محققان دانشگاه فردوسی مشهد با بررسی روش‌های روند احیای پوشش گیاهی بعد از وقوع آتش‌سوزی، گیاهان پرستار را راهکاری مناسب در این زمینه معرفی کردند.
به گزارش پایگاه خبری دنیای برند به نقل از ایسنا، مارال بشیرزاده، دانش‌آموخته دکتری تخصصی زیست‌شناسی – اکولوژی گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد درباره این طرح گفت: همه‌ساله آتش سوزی‌های زیادی در مراتع کشور رخ می‌دهد، اما آتش سوزی‌های کنترل نشده پدیده‌ای مخرب است که می‌تواند به شدت به پوشش گیاهی آسیب رسانده و اختلالاتی در جنبه‌های عملکردی اکوسیستم مانند تنوع زیستی گیاهی، نگهداری آب و تجمع مواد غذایی ایجاد کند.
به نقل از معاونت علمی ریاست جمهوری، وی ادامه داد: مطالعات و بررسی‌های مختلف نشان می‌دهد که اصلاح اکوسیستم‌های تخریب یافته بر اثر آتش‌سوزی به منظور تأمین مواد غذایی و ایجاد محیط زیست پایدار برای بشر یک ضرورت است. همچنین، پوشش گیاهی بعد از آتش‌سوزی تغییرات وسیعی در ساختار و ترکیب گونه‌ای دارد، به طوری که آتش باعث کاهش بوته‌ها، ولی افزایش گندمیان چندساله می‌شود.
بشیرزاده ادامه داد: تغییرات در ساختار و ترکیب پوشش گیاهی در مرتع آتش‌سوزی‌شده، ارتباط تنگاتنگی با اقلیم منطقه دارد. در مرتع خشک آتش‌سوزی‌شده، افزایش گیاهان یک ساله کوتاه عمر مشاهده شده است. این در حالی است که در مرتع نیمه‌خشک، پس از آتش‌سوزی، گیاهان چندساله ریزوم‌دار و پاجوش‌دار افزایش پیدا کرده است.
وی با بیان اینکه روش‌های مختلفی به منظور احیای پوشش گیاهی در اکوسیستم‌های تخریب یافته در اثر آتش‌سوزی وجود دارد، اظهار کرد: اما بذرکاری گیاهان بومی و احیاء به صورت مستقیم از روش‌های مناسب برای احیای پوشش گیاهی مراتع آتش‌سوزی‌شده معرفی شده است. بر این اساس ما اجرای طرح «بررسی روند احیای پوشش گیاهی با توجه به نقش گیاهان پرستار در زمان‌های مختلف پس از وقوع آتش‌سوزی و در اکوسیستم‌های آتش‌سوزی‌شده با اقلیم‌های مختلف» را در دستور کار قرار دادیم.
بشیرزاده گیاهان پرستار را هر گونه گیاهی در اکوسیستم‌های خشک و نیمه‌خشک دانست که به استقرار و بقای سایر گیاهان کمک می‌کنند و نقشی کلیدی در توزیع گونه‌های گیاهی دارند.
این دانش‌آموخته دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: این نوع از گیاهان دارای صفات عملکردی ویژه‌ای هستند که توانایی آنها را برای تحمل شرایط سخت محیطی و استقرار روی زمین‌های بایر بیشتر می‌کند. همچنین این گیاهان، به بهبود حاصلخیزی خاک از طریق حفظ رطوبت خاک و افزایش عناصر غذایی نیز کمک می‌کنند و گیاهان پرستار می‌توانند بستر را برای حضور گونه‌های گیاهی متفاوت هم فراهم کنند.
وی اظهار کرد: ازاین‌رو، یکی از اولویت‌های اصلی مدیران منابع طبیعی و محیط زیست، شناسایی عکس‌العمل جوامع گیاهی و خاک به آتش‌سوزی، شناسایی گونه‌ها و گروه‌های کارکردی مقاوم به آتش‌سوزی است؛ لذا نتایج این طرح می‌تواند به حل چالش‌ها در بخش‌های کاربردی علوم نظیر علوم مرتع، مدیریت و احیای مراتع پس از آتش‌سوزی و شناخت پتانسیل احیاء توسط منابع موجود کمک کند و در بخش‌های پایه‌ای علوم نظیر علوم زیستی و بوم‌شناسی گیاهی هم مورد استفاده قرار گیرد.
این طرح پسادکتری از سوی مارال بشیرزاده و با راهنمایی محمد فرزام عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد و با حمایت بنیاد ملی علم ایران انجام شده است.
پایان
