پایگاه خبری دنیای برند، مدیر مرکز ترانس رکتیفایرهای صنعتی در جهاد دانشگاهی علم و صنعت تأکید کرد: قادر هستیم هم به لحاظ تمام فناوری‌های مورد استفاده در دنیا و هم به لحاظ قدرت، تمام نیاز داخلی در حوزه طراحی و ساخت رکتیفایرهای صنعتی را تأمین کنیم و در عین حال، از پتانسیل بسیار خوبی برای صادرات به منطقه نیز برخوردار هستیم.
مهندس منصور عارفیان، مدیر مرکز ترانس رکتیفایرهای صنعتی در جهاد دانشگاهی علم و صنعت در گفت‌وگو با ایسنا گفت: یکی از تجهیزاتی که در صنعت به عنوان مبدل‌های الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، یکسوکننده ولتاژ یا رکتیفایر (rectifier) است که ولتاژ متناوب شبکه برق (AC) را به ولتاژ یکسوشده مشابه ولتاژ خروجی باطری‌ها (DC) تبدیل می‌کند. تمام فلزاتی که به نام فلزات رنگین می‌شناسیم، مانند آلومینیوم، روی، مس و برخی فلزات نادر مانند آنتیموان، به روش الکتریکی جداسازی می‌شوند و رکتیفایرها، ابزار اصلی این جداسازی هستند.
مهندس عارفیان افزود: در مقیاس صنعتی از یکسوکننده‌های پرقدرت استفاده می‌شود که ساخت و بهره‌برداری از آنها با ملاحظات فراوانی همراه است؛ به عنوان مثال، اگر رکتیفایرها در یک کارخانه به هر دلیل از مدار خارج شوند، کارخانه دچار مشکل شده و خسارات فراوانی در پی خواهد داشت؛ بنابراین باید بتوانید دستگاه خوب و قابل اعتمادی تولید کنید که به صورت شبانه‌روزی و بدون وقفه کار کند و این اطمینان برای بهره‌بردار ایجاد شود که رکتیفایر می‌تواند بی‌وقفه به کار خود ادامه داده و تولید به شکل پایدار تضمین شود و تنها در مرحله تعمیرات دوره‌ای اورهال (overhaul) بازرسی و در صورت نیاز تعمیر انجام شود. این مرحله می‌تواند ۶ یا ۱۲ ماه یکبار تعریف شده باشد و در این زمان، کارخانه تعطیل شده و کل تجهیزات مورد بازدید دوره‌ای قرار می‌گیرند تا درصورت نیاز، تعمیر یا تعویض شوند.
وی تأکید کرد: کار طراحی و ساخت رکتیفایرها از دهه ۷۰ در جهاد دانشگاهی علم و صنعت با ساخت ترانس رکتیفایرهای حفاظت کاتدی آغاز شد که در مقیاس صنعتی، قدرت و توان بسیار پایین در حدود ۱۰ کیلووات دارند. به مرور زمان وارد طراحی و ساخت این دستگاه در مقایس صنعتی‌تر شدیم. توان رکتیفایر در مقیاس صنعتی از ۱۰۰ کیلووات به بالا شروع می‌شود. بزرگترین نمونه‌های رکتیفایرها در کارخانه‌های تولید آلومینیوم از جمله در هرمزگان و بندرعباس مورد استفاده قرار می‌گیرند که از لحاظ سطح جریان تا ۴۰۰ کیلوآمپر جریان خروجی دارند و به دلیل مصرف بسیار بالای برق، هر کارخانه تولید آلومینیوم یک نیروگاه مستقل داشته و همچنین تأمین برق آن از شبکه سراسری در سطوح ولتاژ ۱۳۲یا ۲۳۰ کیلوولت انجام می‌شود تا بتواند برق مورد نیاز کارخانه را با ضریب اطمینان بالا تأمین کند.
مدیر مرکز ترانس رکتیفایرهای صنعتی در جهاد دانشگاهی علم و صنعت خاطر نشان کرد: هدف‌گیری نهایی ما، ساخت رکتیفایرهایی است که در کارخانه‌های تولید آلومینیوم مورد استفاده قرار می‌گیرند و نقطه اوج فناوری است که در این حوزه در دنیا استفاده می‌شود که البته به این فناوری هم دست یافته‌ایم، ولی نیاز کشور فعلا در این حوزه نیست. در عین حال در توان‌های پایین‌تر، از رکتیفایرها برای معادن تولید مس و روی نیز در کشور استفاده می‌شود. معادن زیادی از شمال غرب تا جنوب شرق در کشور وجود دارند که از آن جمله می‌توان به مجتمع مس سرچشمه رفسنجان و مس سنقر اشاره کرد که تولید بسیار بالایی دارند. همچنین معادن متعدد تولید روی از شمال تا جنوب کشور وجود دارند و ایران یکی از تولیدکنندگان روی در جهان می‌باشد. طی ۱۰ سال اخیر، تولید و فروش مواد معدنی افزایش زیادی پیدا کرده و معادن خصوصی در هر دو بخش تولید مس و روی فعال هستند؛ بخصوص اخیراً با بالا رفتن قیمت مس و نیز قیمت ارز، ایجاد شرکت‌های خصوصی در این بخش مقرون به صرفه شده است.
