازار می شود.
این مسوول جهادکشاورزی استان یادآور شد:برداشت بادام از نیمه مردادماه تا نیمه مهر در چهارمحال و بختیاری صورت می گیرد و متوسط برداشت بادام ۲ هزار کیلوگرم است که ۷۰ درصد آن رقم مامایی است و رتبه نخست در این رقم در کشور را دارد و استان در زمره رتبه های برتر کشوری در تولید بادام را به خود اختصاص داده است.
به گفته وی، بیشترین سطح کشت بادام چهارمحال و بختیاری مربوط به شهرستان سامان با ۱۱ هزار و ۶۵۰ هکتار است.
مشکلات باغداران؛ از افزایش هزینه‌ها تا حضور واسطه‌ها و دلالان
اما برای بررسی مشکلات باغداران به عنوان حلقه نخست تولید به سراغ یکی از باغداران شهرستان بن رفتیم او به خبرنگار ایرنا گفت: با وجود اینکه قیمت برخی نهاده‌های کشاورزی از جمله انواع کودها، سم‌ها و قارچ‌کش‌ها با قیمت دلار نوسان پیدا می‌کند و چند برابر شده است اما قیمت بادام با این تناسب تغییری نکرده است.
ابوالفضل نادری با اشاره به اینکه دستمزد کارگر در فصل برداشت بادام امسال به ۱۰ تا ۱۵ میلیون ریال رسیده است افزود: امروز یک باغدار برای ۱۰ روز کار حداقل باید ۳۰۰ میلیون ریال دستمزد پرداخت کند که در کنار سایر هزینه‌ها فشار سنگین اقتصادی به باغدار وارد می‌شود.
این باغدار با اشاره به اینکه دلالان محصول بادام را با قیمت ناچیزی می‌خرند و برای فرآوری و بسته‌بندی به نجف‌آباد اصفهان می‌برند اضافه کرد: ایجاد شهرک تخصصی بادام هم نمی‌تواند مشکل باغداران و تولیدکنندگان این محصول را برطرف کند چون اگر قرار باشد همان واسطه‌ها در این شهرک فعالیت کنند با ایجاد این زیرساخت تنها مشکل رفت و آمد آن‌ها برطرف می‌شود و این اقدام سودی برای باغدار به دنبال ندارد.
یکی از باغداران سامان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: زحمتی که یک سال باغدار برای تولید یک محصول خوب می‌کشد با آن چیزی که به دست می‌آورد هیچ همخوانی ندارد.
مهدی مظلوم با انتقاد از افزایش ناچیز قیمت بادام از سال ۹۸ تاکنون افزود: ثابت ماندن و یا افزایش ناچیز قیمت محصول بادام موجب شده تا بیشتر باغداران به فکر رها کردن باغ‌های خود و کار آبا و اجدادی خود باشند.
مظلوم ادامه داد: بیشتر باغداران مجبور هستند برای تامین هزینه‌ها و پرداخت بدهی‌های بانکی خود هر قیمتی که دلال درهمان ابتدا پیشنهاد کند محصول خود را بفروشد که در بیشتر مواقع این قیمت پیشنهادی پاسخ‌گوی هزینه‌های انجام شده در بخش نهاده‌ها و پوست‌کنی، سورتینگ و خشک کردن محصول نیست.
به گفته مظلوم، بیشتر باغداران امکان نگهداری و انبار محصول خود را ندارند تا با گذشت زمان و افزایش قیمت محصول خود را بفروشند و مجبور هستند محصول خود را در همان ابتدای کار به واسطه‌ها بفروشند که این به ضرر باغدار است به خصوص در این سال‌ها که محصول بادام درجه یک چهارمحال و بختیاری شناخته شده هجوم دلالان برای خرید دسترنج باغداران با قیمت ناچیز بیشتر شده است.
این باغدار همچنین بر ضرورت چاره‌اندیشی راهکار مناسب برای صادرات محصول بادام چهارمحال و بختیاری تاکید کرد.
