قاره آفریقا با ۵۴ کشور و حدود ۱ میلیارد و ۴۵۰ میلیون نفر جمعیت، دارای ۳۰ درصد معادن دنیا و ۱۵ کشور نفتی است که این ذخایر معدنی و انسانی با دانش و مهارت شرکت‌های ایرانی می‌تواند به ارزش افزوده قابل‌توجهی تبدیل شود، بنابراین کشورمان تعاملات اقتصادی فراوانی با این قاره دارد که رو به پیشرفت است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(پایگاه خبری دنیای برند به نقل از ایسنا)، «عباس علی‌آبادی» وزیر صنعت، معدن و تجارت در دومین اجلاس بین‌المللی ایران و آفریقا در ۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ با حضور مقامات عالی اقتصادی بیش‌از ۳۰ کشور آفریقایی، از ظرفیت‌های اقتصادی آفریقا خبر داد و اظهار کرد: «نرخ رشد اقتصادی در آفریقا از متوسط جهانی بیشتر است و این قاره می‌تواند اقیانوس فرصت‌ها برای بازرگانان و تجار ایرانی باشد.»
سرمایه‌گذاری مردمی در صندوق پروژه‌های آفریقایی
علی‌آبادی افزود: «تلاش می‌کنیم در تمام یا حداقل بخشی از کشورهای آفریقایی که محوریت دارند، نمایشگاه‌های دائمی برای کالاهای ایرانی را فراهم کنیم؛ ضمن این‌که برای آفریقا نیز این فرصت را ایجاد خواهیم کرد که در کشور ما پایگاه معرفی خود را داشته باشند، خوشبختانه تراز تجاری ما با آفریقا کاملاً مثبت است؛ بنابراین رویکرد این است که واردات خود را نیز از آفریقا افزایش دهیم، تا پایان امسال تعداد رایزن‌های بازرگانی ما در آفریقا به ۱۲ مورد می‌رسد و تعداد مراکز بازرگانی به ۱۵ مرکز خواهد رسید.»
وزیر صنعت، معدن و تجارت بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری تاکید کرد و گفت: «در حال حاضر به‌دنبال تعریف پروژه‌هایی در آفریقا هستیم که بر اساس آن‌ها بتوانیم صندوق‌های پروژه تاسیس کنیم تا مردم با سرمایه‌های خرد خود در پروژه‌های ملی مشارکت کنند؛ در این راستا به زودی اطلاع‌رسانی‌هایی صورت خواهد گرفت؛ چنانچه بتوانیم این هدف را محقق کنیم، بخش مشارکت مردم در شعار سال را به معنای واقعی و الگوی تازه محقق کنیم.»
ضرورت احداث و بازسازی پالایشگاه در قاره سیاه
«سلیمان قاسمیان» رئیس امور اقتصادی اداره‌کل آسیا، آفریقا و اقیانوسیه وزارت نفت در نشست تخصصی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی دومین اجلاس بین‌المللی ایران و آفریقا، با اشاره به این‌که ۷.۲ درصد از ذخایر هیدروکربوری جهان در قاره آفریقا قرار دارد، تشریح کرد: «هم‌اکنون در حوزه تقاضای فرآورده‌های نفتی و گازی شاهد افزایش تقاضا در قاره آفریقا هستیم، این قاره اکنون ظرفیت پالایشی روزانه ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت را دارد که نسبت به مصرف داخلی خود بسیار کمتر است، از این‌رو ما می‌توانیم پروژه‌های احداث و بازسازی پالایشگاه‌ها را در این قاره داشته باشیم.»
همچنین «رضا نوشادی» مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران با اشاره به این‌که این شرکت هم‌اکنون مدیریت بیش‌از ۴۴۰ هزار کیلومتر خط لوله گاز در کشور را بر عهده دارد، افزود: «در بخش ساخت ایستگاه‌های تقویت فشار و پالایشگاه‌های گازی به‌ترتیب ۹۲ و ۷۶ درصد به خودکفایی رسیده‌ایم، در همین راستا ما و ۲۵۰ شرکت دانش‌بنیان داخلی مرتبط با ما، می‌توانیم در زمینه احداث و تعمیرات خطوط لوله و ایستگاه‌های تقویت فشار گاز، به کشورهای آفریقایی خدمات فنی و مهندسی ارائه کنیم.»
