نشست کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست و توسعه پایدار و آب اتاق ایران با موضوع آلاینده‌های نوظهور و چالش فراوری منابع آبی کشور برگزار شد. در این نشست فرزام پوراصغر، کارشناس کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست و توسعه پایدار و آب اتاق ایران درباره تاریخچه و ضرورت کنترل و پایش آلاینده‌های نوظهور در محیط‌زیست و منابع آبی، انواع آلاینده‌های نوظهور در محیط‌های آبی، منابع انتشار و مسیر جریان آلاینده‌ها و شناسایی منابع انتشار آلاینده‌های نوظهور و اثرات آلاینده‌های نوظهور بر محیط‌زیست و پایش آلاینده‌های نوظهور از آب صحبت کرد.
پور اصغر با ارائه تعریفی از کیفیت آب شرب، افزود: کیفیت آب شرب یکی از عوامل تعیین‌کننده رفاه بشری بوده. آلودگی مدفوعی آب شرب در ادوار مختلف سبب شیوع بیماری‌های ناشی از آب و مرگ‌ومیر در شهرها می‌شد. آب آلوده ناشی از فاضلاب مشکلات متعددی را فراروی کسانی قرار می‌داد که مجبور بودند تا از این آب برای شرب یا آبیاری استفاده کنند. هر چند، شیوع بیماری‌های ناشی از آب در کشورهای توسعه‌یافته به نحو مطلوبی کنترل‌شده و کمبود آب شرب سالم و بهداشتی همچنان به‌عنوان یکی از مشکلات اساسی در مناطقی که دچار منازعات و فقر هستند، خودنمایی می‌کند.
پوراصغر ادامه داد: یکی از مهمترین این آلاینده‌ها مواد شیمیایی آلی، مواد معدنی و فلزات سنگین ناشی از فعالیت‌های صنعتی، رواناب‌های شهری و منابع کشاورزی است. در سال‌های اخیر به‌ویژه پس از جنگ جهانی دوم گروه دیگری از آلاینده‌ها در کانون توجه قرار گرفته که به آلاینده‌های نوظهور موسوم هستند.
او تصریح کرد: در دهه ۵۰ و به‌ویژه دهه ۶۰ میلادی چندین رخداد مهم باعث شد تا جامعه جهانی بیش‌ازپیش موضوع آلاینده‌های نوظهور و آثار و پیامدهای سم‌شناسی آن‌ها را بر محیط‌زیست و سلامت انسانها و سایر موجودات را بیش‌ازپیش در کانون توجه قرار دهد.
به گفته پوراصغر یکی از مهمترین رخدادهایی که باعث شد تا توجه جامعه جهانی به موضوع آلاینده‌های نوظهور معطوف شود، انتشار کتاب بهار خاموش توسط راشل کارسون در سال ۱۹۶۲ بود. او در این کتاب در مورد آثار و پیامدهای استفاده از حشره‌کش‌هایی مانند DDT بر محیط‌زیست و سلامت افراد تاکید کرد.
در ادامه نشست عنوان شد: آلاینده‌های آلی پایدار به مجموعه‌ای از مواد شیمیایی گفته می‌شود که به مدت طولانی در طبیعت باقی می‌ماند و تقریباً تجزیه‌ناپذیر است و در صورت ورود به چرخهٔ غذایی موجودات زنده و بافت سلولی زنده می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی و آسیب‌های جبران‌ناپذیر به موجودات زنده مخصوصاً انسان شود. کنوانسیون استکهلم با هدف حفاظت از سلامت انسان و محیط‌زیست در برابر آلاینده‌های آلی دیرپا و برنامه‌ریزی جهت کاهش و حذف کاربرد آن‌ها در تاریخ ۲۲ مه سال ۲۰۰۲ توسط ۱۲۶ کشور امضا گردید و کشور ایران بعد از تصویب متن کنوانسیون توسط شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی در اردیبهشت ۱۳۸۴، در خرداد ۱۳۸۵ رسماً به کنوانسیون استکهلم پیوست و دفتر بررسی آلودگی آب‌وخاک سازمان به‌عنوان مرجع ملی این کنوانسیون در کشور اجرای مفاد آن را عهده‌دار شده است.