وی به سرقت بردن حاصل دسترنج باغداران از سوی برخی افراد بی‌مسئولیت، صادر نکردن مجوز لازم برای احداث اتاقک کارگری و یا انباری برای نگهداری وسایل کار خود وقطعی برق در تابستان وایجاد اختلال در آب‌دهی به درختان بادام با توجه به شرایط آب و هوایی که چروکیدگی و افت کیفیت محصول را به دنبال دارد را از دیگر مشکلات باغداران عنوان کرد.
یکی دیگر از تولیدکنندگان بادام شهر سامان گفت: در مقابل افزایش چند برابری قیمت نهاده‌های کشاورزی اما قیمت بادام در ۱۵ سال اخیر تنها حدود ۱۵ درصد بوده یعنی هر سال تنها این محصول معادل یک درصد افزایش قیمت داشته است.
غلامرضا چهلگردی اظهار داشت: امسال قیمت مغز محصول بادام از سوی دلالان و مافیای بادام هشت میلیون ریال تعیین شده درحالی که قیمت تمام شده مغز بادام مامایی برای کشاورز بالای ۹۰۰ تا ۹۵۰ هزار تومان هزینه دارد و براساس قیمت گذاری انجام شده حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال باغدار باید ضرر بدهد.
چهلگردی ادامه داد: همچنین قیمت بادام سفید (کاغذی) به عنوان رقم دوم غالب چهارمحال و بختیاری با پوست کیلویی ۵۰۰ هزار ریال و بدون پوست سه تا سه میلیون و ۵۰۰ هزار ریال و بادام سنگی نیز ۸۰۰ هزار ریال قیمت گذاری شده است.
او با بیان اینکه واسطه‌گری در کشورهمیشه به بخش کشاورزی ضربه می‌زند گفت: امروز این واسطه‌ها و دلالان بادام هستند که بازار را مدیریت می‌کنند و کشاورز هیچ نقشی در قیمت‌گذاری ندارد.
این تولیدکننده بادام در خصوص انجمن بادام چهارمحال وبختیاری گفت: جای باغداران و تولید کنندگان بادام در این انجمن خالی است به همین دلیل این تشکیلات نمی‌تواند دردی از باغداران بادام را درمان کند.
چهلگردی اضافه کرد: محصول بادام مامایی که در چهارمحال و بختیاری هشت میلیون ریال قیمت گذاری شده در هندوستان بالای ۳۵ دلار و در بازارهای دنیا با برند افغانستان در آمازون کیلویی حتی تا ۱۰۰ دلار هم فروخته می‌شود درحالی که دست کشاورز از این سود خالی است.
یکی دیگر از بادام‌کاران روستای چم‌عالی شهرستان سامان نیز با انتقاد از آشفتگی بازار به خبرنگار ایرنا گفت: به گفته دلالان وقتی زمان برداشت محصول فرا می‌رسد باید به سراغ باغداران رفت و در ماه‌های آذر و دی باغداران باید به سراغ ما بیایند.
نعمت‌الله اعرابی یادآور شد: دلالان و واسطه‌ها با سوء استفاده از شرایط برخی باغداران به دلیل نداشتن مکان مناسب برای نگهداری محصول و نیاز آنان به پول برای پوشش هزینه‌های انجام شده اقدام به خرید محصول آنان می‌کنند اما به همین راحتی و در کمترین زمان ممکن بهای محصول را به آن‌ها پرداخت نمی‌کنند که این امر مشکلات باغداران را دوچندان می‌کند.
هند؛ مقصد بادام چهارمحال و بختیاری
رییس اتاق اصناف کشاورزی چهارمحال و بختیاری به خبرنگار ایرنا گفت: محصول بادام به خصوص رقم مامایی و ماهیان سردآبی از تولیدات خاص این استان به شمار می‌رود و براساس آنالیزهای انجام شده خاستگاه این خشکبار زرین هرچند به هند صادر می‌شود اما ازآن‌جا به اتحادیه اروپا، آمریکا، آسیا و خاورمیانه صادر می‌شود.
مرتضی درخشان افزود: سال گذشته بادام ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار ریال به فروش رسید در حالی که این محصول در سال ۱۳۹۸ نیز با دلار ۱۱۵ هزار ریال نیز با همین قیمت به فروش می رفت اما آیا این مبلغ همان مبلغ ۶ سال قبل است؟ همین امر موجب شده تا بسیاری از باغداران رغبت و تمایلی به باغداری نداشته باشند.