متخصصان ایرانی طراح و ناظر بزرگترین نیروگاه برق‌آبی آفریقا
طی مناقصه بین‌المللی در کشور تانزانیا به‌منظور احداث سد و نیروگاه روفیجی، بزرگترین پروژه ساخت سد و نیروگاه برق‌آبی در قاره آفریقا، شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس با مشارکت بزرگترین شرکت روسیه در زمینه طراحی و ساخت نیروگاه‌های برق‌آبی و یک شرکت مشاور تانزانیایی، یک کنسرسیوم تشکیل داده و در میان ۳۲ کنسرسیوم برتر جهان موفق به دریافت این پروژه بزرگ شدند، به نحوی که در این کنسرسیوم ۶۰ درصد سهم شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس، ۳۰ درصد سهم شرکت روسی و ۱۰ درصد سهم شرکت تانزانیایی است.
«ناصر ترکش‌دوز» مدیرعامل شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس در این خصوص گفته است: «ظرفیت تولید برق در نیروگاه برق‌آبی روفیجی بالغ بر ۲ هزار و ۱۱۵ مگاوات است که تولید سالانه ۶هزار و ۱۵۳ گیگاوات ساعت برق را برای کشور تانزانیا فراهم خواهد کرد، حجم مخزن این سد بالغ بر ۳۵ میلیارد مترمکعب است، به‌عبارتی حجم مخزن آن بیش‌از ۵ برابر حجم بزرگترین سد ایران یعنی سد کرخه با حجم مخزن ۶.۵ میلیارد مترمکعب است و یک مگاپروژه در صنعت سدسازی محسوب می‌شود.»
صدور نسل پنجم شبکه مخابرات در اوگاندا
«عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۳، با لوکیا ایسانگا ناکاداما معاون نخست وزیر اوگاندا دیدار و درباره توسعه روابط در حوزه های مختلف ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت‌وگو کردند. در این دیدار وزیر ارتباطات کشورمان درباره زمینه‌های همکاری از جمله پست، فضا، زیرساخت مخابراتی، دولت الکترونیک و غیره به ذکر نکاتی پرداخت و گفت: «شرکت‌های ایرانی علاقه‌مند و آماده حضور جدی در اوگاندا برای کمک به رفع نیازهای این کشور در حوزه‌های مختلف و همچنین آماده انتقال دانش و تجربه به همتایان اوگاندایی خود هستند.»
پیگیری تفاهمات انجام‌شده در سفر ریاست جمهوری به اوگاندا، از جمله ارائه خدمات مشاوره فنی و مهندسی در خصوص گسترش نسل چهارم و پنجم شبکه مخابراتی و نیز معرفی شرکت‌های توانمند ایرانی برای پیاده‌سازی این فناوری، مساعدت در تامین و تولید تجهیزات اصلی حوزه ارتباطات و مخابرات، کمک به ارتقای تکنولوژی‌های مخابراتی و ارتباطاتی و انجام بررسی‌های لازم به‌منظور ایجاد بسترهای تحقق اقتصاد دیجیتال، برخی از محورهای دیدار وزیر ارتباطات با معاون نخست‌وزیر اوگاندا بود.