مهندس عارفیان با اشاره به این نکته که رکتیفایرهای صنعتی یکی از نیازهای اصلی این معادن هستند، افزود: در گذشته رکتیفایرها از کشورهایی اروپایی مانند آلمان و ایتالیا خریداری می‌شدند، اما به دلایل شرایط تحریم، شرکت‌ها مجبور به تهیه این دستگاه‌ها از کشور چین شدند. نمونه‌های اروپایی از کیفیت خوبی برخوردار هستند، اما نمونه‌های چینی کیفیت پایینی دارند و در بهره‌برداری، کارفرماها را با مشکلات زیادی روبرو کرده‌اند. براساس این نیاز در صنعت، از اوایل دهه ۹۰ ساخت رکتیفایرهای توان بالا را در دستور کار قرار دادیم و نخستین دستگاه را به شرکت روی ایرانیان با جریان ۱۵ کیلوآمپر تحویل دادیم. این دستگاه با مشارکت کارفرما و در شرایطی ساخته شد که برای نخستین‌بار این دستگاه را می‌ساختیم، اما کارفرما این خطر (ریسک) را پذیرفت. دستگاه در سال ۱۳۹۱ ساخته شد و ظرف چهار ماه، کلیه اشکالاتی که می‌توانست در روند بهره‌برداری وقفه ایجاد کند، برطرف شدند و درحال حاضر دستگاه بعد از گذشت ۸ سال با قدرت درحال کار است.
وی تأکید کرد: این شرکت در طرح توسعه خطوط تولید خود، رکتیفایرهای مورد نیاز را از جهاد دانشگاهی تأمین کرد که نشان می‌دهد، توانسته‌ایم در صنعت برای خود جایگاه و برندی ایجاد کنیم و به طور کامل جای چین را گرفته و به لحاظ مزیت قیمت و پشتیبانی فنی، جای تولیدکننده‌های اروپایی را هم پر کنیم. به جرأت می‌توانیم بگوئیم که هم به لحاظ تمام فناوری‌های مورد استفاده در دنیا و هم به لحاظ قدرت، قادر هستیم تمام نیاز داخلی در حوزه طراحی و ساخت رکتیفایرهای صنعتی را تأمین کنیم. در زمینه طراحی و ساخت رکتیفایرها، تولیدکنندگانی دیگری نیز در کشور مشغول فعالیت هستند، اما نتوانسته‌اند در سطح جهاد دانشگاهی، بحث تولید و بهره‌برداری پایدار را برای کارفرما ایجاد و تضمین کنند. از سوی دیگر، مزیت قیمتی بسیار خوب و پشتیبانی فنی در شرایط تحریم، بسیار حائز اهمیت هستند و در کل، جهاد دانشگاهی طی ۱۰ سال فعالیت در این حوزه، توانایی خود را به خوبی اثبات کرده است. یکی از بخش‌های فعالیت جهاد دانشگاهی در حوزه تولید رکتیفایرهای صنعتی، خطوط مترو است که از سال ۱۳۹۲ آغاز شده است. در حال حاضر کلیه رکتیفایرهای مورد استفاده در خط ۸ مترو تهران، ساخت جهاد دانشگاهی است. همچنین تامین بخشی از رکتیفایرهای خطوط ۷ متروی تهران، خط ۲ متروی مشهد و خط A متروی قم توسط این مجموعه دانش‌بنیان انجام شده است.
مدیر مرکز ترانس رکتیفایرهای صنعتی در جهاد دانشگاهی علم و صنعت در خصوص فناوری‌های مورد استفاده در رکتیفایرها گفت: رکتیفایرها با چند نوع فناوری کار می‌کنند: فناوری دیودی که اصطلاحاً غیرقابل کنترل شناخته می‌شود؛ فناوری تریستوری که فناوری به‌روزتری محسوب شده و امکان کنترل مقادیر ولتاژ و جریان خروجی را فراهم می‌کند؛ فناوری جدید برپایه IGBT یا (IGBT base) که البته در حال حاضر بعلت در قدرت‌های پایین‌تر استفاده می‌شود، ولی قابلیت کنترل و ارائه کیفیت توان مناسب‌تری را دارند. ما چندین سال است که به فناوری برپایه IGBT در جهاد دانشگاهی نیز دست پیدا کرده‌ایم که البته هنوز به خوبی در صنعت جا نیفتاده و در صنایع کوچک‌تر و خاص‌تر استفاده می‌شود. از این لحاظ نیز می‌توانیم کل فناوری‌های روز دنیا را براساس خواست کارفرما ارائه کنیم. بحث دیگری که در زمینه رکتیفایرها مطرح است، بحث نوع خنک‌کننده‌گی است. رکتیفایرها با توجه به آب و هوای منطقه‌ای که مورد استفاده قرار می‌گیرند، به خنک‌سازی‌های متفاوتی با گردش آب، جریان هوا، روغن نیاز دارند. برای اینکه بتوانیم رکتیفایرها را در سراسر کشور با شرایط آب و هوایی متفاوت عرضه کنیم، دستگاه را با هر شکل خنک‌سازی براساس خواست کارفرما، طراحی و ارائه می‌کنیم.
