معاون علمی رئیس جمهور بزرگترین تفاوت دیدگاه رئیس جمهور شهید در حوزه علم و فناوری با روسای جمهور پیشین را توجه و تاکید ویژه بر توسعه علم و فناوری و حمایت از تولید دانش بنیان داخلی و بازار شرکتهای دانش‌بنیان بنیان به عنوان یک دغدغه محوری شخص رئیس جمهور عنوان و تاکید کرد: در صورت تداوم اجرای قانون جهش تولید دانش بنیان به عنوان یادگار رئیس جمهور شهید تا پایان دو دولت بعدی، سهم دانش بنیان ها در تولید ناخالص داخلی از سه درصد فعلی به ۱۵ درصد افزایش می‌یابد.
به گزارش پایگاه خبری دنیای برند به نقل از ایسنا، روح‌الله دهقانی که در برنامه شهید جمهور شبکه افق سخن می‌گفت خاطرنشان کرد: بزرگترین زیرساختی که جمهوری اسلامی برای حمایت از اقتصاد دانش‌بنیان حتی تا ۱۰ سال آینده ایجاد کرده قطعا و قطعا همین قانون جهش تولید دانش بنیان است.
وی با اشاره به تاریخچه شکل‌گیری این قانون گفت: این قانون اولین بار در اواخر دولت دوازدهم مطرح شد و پیش نویس آن تدوین و در دولت مطرح شد که به طور قاطع با آن مخالفت شد و کنار گذاشته شد. در دولت سیزدهم در سالی که به عنوان سال دانش بنیان نامگذاری شده بود این قانون در دولت مطرح شد و چون بسیار هزینه دار است و دولت باید از بخشی از درآمدهای خود بگذرد در دولت مورد مخالفت قرار گرفت اما شخص رییس جمهور وارد شد و بر تصویب این قانون اصرار کرد و تاکید داشت که اگر تغییراتی لازم است در قانون داده شود و به مجلس ارایه شود و نماینده دولت هم حامیانه در مجلس از آن دفاع کند. قانون به مجلس رفت و در کمال ناباوری طراحان آن تصویب شد.
دهقانی افزود: این قانون هم به هر حال مثل هر قانون دیگر ضعف های دارد ولی آن قدر قوی و آینده نگرانه است که اگر اجرا شود بخش بسیار خوبی از اقتصاد کلان ما دانش بنیان خواهد شد. محوری ترین فردی که در تصویب این قانون پای کار ایستاد و بعد که تصویب شد در برابر این نظر که قانون اصلاحاتی داشته باشد تا هزینه های آن برای دولت کم شود ایستاد و تاکید کرد که قانون حداقل پنج سال به همین نحو اجرا شود، شخص رییس جمهور بود.
وی در خصوص دستاوردهای اجرای قانون جهش تولید دانش بنیان گفت: این قانون به صنایع بزرگ کشور اجازه می‌دهد که اعتبار مالیاتی برای تحقیق و توسعه بگیرند یعنی می توانند با مجوز معاونت علمی مالیاتی را که باید پرداخت کنند در تحقیقات هزینه کنند. سال گذشته قریب به هفت هزار میلیارد تومان از محل اعتبار مالیاتی به شرکتها کمک شد که امسال پیش بینی می کنیم با حمایت خوب وزارت اقتصاد این کمک به ۱۵ هزار میلیارد تومان برسد.
وی افزود: از جنبه های دیگر این قانون تقویت شبکه های تحقیق و توسعه در شرکتها و اتصال شرکتهای کوچک به شرکتهای بزرگ است. اقتصاد سنتی را تشویق می کند که به سمت نوآوری و بهره‌وری برود و یک حرکت جدی در این زمینه ایجاد کرده است.
معاون علمی رئیس جمهور خاطرنشان کرد: مخاطبان معاونت علمی تا دو سال پیش عموما شرکتهای کوچک بودند اما با اجرای قانون جهش دانش بنیان تمام شرکتهای بزرگ فولادی، پترپشیمی، صنایع غذایی و … به معاونت علمی مراجعه کرده اند و این یعنی مواجهه معاونت علمی با اقتصاد واقعی کشور که یادگار ارزشمند شهید رئیسی است.