ارائه فناوری استخراج طلا، تقاضای آفریقایی‌ها از ایران
«مسعود برهمن» رئیس اتاق بازرگانی ایران و آفریقا، تیرماه سال قبل(۱۴۰۲) در تشریح شرایط بسیار مساعد آفریقا برای فرصت‌های سرمایه‌گذاری، گفت: «آفریقا ۵۴ کشور و ۱ میلیارد و ۴۵۰ میلیون نفر جمعیت دارد، گردش مالی ۱۳۰۰ میلیارد دلاری در کالا و ۳۰۰ میلیارد دلاری در خدمات و ۳۰ درصد معادن جهان، در این قاره متمرکز شده که برای تاجران در تمام دنیا از اهمیت زیادی برخوردار است. قاره آفریقا روی پول خوابیده است و ۱۵ کشور نفتی و ۶۵ درصد طلا و ۹۰ درصد الماس دنیا آنجاست، اما پول نقد و در دسترس برای سرمایه‌گذاری ندارند.»
وی با اشاره به درخواست‌های متعدد کشورهای افریقایی از اتاق بازرگانی ایران برای حضور در این قاره و در بعد اقتصادی، افزود: «شاید ماهی نباشد که برای من یک درخواست از کشورهای آفریقایی در مورد این‌که یک معدن طلا داریم که نیاز به سرمایه‌گذار برایش وجود دارد تا مثلا نیم تن برداشت را به یک تن برساند، یا معدن پلاتینیوم، اورانیوم، کبالت و مس که اتفاقا موارد اولیه بسیاری از شرکت‌های کشور ماست.»
رئیس اتاق بازرگانی ایران و آفریقا تاکید کرد: «پروژه‌هایی که توسط اتاق کاملا بررسی شده و توجیه اقتصادی دارد و درخواست آن از طرف شرکت‌های افریقایی وجود دارد، شامل مواردی مانند گاز و سیلندر است که جزو تقاضاهای زیاد از ۱۰ کشور آفریقایی محسوب می‌شود و سود این پروژه‌ها بالای ۵۰ درصد است، تاکید می‌کنم ما در کشورهای آفریقایی به دنبال بازی برد – برد هستیم.»
مسعود برهمن اضافه کرد: «کشورهای آفریقایی مشکلات زیادی برای برق دارند، انرژی‌های خورشیدی و تجدیدپذیر در آفریقا بسیار مورد توجه است و زمین‌های کشاورزی و تراکتور هم در آفریقا از سوی ایران خواهان زیادی دارد، همچنین دارو و درمان و تجهیزات پزشکی ایران خواهان بسیار زیادی در افریقا دارد و چون ریجستری دارو را برداشته‌اند و گواهی‌نامه‌های بین‌المللی ما برای آن‌ها کفایت می‌کند، بازار خیلی خوبی برای ایرانیان در این زمینه وجود دارد، همچنین بازار مسکن و ساخت‌وساز در آنجا بسیار مورد توجه است و همین حالا ما دو تا ۱۵ هزار درخواست مسکن از نیجر داریم.»
احداث بیمارستان و نیروگاه از ظرفیت‌های مهندسی آفریقا
«لیلا باغبان» مدیرکل دفتر آفریقای سازمان توسعه تجارت ایران، ۱ اردیبهشت ۱۴۰۳، دارو و تجهیزات پزشکی را از نیازهای قاره آفریقا دانست و گفت: «شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی می‌توانند در زمینه ساخت‌وساز و تجهیز بیمارستان‌ها، صادرات دارو، تجهیزات بیمارستانی و اعزام و استقرار پزشکان در این کشورها فعالیت داشته باشند، هرچند هم‌اکنون هلال‌احمر ایران در برخی از کشورهای آفریقایی شعبه دارد و فعالیت می‌کند.»
این مقام مسئول از شناسایی منابع عظیم نفت و گازی جدید در این قاره خبر داد و گفت: «شرکت‌های ایرانی سابقه طولانی در شناسایی، استخراج، پالایش و فرآوری محصولات نفتی دارند که در این زمینه می‌توان پروژه‌های خوبی را تعریف کرد؛ کشورهای آفریقایی در حوزه انرژی و برق نیز مشکلاتی دارند که در ایران شرکت‌های قوی بسیاری در زمینه تولید انرژی و ساخت نیروگاه فعالیت دارند، کود اوره عمده نیاز کشورهای آفریقایی از ایران است زیرا پایه اصلی اقتصادی این کشورها کشاورزی است.»