او در ادامه به حادثه میناماتا که یکی از معروف‌ترین معضلات مرتبط با آلودگی آب در جهان، در دهه ۱۹۵۰ در کشور ژاپن رخ داد، اشاره کرد: در این دهه شروع بیماری عجیبی در شهر ساحلی مینا ماتای ژاپن دیده شد. بیماری ابتدا در پرندگان و گربه‌ها تشخصیص داده شد. پرنده‌ها تعادل خود را از دست داده و به زمین می‌افتادند و یا به ساختمانها اصابت می‌کردند و گربه‌ها بصورت غیر ارادی به دور خود می‌چرخیدند و از دهان آن‌ها کف خارج می‌شد. این بیماری که در بین ماهیگیران محلی به “بیماری رقص گربه ” معروف شد، بعدها انسانها و خصوصاً خانواده ماهیگیران را نیز مبتلا کرد. در نهایت در نتیجه این بیماری ۴۳ نفر کشته شدند و ۱۱۱ نفر نیز بشدت معلول شدند. علاوه بر این ۱۹ نوزاد با اختلال‌های مادر زادی به دنیا آمدند.
در ادامه عنوان شد: از دیگر حوادث مشابه بسیار معروف آلودگی آب به مواد خطرناک، می‌توان به بیماری ایتایی – ایتایی اشاره کرد. این بیماری از سال ۱۹۴۶ به بعد بسیاری از افراد ساکن در امتداد رود جین زو در ژاپن را مبتلا کرد و میزان مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری را به ۵۰ درصد افزایش داد.
در بخش دیگر نشست تعریفی از آلاینده‌های نوظهور ارائه شد: اصطلاح «آلاینده نوظهور» به هر ماده شیمیایی طبیعی و انسان ساخت و یا میکروارگانیسمی اطلاق می‌گردد که معمولاً در محیط‌زیست پایش نمی‌گردد، اما پتانسیل ورود به محیط و ایجاد اثرات سوء مشخص یا مشکوک بر محیط‌زیست (اکولوژی) و یا سلامت انسان را دارد.
پور اصغر در ادامه این گزارش تاکید کرد: نانوذرات و میکرو پلاستیک‌ها آلاینده‌های نوظهور آینده است.
او افزود: افزایش دمای ناشی از تغییر اقلیم و تغییرات گسترده دما، انتشار بیماری‌های مسری را از طریق ناقلین افزایش می‌دهد و موجبات تغییر در انتشار بیماری مشترک بین حیوانات و انسان موسوم به زئونوز ها را فراهم می‌کند. بدین ترتیب در نتیجه این فعل و انفعالات زمینه‌ها و بسترها برای شکل گیری بیماری‌ها نوپدید و بازپدید عفونی فراهم می‌شود.
کارشناس کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست و توسعه پایدار و آب اتاق ایران تاکید کرد: ذوب شدن یخ‌ها ناشی از گرمایش جهانی در نواحی قطبی می‌تواند به آزاد سازی انواع عوامل میکروبی و ویروسی منتهی شود. محققان از آزاد شدن ویروس‌های قدیمی بر اثر گرمایش جهانی و ذوب شدن یخ‌ها در قطب خبر می‌دهند و معتقدند این پدیده می‌تواند به همه گیری های گسترده‌ای در آینده منتهی شود. در سال ۲۰۰۳ ویروس‌های بزرگی با اندازه‌ای بیشتر از ۰.۵ میکرون در نواحی قطبی از لایه‌های خاک یخ‌زده شناسایی شد. این ویروس قدیمی Mollivirus sibericum نامگذاری شد که می‌تواند به جانداران تک سلولی با نام آمیب‌ها سرایت کند که همین امر منجر به بروز نگرانی‌هایی در بین دانشمندان شده است.
در ادامه عنوان شد: در نتیجه افزایش آگاهی‌ها جامعه در خصوص آلاینده‌های نوظهور و تهدیدهایی که این دسته از آلاینده‌ها می‌توانند بر سلامت افراد و محیط‌زیست و به‌ویژه منابع آبی به همراه داشته باشند، موضوع شناسایی، پایش و تصفیه این آلاینده‌ها از منابع آب در کانون توجه بسیاری از برنامه ریزان محیط‌زیست و منابع آبی قرار گرفته است. با توجه به اینکه غلظت این دسته از آلاینده‌ها در محیط‌زیست و منابع آبی بسیار پایین است به همین دلیل از یک سو شناسایی و پایش این آلاینده‌ها به روش‌های متداول امکان پذیر نیست و از سوی دیگر نیز حذف آلاینده‌های نوظهور در منابع آب نیز روش‌های عادی و متعارف ممکن نیست.
در بخش دیگر این نشست رضا پدیدار، رئیس کمیسیون و حاضران در نشست از اهمیت آلاینده‌های نوظهور و سیاست‌های مقابله با آن گفتند.
منبع: اتاق ایران آنلاین