او با تاکید بر اهمیت قیمت‌گذاری بادام ادامه داد: با توجه به اینکه کشور در تحریم است و صادر کنندگان برای رفع تعهدات ارزی خود مشکلاتی دارند، بنابراین قیمت بادام ثابت مانده است.
رییس اتاق اصناف کشاورزی چهارمحال و بختیاری با تاکید براینکه اگر قیمت بادام به ۵۰ دلار نرسد صرفه اقتصادی ندارد افزود: در زمان حاضر محصول بادام در گمرک با قیمت ۱۸ دلار اظهار می‌شود ولی آنچه به فروش می‌رسد با قیمت پایین‌تر از این میزان (حدود ۱۰ دلار) است که به طور کل به صرفه نیست.
او ادامه داد: اگر بخواهیم از سایت‌های معروف دنیا مثل آمازون قیمت خرید و فروش بادام ایران استعلام شود این رقم کمتر از ۳۸ دلار نیست ولی این قیمت فروش به جیب تولیدکننده ایرانی نمی‌رود.
درخشان گفت: ارزآوری بادام برای کشور ۲۰۰ میلیون دلار است اما چون برخی از واسطه‌ها خودفروشی می‌کنند تولید کننده متضرر و این اقدام آن‌ها موجب از بین رفتن یک برند مهم در دنیا می‌شود.
وی برضرورت ایجاد کارگروهی برای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی از جمله بادام تاکید کرد تا به این صورت از فروش مجانی محصولات جلوگیری شود.
جشنواره بادام بارقه امیدی برای بهبود وضعیت این محصول
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی چهارمحال و بختیاری به خبرنگار ایرنا گفت: براساس عارضه‌یابی و پژوهش‌های انجام شده از سوی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی و انجمن بادام استان ناترازی اقتصادی قیمت بادام مامایی در سر باغ و فروش این محصول از سوی بازرگانان در خارج از کشور از جمله مشکلات باغداران و فعالان این بخش است.
شهرام زارع افزود: افزون براین حضور تاجران هندی و وارد کردن سرمایه‌های هنگفتی برای اینکه محصول بادام را با قیمتی که مد نظر آنان است از باغداران بخرند و پس از بسته‌بندی با برند خود به سایر کشورهای دنیا صادر کنند از دیگر مشکلات باغداران و فعالان این بخش است.
او ادامه داد: براساس برنامه‌ریزی انجام شده جشنواره بادام برای برطرف کردن مشکلات بادام‌کاران ۱۸ و ۱۹ مهرماه با حضور سفیر و رایزن هند و رییس مشترک اتاق ایران و هند و جمعی از مفاخر بادام ایران از جمله دکتر ایمانی مرد نخست کشت و کار این محصول برگزار می‌شود.
به گفته زارع، مهمترین رویکرد جشنواره بادام امسال برطرف کردن مشکل ناترازی اقتصادی این محصول و برند کردن بادام سامان و بن در چهارمحال و بختیاری است.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: با توجه به اینکه بیش از ۹۰ درصد محصول بادام استان در کشور هند به فروش می‌رسد تلاش می‌شود با برپایی جشنواره بادام شرایط رفع ناترازی اقتصادی این محصول فراهم شود.
زارع با تاکید بر ضرورت به سرانجام رساندن شهرک تخصصی بادام چهارمحال و بختیاری گفت: با وجود اینکه عملیات اجرایی شهرک تخصصی بادام استان سه سال پیش آغاز شده اما هنوز به دلیل برخی قوانین دست وپا گیر اداری هنوز واگذاری زمین انجام نشده و بسیاری از بازرگانان کار بسته‌بندی و فراوری این محصول را باید در نجف آباد اصفهان انجام دهند.
او ادامه داد: براساس رایزنی انجام شده قرار است هفته آینده برای واگذاری زمین نشستی با حضور رییس سازمان جهاد کشاورزی و شرکت شهرک‌های صنعتی چهارمحال و بختیاری برای واگذاری زمین به قیمت معقول برگزار می‌شود.