ایجاد خطوط پروازی و شعبات بانکی ایران در آفریقا
«محسن خندان‌دل» رئیس کمیسیون خدمات فنی و مهندسی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، ۲۵ آبان‌ماه سال ۱۴۰۲، در «همایش آشنایی با فرصت‌های تجاری قاره سیاه» اظهار کرد: «قاره آفریقا با حدود ۱.۴ میلیارد نفر جمعیت، حدود ۱۸ درصد جمعیت جهان را به خود اختصاص داده است و با حجم مبادلات حدود ۱.۲ میلیارد دلاری در تجارت خارجی می‌تواند یکی از اهداف خوب در حوزه تجارت کالایی و تجارت فنی و مهندسی باشد.»
وی با اشاره به فراهم شدن مقدمات سه خط پروازی به نیجریه، کنیا و آفریقای جنوبی، عنوان کرد: «در حوزه انتقال پولی، شعباتی در کشورهای آفریقایی به وجود آورده‌ایم و این باعث شده که چشم‌انداز آتی صدور خدمات ما به کشورهای آفریقایی تا سال ۲۰۲۵، به میزان ۱۰ میلیارد دلار باشد. تخمین زده شده است که در نیجریه حدود ۳۹۰ میلیارد دلار، در آفریقای جنوبی ۳۸۰ میلیارد دلار، در الجزایر حدود ۲۳۰ میلیارد دلار و در کنیا حدود ۲۱۰ میلیارد دلار گردش مالی اتفاق می‌افتد.»
هتل‌سازی ایرانیان در سنگال برای المپیک ۲۰۲۶ جوانان
«محمدرضا دهشیری» سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در سنگال، اردیبهشت ۱۴۰۱ ضمن تاکید بر این‌که با ایجاد حساب طلایی در این کشور، فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها فراهم شده است، گفت: «با افتتاح این حساب فرد سرمایه‌گذار در مورد پروژه‌های خود کمتر بازخواست می‌شود، یکی از شروط مهم در این راستا، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مهمی از جمله ساخت هتل در سنگال است، با توجه به این‌که در سال ۲۰۲۶ میلادی این کشور میزبان بازی‌های المپیک جوانان است، یک فرصت مهم سرمایه‌گذاری ساخت هتل در آنجا برای میزبانی از مهمانان این رویداد به وجود آمده است.»
وی با اشاره به فرانک سی‌اف‌ای که واحد پولی مشترک میان سنگال و ۸ کشور همسایه آفریقایی است، گفت: «بر این اساس هرگونه محصول تولیدی در سنگال می‌تواند بدون پرداخت عوارض گمرکی به کشورهای همسایه ارسال شود و در نتیجه ایجاد کارخانه‌های مختلف در سنگال، در اختیار گرفتن بازار غرب آفریقا است.»
سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در سنگال با بیان این‌که کشور سنگال در فرآوری محصولات لبنی هم با مشکلاتی مواجه است، عنوان کرد: «سنگال محصولات فوق را از کشورهایی مانند فرانسه، آلمان و یا هند وارد می‌کند و این مسئله یک فرصت سرمایه‌گذاری جدیدی برای ایرانی‌ها محسوب می‌شود. از دیگر زمینه‌های همکاری اقتصادی تجّار کشورمان با سنگال، می‌تواند در زمینه صادرات خوراک دام و یا دانه‌های خوراکی طیور باشد.»
علی‌رغم اقدامات موثر کشورمان برای افزایش بهره‌وری اقتصادی در استفاده از ظرفیت‌های قاره سیاه با صدور خدمات فنی و مهندسی، از شرکت‌های خصوصی ایرانی انتظار می‌رود با آموزش نیروهای انسانی فراوان و بررسی پروژه‌های آفریقا، بتوان زیرساخت کشورهای درحال توسعه‌ی این قاره را احیاء کرد و نقش اقتصادی خود را در این منطقه استحکام بخشید.
پایان