دهقانی در پاسخ به این سوال که نگاه رییس‌جمهور شهید به علم و فناوری چگونه بود، اظهار داشت: در حوزه علم و فناوری، بزرگترین تفاوت شهید جمهور با روسای جمهور محترم پیشین که همه زحمات زیادی کشیدند این است که مسأله علم و فناوری و بازار شرکت های دانش بنیان و حمایت از تولید دانش بنیان داخلی برای دکتر رئیسی دغدغه ای محوری بود. وقتی رییس جمهور شخصا به عنوان یک راهبرد جدی به توسعه علم و فناوری با نگاه رو به آینده و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان با رویکرد فناوری هایی که کشور کسب کرده توجه می‌کند و در تمام سخنرانی ها و صحبت‌ها و مذاکرات داخلی و خارجی بر آن تاکید دارد طبعا همه دستگاه ها و وزارتخانه ها هم در این زمینه خود را پاسخگو می بینند.
وی افزود: همین رویکرد است که اتفاقات بزرگی در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان رقم بخورد و شاهد گشوده شدن بازار دستگاه های دولتی بر روی دانش بنیان ها، افزایش شش و چهار برابری تعداد قراردادهای وزارت نفت و وزارت نیرو با شرکتهای دانش بنیان و نیز انعقاد ۱.۸ میلیارد دلار قرارداد بین این شرکتها و وزارت نفت در سه سال اخیر باشیم. چنین اتفاقاتی تنها در صورتی رقم می خورد که رییس جمهور شرکتهای دانش‌بنیان و تولید داخل را محور قرار دهد و همواره به دستگاه ها تاکید کند که هر محصول یا خدمتی که شرکتهای دانش‌بنیان قادر به ارائه آن هستند نباید به هیچ بخش دیگر یا واردات محول شود
دهقانی خاطرنشان کرد: این نگاه خیلی کار را ما در تعامل با دستگاه ها راحت می کرد خصوصا این که بعد از تصویب قانون جهش دانش بنیان رییس‌جمهور به همه دستگاه ها و وزارتخانه‌ها تکلیف کردند که هر یک آیین نامه‌ای با معاونت علمی تدوین کنند که مشخص شود در بحث دانش بنیان چه اقداماتی باید انجام دهند و روند اجرای این آیین نامه ها هم مرتب پایش و به رئیس جمهور گزارش می‌شد.
وی در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه رییس جمهور شهید چه آرزو و انتظاری برای آینده علم و فناوری کشور داشت، گفت: رییس جمهور یک راهبرد اساسی داشت که تبعیت از راهبردهای رهبری از جنبه اطاعتی و تکلیفی بود و مقام معظم رهبری نیز خیلی روشن و شفاف راهبردهای کشور در حوزه علم و فناوری را ترسیم کرده اند. در دیدار اولی هم که با رییس جمهور داشتم تاکید کردند که از معاون علمی دو انتظار دارند یکی این که هر آنچه در فناوری در کشور به دست می آید با اقتصاد واقعی کشور پیوند بخورد تا بهره وری بالا برود و دوم این که توجه به حوزه اقتصاد و صنعت باعث غفلت از نگاه به آینده نشود و در خصوص شناسایی و دستیابی به فناوری‌های نوظهور هم برنامه ریزی شود تا در آینده هم دست ما خالی نباشد یعنی صرفا به دنبال فناوری‌هایی که بتوان رونمایی کرد و به مردم نشان داد نبودند و به دولت های آینده هم فکر می‌کردند.
معاون علمی رییس جمهور در خصوص نگاه شهید جمهور به ارتباط دانشگاه و صنعت هم گفت: دکتر رئیسی دانشگاه را کانون شناخت و حل مسأله می‌دانستند و در این حوزه دو وظیفه را بر عهده معاونت علمی و دستگاه های دیگر گذاشته بودند. یکی این که نخبگان هر حوزه شناسایی و ولو منتقد دولت و شخص رییس جمهور باشند نظرات آنها به دقت شنیده شود و مورد مشورت قرار گیرند و دیگری کمک به دانشگاه برای این که ابزار حل مسأله را داشته باشد.