مهندس عارفیان به پروژه معدن مس بورلی قزاقستان اشاره کرد و گفت: یکی از پروژه‌هایی که در دست اجرا داریم، ساخت رکتیفایر برای معدن مس بورلی قزاقستان است. یک شرکت داخلی به صورت پیمانکاری، طراحی فرایند و تولید مس در قالب یک قرارداد در کشور قزاقستان را برنده شده است و تأمین رکتیفایرهای مورد نیاز این پروژه، پشتیبانی فنی، ارائه گارانتی مورد نظر کارفرما و خدمات پس از فروش ۱۰ ساله رکتیفایرها توسط جهاد دانشگاهی انجام می‌شود.
وی ادامه داد: تولید و تحویل این رکتیفایرها، نخستین قرارداد بزرگ خارجی در این حوزه برای ما محسوب می‌شود و شاید بتوانیم بگوئیم بزرگترین قرارداد صادراتی برای محصولی است که در این سطح و قدرت، توسط یک شرکت داخلی ساخته شده و در خارج مورد استفاده قرار می‌گیرد. تحویل رکتیفایرها در این پروژه می‌تواند به عنوان رزومه‌ای برای ایران و جهاد دانشگاهی برای گرفتن پروژه‌های جدیدتر و بزرگتر در حوزه ساخت رکتیفایرهای صنعتی باشد. طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته، رکتیفایرهای تولید شده توسط جهاد دانشگاهی که آزمایش‌های فنی را نیز با موفقیت پشت سرگذاشته‌اند، طی یک ماه آینده به قزاقستان انتقال داده خواهند شد تا در این پروژه مورد بهره‌برداری قرار بگیرند.
وی با اشاره به تأثیر تحریم‌ها بر فعالیت‌های این مجموعه خاطر نشان کرد: در تأمین قطعات با مشکلاتی مواجه بوده‌ایم، اما به دلیل اینکه خودمان صاحب فناوری بوده و کپی‌سازی نکرده‌ایم، تلاش کرده‌ایم که در طراحی دستگاه و برای تأمین قطعات، منحصر به استفاده از یک نوع برند خاص نباشیم و بتوانیم از چند نوع برند برای تأمین قطعات استفاده کنیم. در عین حال، حتی اگر به دلایلی نتوانیم قطعات را تهیه کنیم، قادر هستیم تغییراتی در طراحی‌ها ایجاد کنیم؛ هرچند از ابتدا براین اساس پیش رفته‌ایم که از قطعات خاص استفاده نکرده و بیشتر از قطعات عمومی استفاده کنیم. در خصوص قطعات الکترونیکی، این مشکل به مراتب بسیار کمتر بوده و به راحتی می‌توانیم آنها را تهیه کنیم.
