دنیای علم و فناوری امروز ۱۸ مهر شاهد رخدادهای جالبی بود که این خبر به اختصار به آنها پرداخته است.
به گزارش پایگاه خبری دنیای برند به نقل از ایسنا، علم و فناوری ایران و جهان امروز با اخبار گوناگونی همراه بود. اکنون در این گزارش به مرور خلاصه این اخبار می‌پردازیم.
دلایل ضعف دانشگاه‌ها در نقش‌آفرینی برای حل مسائل کشور
عضو شورای سیاستگذاری جایزه فناوری و حکمرانی روستاآزاد، گفت: ضعف کلیدی دانشگاه‌ها در ارتباط یافتن با مسائل کشور به علت تمرکز بر آموزش و پژوهش‌های پایه‌ای که صرفاً در محیط‌های آکادمیک منتشر می‌شود، ایجاد شده است و این باعث می‌شود از نقش‌آفرینی دانشگاه‌ها و درگیری آنها با مسائل واقعی جلوگیری شود. سیدمحمدصادق امامیان در گفت‌وگو با پایگاه خبری دنیای برند به نقل از ایسنا با بیان اینکه مرحوم روستاآزاد دو یادگار کلیدی از خود به ارمغان گذاشتند، گفت: ارتباط دانشگاه با صنعت، یکی از یادگاری‌های مرحوم روستاآزاد است که این مؤلفه در دوران معاونت و ریاست وی در دانشگاه صنعتی‌شریف گسترش‌یافت. به طور قطع، مرحوم روستاآزاد از مؤثرترین افراد در شکل‌گیری زیست بوم فناوری و نوآوری در دانشگاه شریف است.
جاماندگان از جایزه «نوبل» چه جوایزی می‌توانند دریافت کنند؟
هر سال در ماه اکتبر، دانشمندان مشتاقانه منتظر اعلام جوایز نوبل در رشته‌های فیزیک، شیمی و پزشکی هستند. اما بسیاری از محققانی که خارج از این حوزه‌ها کار می‌کنند، ممکن است فرصت‌های تحسین بین‌المللی که با برنده شدن جایزه نوبل به عنوان معتبرترین جایزه در علم، حاصل می‌شود را از دست بدهند. بسیاری از افراد در مورد گسترش دسته‌بندی‌های نوبل بحث و صحبت کرده‌اند، به طور ویژه به این دلیل این کار را انجام داده‌اند که علم از زمان تاسیس جوایز نوبل در سال ۱۹۰۰ به طور فزاینده‌ای به شکل بین رشته‌ای رشد کرده است. در این میان، جوایزی برای ارج نهادن به رشته‌های حذف شده از نوبل به وجود آمده است.
ردپای تغییر اقلیم در افزایش شدت گردوخاک و افزایش بارش‌های تندری/اثرات پدیده‌های «فَرین» بر سرطان
معاون پژوهش و آموزشی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی با تاکید بر اینکه نشانه‌های تغییر اقلیم در دریاها و سواحل ایران مشهود است، گفت: مطالعات ما در حوضه دریاچه ارومیه نشان می‌دهد بارش برف کاهش داشته و ضمن افزایش دما، بارش‌های تندری نیز در حال افزایش است و در سواحل دریای خزر شدت و تعداد بارش برف‌های سنگین افزایش دارد و نتایج تحقیقات اخیر نشانگر وقوع رخداد و شدت پدیده گرد و خاک در سواحل و جزیره‌های جنوبی ایران است و این ردپای تغییرات اقلیمی بر روی آب و هوای کشور نشان‌دهنده آسیب پذیر بودن کشور از گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی است.
طرز قرارگیری اشتباه بازو می‌تواند باعث تشخیص نادرست فشار خون شود
تا به حال به این فکر کرده‌اید که آیا نحوه قرار دادن بازویتان در حین تشخیص فشار خون ممکن است بتواند بر نتایج تأثیر بگذارد؟ یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که کاملا می‌تواند و این تفاوت می‌تواند به معنای تفاوت بین سلامتی و تشخیص ابتلا به فشار خون بالا باشد. محققان دانشگاه جان هاپکینز دریافته‌اند که موقعیت‌های معمولی قرارگیری بازوها می‌تواند به میزان قابل توجهی اندازه‌گیری فشار خون را دچار اختلال کند. این مطالعه که در مجله JAMA Internal Medicine منتشر شده است، نشان می‌دهد که قرارگیری بازو در حالت استراحت یا قرار دادن آن در کنار خود در حین بررسی فشار خون می‌تواند تا ۱۰ شماره خوانش فشار خون را افزایش دهد.