دهقانی با بیان اینکه یکی از جنبه‌های قانون جهش تولید دانش بنیان، ارتقای ماموریت دانشگاه‌هاست، اظهار داشت: سال گذشته طی موافقت نامه ای با وزارت علوم، دو هزار میلیارد توماناز محل اعتبار مالیاتی برای اجرای پروژه های تحقیقاتی در اختیار دانشگاه ها قرار گرفت. رییس جمهور شهید تاکید داشتند که سازوکارهای آموزشی و شیوه های تربیت دانشجویان تحصیلات تکمیلی طوری ارتقا یابد که جوانان کشور مشغول حل مسائل امروز و آینده کشور شوند.
رییس بنیاد ملی نخبگان در پاسخ به سوالی مبنی بر این که آیا شهید جمهور در حوزه جذب و به کارگیری نخبگان نگاه سلیقه ای یا سیاسی داشتند یا نگاهی حداکثری گفت: مطلبی که متاسفانه از بعد رسانه ای در بازنمایی آن چندان موفق نبودیم رویکرد جامع الاطراف و نگاه باز و فارغ از جهتگیری های سیاسی شهید جمهور در حمایت از نخبگان کشور بود. ایشان همه نخبگان علاقمند به ایران را با هر جهتگیری سیاسی که داشتند قابل احترام و ظرفیتی برای کشور می دانستند و تأکید داشتند که از هر نخبه ای باید در حوزه تخصصی خودش استفاده شود. در بعد جوان‌گرایی هم شاهد هستیم که جوان‌های متولد دهه ۶۰ و ۷۰ که چه بسا خودشان زمانی منتقد بودند در بدنه دولت کار می‌کنند.
وی در ادامه در خصوص نگاه دکتر رئیسی به دیپلماسی علم و فناوری گفت: رییس جمهور شهید به خوبی از توانمندی های علمی و فناوری کشور و قدرت آفرینی آن اطلاع داشتند و بر این اساس تاکید داشتند که با دنیا با زبان علم و فناوری صحبت کنیم که هم زبان مشترک همه کشورهاست و هم در آن دست برتر را داریم و اعتقاد داشتند که وقتی فناوری خود را به کشوری صادر می کنیم در واقع فرهنگ و گفتمان سیاسی و قدرت خود را صادر می کنیم. بر این اساس در تمام جلسات با مقامات خارجی پیشنهاد همکاری های علمی و فناوری را مطرح می‌کردند و در سفرهای خارجی نمایشگاهی از توانمندی های فناوری کشور متناسب با نیازهای کشور میزبان را همراه می بردند.
دهقانی تصریح کرد: با چنین رویکردی بود که در سال ۱۴۰۲ بیش از ۳۰۰ هیئت تجاری خارجی و بیش از ۴۲ هیئت عالی رتبه سیاسی را در معاونت علمی کردیم و صادرات دانش بنیان کشور در سال گذشته رشدی سه برابری نسبت به سال ۱۴۰۱ داشت البته بحث دیپلماسی علم و فناوری در دولتهای قبل هم مورد توجه بود ولی رییس جمهور شهید شخصا و با تاکید ویژه در دولت سیزدهم این بحث را دنبال کردند.یکی دیگر از اتفاقاتی که در دولت سیزدهم این حوزه رقم خورد تأسیس سازمان همکاری‌های علمی و فناورانه بین‌المللی بود که بحث آن از دولت قبل مطرح بود تا این که درزمستان گذشته نهایتا ابلاغ شد. سال گذشته همچنین صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران به بنیاد ملی علم ارتقا یافت و با وجود تمامی مشکلات مالی بودجه آن ۱۰ برابر افزایش یافت که شور و هیجانی بی سابقه را در عرصه همکاری های علمی بین‌المللی در دانشگاه ها ایجاد کرد.