| پایگاه خبری دنیای برند را در اینستاگرام دنبال کنید |
لزوم وجود رقابت سالم در صنعت
مدیر مرکز ترانس رکتیفایرهای صنعتی در جهاد دانشگاهی علم و صنعت تأکید کرد: در صنعت اگر رقابت سالم وجود داشته باشد، صنایعی که حرفی برای گفتن داشته باشند، باقی خواهند ماند و زمانی این موضوع آسیب‌زا خواهد بود که صنعت سلامت خود را از دست بدهد. یکی از بزرگترین مشکلاتی که در ایران با آن مواجه هستیم، دولتی بودن بخش زیادی از اقتصاد کشور است. در شرکت‌های خصوصی حتی با برطرف شدن تحریم‌ها، دچار مشکل نخواهیم شد، زیرا آن چه برای شرکت‌های خصوصی در تأمین خصوص رکتیفایرها حائز اهمیت است، ایجاد شرایط تولید پایدار، پشتیبانی فنی سریع و درازمدت، قیمت مناسب و عدم تاثیرگذاری مسایل سیاسی مانند تحریم در تأمین این کالا و نیز قیمت رقابتی است؛ یعنی اگر بتوانید محصول خود را با قیمت مناسب‌تر عرضه و شرایط مورد نظر کارفرما از جمله پشتیبانی فنی را تأمین کنید، هیچ رغبتی برای گرایش به خارج وجود ندارد. آنچه بیشتر در گشایش سیاسی و برطرف شدن تحریم‌ها ما را نگران خواهد کرد، بخش‌های دولتی اقتصاد است. در خریدهای خارجی جذابیت‌هایی وجود دارد که در خریدهای داخلی دیده نمی‌شود. در خریدهای خارجی دولتی، قیمت چندان مهم نیست و عامل تعیین‌کننده، خرید از برندهای معتبرتر است. مسئولین بخاطر اینکه کمترین مسئولیت را بپذیرند، تلاش می‌کنند از گران‌ترین و پرآوازه‌ترین برندهای دنیا خریداری کنند و اگر احیاناً مشکلی بروز کرد، باز هم مسئولیت کمتری متوجه آنها باشد؛ اما اگر از برند پایین‌تر یا حتی داخلی خریداری شود، مسئول پاسخگو خواهد بود. در عین حال عوامل انگیزشی در خریدهای داخلی بسیار پایین‌تر از خریدهای خارجی است.
وی تصریح کرد: معتقدیم اگر شرایط تحریم مرتفع شود، اوضاع ما نیز بهتر خواهد شد. یکی از بزرگترین مشکلات ما، عدم امکان فروش محصولات به کشورهای دیگر است. همین مزیت رقابتی که اکنون در داخل کشور داریم، می‌توانیم در خارج از کشور نیز داشته باشیم و می‌توانیم در زمینه صادرات توسعه بسیار زیادی داشته باشیم؛ زیرا اقتصاد کشورهای خارجی بیشتر به سمت اقتصادهای خصوصی سوق پیدا کرده و تصمیم‌گیری‌ها در راستای منافع شرکت صورت می‌گیرد. طبیعتاً اگر تحریم‌ها برداشته شود، اگر در بازار داخل سیاست‌های اقتصادی مناسبی اجرا نشود، دچار مشکل خواهیم شد، اما در زمینه صادرات با شرایط بهتری روبرو خواهیم بود. در شرایط فعلی تقریباً با هیچ کشوری نمی‌توانیم قراردادهای بین‌المللی داشته باشیم و همین مسئله باعث شده است که علی‌رغم اینکه به لحاظ سطح دانش فنی قادر به رفع نیاز کل منطقه هستیم، اما بدلیل نبود ارتباطات مناسب مالی و بانکی، نمی‌توانیم قرارداد منعقد کنیم و تنها زمانی توانستیم با خارج از کشور کار کنیم که یک خط اعتباری وجود داشته باشد. مطمئن هستم با برطرف شدن تحریم‌ها، در سطح صادرات شرایط بسیار بهتری خواهیم بود و در بحث داخلی این موضوع بستگی به سیاست‌ها دارد. اگر سیاست سوق پیدا کردن به سمت اقتصاد خصوصی در کشور واقعاً عملیاتی شود، مشکلی نخواهیم داشت، اما اگر اقتصاد همچنان در دست دولت باقی بماند، مشکل باز هم ادامه خواهد داشت.
ورود جهاد دانشگاهی به حوزه‌های مختلف با هدف انجام کار عملیاتی و رفع نیازهای کشور
مدیر مرکز ترانس رکتیفایرهای صنعتی در جهاد دانشگاهی علم و صنعت در پایان با اشاره به چهل و یکمین سالگرد تأسیس جهاد دانشگاهی گفت: یکی از افتخارات جهاد دانشگاهی این است که به صورت شعاری وارد هیچ حوزه‌ای نشده، بلکه همواره به دنبال کار عملیاتی و رفع نیازهای کشور بوده است و در نهایت، موفق به ارائه یک محصول یا دانش فنی بومی‌شده خارج شده است. این موضوع در بیش از ۴ دهه فعالیت جهاد دانشگاهی به وضوح قابل مشاهده است و فعالیت‌های این نهاد در کشور بسیار تأثیرگذار بوده است. به عنوان مثال، جهاد دانشگاهی علم و صنعت طی سه دهه گذشته در حوزه الکترونیک قدرت مشغول فعالیت بوده و درحال حاضر به عنوان قطبی در این زمینه در کشور شناخته می‌شود. در حوزه ساخت رکتیفایرها به یک برند در کشور تبدیل شده‌ایم و در حوزه طراحی و ساخت کنترل دور الکتروموتورهای ولتاژ متوسط، به یک سازنده اصلی که صاحب فناوری بومی در این زمینه است، تبدیل شده و توان رقابت با شرکت‌های بزرگ خارجی را داریم.
منبع: ایسنا