سرمایه‌گذاری خطرپذیر ۳۲۰۲ میلیارد تومانی در اکوسیستم نوآوری کشور
بر اساس گزارش سالانه انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر کشور، این انجمن بیش از ۹ هزار میلیارد تومان سرمایه ثبتی دارد و حجم سرمایه‌گذاری خطرپذیر آن به ۳۲۰۲ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ و حجم ارائه تسهیلات توسط اعضای انجمن در سال ۱۴۰۲ به عدد ۲۱۵۳ میلیارد تومان افزایش یافته است. انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر کشور در محل نمایشگاه بین‌المللی اصفهان از گزارش سالانه عملکرد اعضای خود رونمایی کرد. این گزارش، باهدف انعکاس شفاف وضعیت تأمین مالی نوآوری و ارائه آمار و تحلیل‌های جامع در سرفصل‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، تسهیلات، ضمانت‌نامه و جمع‌سپاری مالی به همت انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر تهیه شده است.
رتبه ۱۷ ایران در تولید علم هوش مصنوعی و ۷۰ در کاربرد
رئیس شورای تخصصی هوش مصنوعی گفت: ایران در تولید علم هوش مصنوعی رتبه هفدهم را دارد، اما در زمینه توسعه کاربردهای هوش مصنوعی در رتبه‌های ۷۰ تا ۹۰ قرار دارد. صادق خانی علی‌اکبری در حاشیه بازدید از یکی از شرکت‌های استارت‌آپی فعال در حوزه آموزش و کاربرد هوش مصنوعی، گفت: وقتی یک فناوری توانایی تأثیر بر سبک زندگی مردم و خلق دنیای جدیدی برای بشریت دارد، ما نیز باید با قدرت به استقبال آن برویم. آگاهی از نحوه خلق و استفاده از هوش مصنوعی به ما کمک می‌کند تا سبک زندگی خود را متناسب با این تحولات جدید تطبیق دهیم.
حضور ایران در بین ۵ کشور دارنده نانوکاتالیست تولید بنزین
یکی از شرکت‌های فناور با تولید نانوکاتالیست‌های پیشرفته تولید بنزین، ایران را در میان ۵ کشور دارنده این فناوری قرار داده است. نانوکاتالیست‌های تولید بنزین، یکی از ضروری‌ترین و راهبردی‌ترین نانوکاتالیست‌های مورد نیاز در صنعت پالایشگاهی کشور در جهت تولید بنزین با استانداردهای یورو ۴ و ۵ (عدد اکتان بالا) است. نانوکاتالیست نفتا ریفرمینگ بر پایه گاما آلومینای نانوساختار، یکی از این مواد است که برای تولید بنزین در پالایشگاه‌ها یک ماده حیاتی و بنیادین محسوب می‌شود. این نوع نانوفرآورده‌ها، برای تولید بنزین و مواد آروماتیک در پالایشگاه‌ها به کار می‌رود و مشخصه طول عمری بین ۸ تا ۱۰ سال دارد.
زمین یک سفینه فضایی بزرگ است!
زیستگاه‌های فضایی و زمین هر دو به سیستم‌های حلقه بسته متکی هستند و بنابراین می‌توان گفت زمین شباهت زیادی به ایستگاه فضایی بین‌المللی دارد و تنها مقیاس آنها متفاوت است. تصور کنید در مکانی زندگی می‌کنید که بقای شما به زندگی با محدودیت‌های مشخص بستگی دارد. برای مثال مصرف نکردن غذا و انرژی بیشتری نسبت به آنچه تولید می‌کنید، ایجاد آب شیرین و هوای کافی برای زندگی، کاهش ضایعات به حداقل، بازیافت هر چیزی که می‌توانید و اجتناب از آلوده کردن محیط اطراف از جمله این محدودیت‌ها هستند. این همان چیزی است که فضانوردان باید تا حدی در ایستگاه فضایی بین‌المللی با آن روبرو شوند و در سکونتگاه‌های آینده روی ماه یا مریخ تا حد زیادی با آن مواجه خواهیم بود.
آماده انجام «MRI» می‌شدم که فهمیدم نوبل فیزیک بردم!