معاون علمی رییس جمهور در ادامه با اشاره به نگاه مترقی رییس جمهور شهید به ایرانیان خارج از کشور که گستره مرزهای ایران را تا قلب تمام ایرانیانی که به این کشور علاقه داشتند می دانست اظهارداشت: با همین رویکرد بود که توانستیم حجم زیادی از تعاملات علمی و فناوری را با ایرانیان خارج کشور شکل دهیم به طوری که در سال گذشته شاهد افزایش ۲.۱ برابری بازگشت فارغ التحصیلان ایرانی ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا به کشور (بیش از ۷۹۰ نفر) نسبت به سال ۱۴۰۱ بودیم. همچنین قرار بود در خرداد ماه جاری همایشی را با حضور هزار نفر از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های برتر دنیا که در سالهای اخیر به کشور برگشته اند برگزار کنیم که هم در ملاقات با رییس جمهور نقطه نظرات خود را مطرح کنند و هم مردم از طریق رسانه ها با فعالیتهای آنها آشنا شوند که این توفیق از ما سلب شد که امیدوارم در دولت بعدی این امکان فراهم شود.
دهقانی با اشاره به این که محور ارتباط معاونت علمی با ایرانیان خارج کشور، برنامه کانکت است از افزایش سه برابری بودجه این برنامه در سال گذشته خبر داد.
معاون علمی رییس جمهور با اشاره به افزایش پنج برابری بودجه معاونت علمی در برنامه هفتم توسعه و قانون بودجه ۱۴۰۳ گفت: درست است که بودجه همه چیز نیست ولی به هر حال بخشی از موضوع است و این که با وجود همه مشکلات و محدودیت‌های مالی، چنین افزایشی در بودجه معاونت علمی و فناوری کشور اتفاق می افتاد به معنای این است که علم و فناوری در نگاه رییس جمهور شهید یک موضوع تجملی و تزئینی نبوده بلکه یک موضوع محوری درجه یک است که امیدوارم رییس جمهور بعدی هم چنین نگاهی داشته باشند.
وی در ادامه در پاسخ به سوال مجری برنامه در خصوص علت تغییر نام معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در دولت شهید رئیسی، با تشکر از تلاش های تمام معاونان علمی رییس جمهور در دولتهای قبل گفت: با توجه به این که معاونت علمی همواره مورد عنایت ویژه حضرت آقا بوده اند این معاونت همیشه روند رو به رشدی داشته و بدین ترتیب در دولت سیزدهم زیست بوم علم و فناوری با وجود ۱۰ هزار شرکت دانش بنیان و اشتغال ۴۰۰ هزار نفر به حدی از رشد رسیده بود که ثمرات حمایت ویژه ۲۰ ساله رهبر معظم انقلاب اسلامی از این حوزه در زندگی مردم دیده شود و وقت آن بود که شاهد رسوخ آن در بخش های مختلف اقتصاد کشور باشیم. با این رویکرد بود که معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ارتقا پیدا کرد.
دهقانی در ادامه در پاسخ به این سوال که اقدامات دولت سیزدهم در حوزه علم و فناوری تا چه اندازه در مسیر کاهش وابستگی اقتصاد کشور به نفت موثر بوده اظهار داشت: نفت یکی از بزرگترین نعمت‌های خداوند در سرزمین ماست و در دولتهای بعد هم مطمئنا بزرگترین منبع درآمد کشور همین نفت است. نفتی که خود ما یکی از بزرگترین مصرف کنندگان آن در دنیا هستیم که با بهره وری مناسبی هم از آن استفاده نمی کنیم، لذا بهترین راه برای کاهش وابستگی به نفت، افزایش بهره وری از مسیر تبدیل اقتصاد منبع پایه به دانش پایه است.
به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، وی در پایان با بیان این که وقتی اقتصاد کشور ما نفتی است، دانش بنیان شدن اقتصاد کشور نیز جز از مسیر دانش بنیان شدن صنعت نفت کشور ممکن نیست، اظهار داشت: در حال حاضر کشورهایی بسیار کوچکتر و کم جمعیت تر از ایران وجود دارند که واردکننده نفت هم هستند ولی درآمد آنها از فروش محصولات نفتی ۱۰ برابر ایران است. دستاوردی که حاصل دانش بنیان شدن صنعت نفت آنهاست. افزایش ۶ برابری شرکتهای دانش بنیان همکار وزارت نفت و اختصاص بیشترین قراردادهای همکاری‌های فناوری و تولید بار اول تجهیزات به وزارت نفت در کشور ما هم نشان دهنده حرکت در این مسیر و سوق دادن اقتصاد نفتی کشور از خام فروشی به اقتصاد دانش‌بنیان نفت است.
پایان