پیش‌بینی تولید ۲۴ هزار تن بادام در چهارمحال و بختیاری
مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: تنش‌های بی‌آبی زمستان گذشته و سرما و بارش‌های بهاره موجب شد تا گرده افشانی به خوبی انجام نشود با این وجود پیش‌بینی می‌شود امسال ۲۴ هزار تن تولید محصول بادام در استان برداشت شود.
ابراهیم شیرانی با تایید مشکلات باغداران در بخش تولید و صادرات محصول به خبرنگار ایرنا گفت: سرمازدگی، خاک نامناسب، نبود مدیریت مناسب گرده‌افشانی، بالا بودن هزینه‌های تولید به دلیل خرده مالکی و مکانیزه نبودن از جمله مشکلات تولید بادام در سطح استان است.
او با بیان اینکه هند تنها مقصد صادراتی محصول بادام چهارمحال و بختیاری است افزود: در زمان حاضرصادر کننده واقعی محصول بادام در چهارمحال و بختیاری وجود ندارد و بیشتر خریداران واسطه‌ها هستند که کار تاجر هندی را انجام می‌دهند.
به گفته شیرانی، محصول بادام چهارمحال و بختیاری در زمان حاضر از سوی واسطه‌ها با قیمت پایین از باغداران خریداری و در قالب بسته‌بندی‌های مناسب و بازارپسند در هند و از آن‌جا با عنوان بادام کشور هند به سایر کشورهای دنیا فروخته می‌شود.
شیرانی تشکیل انجمن و اتحادیه بادام‌کاران مانند محصول پسته که تنها این اتحادیه و یا انجمن تصمیم‌گیرنده نهایی در خصوص محصول بادام باشد را تنها راهکار مناسب برای بهبود بازار و قطع دست واسطه‌ها و دلالان در چهارمحال وبختیاری عنوان کرد.
وی ادامه داد: هر چند در زمان حاضر انجمن بادام‌کاران چهارمحال و بختیاری تشکیل شده اما این ابتدای راه است و رفع مشکلات تولیدکنندگان بادام به یک تشکیلات قوی در این خصوص نیاز دارد.
به گفته مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری، نبود بازارهای صادراتی مختلف و متنوع از دیگر مشکلات صادرات محصول بادام در این استان است که همین امر موجب شده تا امروز رقابت برای صادرات این محصول وجود نداشته باشد.
شیرانی ادامه داد: محدود و منحصر بودن بازار صادرات بادام چهارمحال و بختیاری به کشور هند موجب شده که تاجر هندی هر وقت خواست محصول را با هر قیمتی که برای او صرفه اقتصادی داشته باشد بخرد و هر زمانی که تمایلی به خرید نداشته باشد از خرید محصول امتناع کند وهمین امر بروز مشکلاتی را برای باغداران به دنبال دارد.
او یادآور شد: در زمان حاضر جهادکشاورزی در ابتدای زنجیره بادام به عنوان تولیدکننده است اما پس از تولید در بحث بازاریابی و برندینگ که وابسته به دستگاه‌های دیگر است این زنجیره کم‌رنگ و محصول رها می‌شود درحالی که پس از تولید بازاریابی، بسته‌بندی و برندینگ مهمترین اصولی است که باید در بحث بادام مورد توجه قرار گیرد.
شیرانی با بیان اینکه محصول بادام به عنوان محصولی بومی از نقاط قوت چهارمحال و بختیاری به شمار می‌رود گفت: در کنار کشاورزان خبره وجود مرکز تحقیقات قوی، تنوع رقم‌ها و خاک مناسب مناسب کشت این محصول از نقاط قوت این استان در بحث بادام است و با توجه به شرایط قابلیت کشت و توسعه این این محصول در استان وجود دارد.
شیرانی با اشاره به اینکه چهارمحال و بختیاری مسوول زنجیره بادام کشور است گفت: این زنجیره در ابتدای راه خود قرار دارد و در صورت هدایت صحیح آن بسیاری از مشکلات از تولید تا صادرات آن برطرف و امکان استفاده از این ظرفیت خدادادی به نحو مطلوب در استان فراهم می‌شود.