جفری هینتون، برنده جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۴، تماس تلفنی از استکهلم را در ساعات اولیه در اتاق هتلی در کالیفرنیا دریافت کرد و لهجه‌های متعدد سوئدی به او اطمینان داد که جایزه نوبل فیزیک او واقعی است. در این مصاحبه که درست پس از اطلاع یافتن از دریافت جایزه ضبط شده است، او در مورد وضعیت یادگیری ماشینی، نیاز مبرم به تحقیقات ایمنی و امیدواری‌هایش به اینکه این جایزه ممکن است باعث شود مردم ترس‌هایی را که او ابراز می‌کند، جدی‌تر بگیرند، صحبت می‌کند.
چین باتری مریخی ساخت
انسان‌ها برای فرود آمدن و کاوش سیاره سرخ در سال‌های آینده در حال آماده شدن هستند، اما با وجود منابع محدود و شرایط سخت این سفر، هرچه سبک‌تر سفر کنیم، بهتر است. یک مانع بزرگ، یک منبع انرژی ثابت برای پایگاه‌ها، مریخ نوردها و سایر تجهیزات مورد نیاز برای اکتشاف و سکونت در مریخ است. از آنجایی که انتقال بسیاری از زیرساخت‌ها به مریخ دشوار است، محققان به دنبال راه حل‌های جایگزین هستند. اکنون گروهی از دانشمندان دانشگاه علم و فناوری چین راه حل جدیدی ارائه کرده‌اند و آن، ساخت باتری منحصر به فردی است که از جو مریخ به عنوان منبع انرژی استفاده می‌کند.
ناسا از گیمرها برای بازی فضایی دعوت کرد
ناسا از گیمرها، آموزگاران و دانش‌آموزان دعوت کرده است تا با شرکت در جدیدترین همکاری آن با سازنده بازی ویدئویی «ماینکرفت»(Minecraft)، دنیای جدیدی را با الهام از «تلسکوپ فضایی جیمز وب» بررسی کنند. این برنامه به شرکت‌کنندگان امکان می‌دهد تا اکتشافات ناسا را با ماژول‌های تعاملی درباره شکل‌گیری ستاره‌ها، سیاره‌ها و انواع کهکشان‌ها که با استفاده از تصاویر واقعی جیمز وب مدلسازی شده‌اند، تجربه کنند.
برای داده‌های هواشناسی ماهواره بومی نداریم/ارائه بدون محدودیت داده‌های ماهواره‌ای به دستگاه‌ها
رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به آرشیو داده‌های این سازمان، گفت: ما در سازمان فضایی به عنوان دستگاه حاکمیتی آمادگی داریم بدون محدودیت این داده‌ها را در اختیار سازمان‌ها قرار دهیم. دکتر حسن سالاریه امروز در رویداد فناوری فضایی، ابزار پایش الگوهای آب و هوایی که به مناسبت هفته جهانی فضا برگزار شد، با اشاره به کاربردهای تصاویر ماهواره‌ای در حوزه‌های مختلف، اظهار کرد: در حال حاضر دستگاه‌های مختلفی در کشور از داده‌ها و تصاویر ماهواره‌ای برای حل مسائل کشور بهره‌برداری می‌کنند.
ویدئوی طوفان میلتون از پنجره کپسول دراگون
«متیو دومینیک»(Matthew Dominick) فضانورد ناسا، مناظر چشمگیری را از طوفان میلتون ثبت کرده است که آن را از منظر کپسول «دراگون»(Dragon) در حال حرکت به سمت خشکی نشان می‌دهند. دومینیک دیروز هشتم اکتبر یک ویدئوی تایم‌لپس را در حساب ایکس خود منتشر کرد و طوفان میلتون را از پنجره کپسول دراگون شرکت «اسپیس‌ایکس»(SpaceX) که به ایستگاه فضایی بین‌المللی متصل است، نشان داد.
مولکول مهم ترمیم زخم کشف شد
پژوهشگران «مؤسسه کارولینسکا»(Karolinska Institute) و «آکادمی علوم پزشکی چین»(CAMS) یک مولکول آران‌ای را شناسایی کرده‌اند که برای ترمیم زخم مهم است. این پژوهش می‌تواند پیامدهای مثبتی را برای درمان زخم‌هایی به همراه داشته باشد که ترمیم آنها دشوار است. این پژوهش بر فرآیندهای مولکولی مؤثر در ترمیم زخم متمرکز است که انتقال را از مرحله التهاب –مکانیسم دفاعی- به مرحله تکثیر -تشکیل سلول‌های جدید برای ترمیم بافت آسیب‌دیده- تنظیم می‌کند. این گروه پژوهشی، «مولکول‌های طولانی آران‌ای غیر رمزگذار»(lncRNA) را در زخم‌های پوست انسان به‌دست‌آمده از نمونه‌های بافت بررسی کرده‌اند که از بیمارستان دانشگاه کارولینسکا دریافت کرده بودند و یک تنظیم‌کننده کلیدی را در بهبود زخم یافتند.
عدم توافق برای ساخت ماهواره هواشناسی ۲۰ میلیاردی و نهایتا خرید رادار ۸۰ میلیاردی!
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوی از همکاری صاایران برای ساخت ماهواره هواشناسی خبر داد و گفت: این توافق از سوی سازمان هواشناسی پذیرش نشد، ولی اقدام به خرید ماهواره ۸۰ میلیارد تومانی شد. دکتر مهدی رهنما امروز در رویداد فناوری فضایی، ابزار پایش الگوهای آب و هوایی که به مناسبت هفته جهانی فضا برگزار شد، گفت: ما برای مدل‌سازی‌ها و پیش‌بینی آب و هوا نیاز به تصاویر ماهواره‌ای داریم و اگر داده‌های ماهواره‌ای را در اختیار نداشته باشیم، پیش‌بینی‌های دقیقی نخواهیم داشت. ۶۰ تا ۷۰ درصد مدل‌های عددی ما از طریق تصاویر ماهواره‌ای خواهد بود و در صورتی که سامانه‌هایی را در اختیار داشته باشیم که وابستگی ما را به اینترنت کاهش دهد، می‌توانیم دقت‌ها را روز به روز افزایش دهیم.
شکار پهپادها توسط سلاح هدایت شونده با هوش مصنوعی
وزارت دفاع ایالات متحده یک قرارداد ۲۵۰ میلیون دلاری با شرکت سازنده فناوری دفاعی و تسلیحات «آندوریل»(Anduril Industries) مستقر در جنوب کالیفرنیا برای ارائه قابلیت‌های پیشرفته دفاع هوایی منعقد کرده است. به عنوان بخشی از این قرارداد، آندوریل موظف است بیش از ۵۰۰ جت‌پهپاد رودرانر-ام(Roadrunner-M) را به وزارت دفاع آمریکا تحویل دهد. جت‌پهپاد Roadrunner-M یک رهگیر عمود پرواز(VTOL) با قدرت انفجاری بالاست که می‌تواند تهدیدات هوایی را از بین ببرد.
برندگان نوبل شیمی ۲۰۲۴ معرفی شدند
آکادمی سلطنتی علوم سوئد جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۴ را به دیوید بیکر(David Baker) «برای طراحی پروتئین محاسباتی» و نیمی دیگر را به طور مشترک به دمیس حسابیس(Demis Hassabis) و جان ام. جامپر(John M. Jumper) برای پیش‌بینی ساختار پروتئین اهدا کرد. گفتنی است که از سال ۱۹۰۱ تا سال گذشته(۲۰۲۳) مجموعا ۱۱۵ جایزه نوبل شیمی به ۱۹۲ دانشمند اهدا شده بود و مسن‌ترین و جوان‌ترین برنده نوبل شیمی به ترتیب ۹۷ و ۳۵ سال داشته‌اند که جان گودیناف ۹۷ ساله در سال ۲۰۱۹ و فردریک ژولیوت ۳۵ ساله در سال ۱۹۳۵ موفق به کسب این جایزه شدند. دو شیمیدان نیز تاکنون دو بار موفق به کسب این جایزه شده‌اند.
قدرت تفکیک زمانی ۴ روزه «خیام» برای تصویربرداری از حوادث زمینی/همکاری «پست» با فضایی‌ها
مشاور رئیس سازمان فضایی ایران گفت: قدرت تفکیک زمانی ماهواره «خیام» کمتر از ۴ روز است، به این معنا که اگر در جایی از کشور حادثه‌ای رخ دهد، در حداکثر بازه زمانی ۴ روز می‌تواند تصویربرداری کند. دکتر علی صادقی نائینی امروز در رویداد فناوری فضایی، ابزار پایش الگوهای آب و هوایی که به مناسبت هفته جهانی فضا در پژوهشگاه هواشناسی برگزار شد، با اشاره به کاربردهای داده‌های ماهواره «خیام»، گفت: این ماهواره در ۱۸ خرداد سال ۱۴۰۱ پرتاب شد. این ماهواره مجهز به دوربین اپتیک با قدرت تفکیک یک متر و ۴ باند طیفی و عرض تصویربرداری ۱۲.۵ کیلومتر است.
پایان
