سینما پلی میان فرهنگ ایران و ترکیه است/ کیارستمی پیشگام روایت‌های واقعی در سینما

به خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ مستر کلاس سلیم اوجی، کارگردان مشهور ترکیه، امروز ۲۹ مهرماه ۱۴۰۳ در هتل پارسیان آزادی با حضور خبرنگاران و هنرمندان برگزار شد. این رویداد فرصتی بود تا او نظرات و تجربیات خود را در زمینه سینما و هنر به اشتراک بگذارد و به اهمیت ایجاد پل‌های ارتباطی میان سینمای ایران و ترکیه بپردازد.

در این مراسم مستانه مهاجر، پرویز شهبازی، حامد کمیلی، فرشته حسینی، روزبه حصاری، نفس بازغی و… حضور داشتند.

در ابتدای این مراسم سلیم اوجی کارگردان مشهور ترکیه به صحنه آمد و گفت: خوشحالم که این جمعیت پرشور را می‌بینم و از مستانه مهاجر بابت تشکیل این مراسم سپاسگزارم. اصلی‌ترین دلیل حضورم در ایران این است که پلی میان سینمای ایران و ترکیه ایجاد شود‌. سینمای ایران بسیار عمیق است و ما مردم ترکیه همیشه سینمای کشور شما را دیده‌ایم و باید بگویم ایران در تاریخ سینما تغییر ایجاد کرده است.

وی ادامه داد: بعد از صحبت‌هایم فیلم آخرم به نام در گذر زمان پخش خواهد شد. این اتفاق برای من بسیار ویژه است چرا که فیلمم را به تازگی به فستیوال‌های دنیا فرستاده‌ام و جالب است که همزمان امروز هم در ایران پخش خواهد شد.

اوجی با اشاره به شروع مسیر هنری‌اش بیان کرد: در ابتدا با موسیقی آغاز کردم. شیفته فیلم‌های کوتاه هستم. فیلم کوتاه فقط به این معنا نیست که ما می‌خواهیم یک چیزی یاد بگیریم بلکه عمیق‌تر از این حرف‌هاست. وقتی سینما را یاد می‌گرفتم دنیای فیلم‌های کوتاه برایم جالب شد. سینمای بلند را هم مانند فیلم کوتاه می‌بینم بدون اینکه کسی بالای سرم باشد.

این کارگردان درخصوص ساخت فیلم‌های کوتاه توضیح داد: از زمانی که فیلم کوتاه می‌ساختم قدرت عجیبی داشتم. با یک دوربین سونی، یک جاده و دو بازیگر شروع به فیلم ساختن کردم. هرکز سناریوهایم را نگه نمی‌دارم و آنها را تبدیل به فیلم می‌کردم. از ساختن نمی‌ترسیدم. اولین فیلمم به جشنواره مونترآل رسید. خیلی خوشحال شدم و پس از آن فیلمم به ونیز رسید‌. خیلی متعجب شدم. فیلمی که با کمترین هزینه ساخته شد در دنیا دیده شد. همین مسئله جسارتم را چندین‌ برابر کرد. همین مسیر را پیش رفتم و فیلم‌های بعدی‌ام را ساختم. به مرور ترجیحم این شد که سینما و مخاطب خودم را داشته باشم. دوست دارم در سینما حیات و زندگی واقعی انسان‌ها را نشان بدهم. کاراکترهای سیاه و سفید را دوست ندارم و همیشه شخصیت‌های خاکستری برایم اولویت بودند. مانند فیلم زیر درختان زیتون عباس کیارستمی  که شخصیت حسین واقعا درست و انسانی است.

وی ادامه داد: امروز که اینجا ایستاده‌ام بیشتر از اینکه بدانم چه می‌خواهم، می‌دانم چه نمی‌خواهم. ۴ فیلم بلند دارم، هر کدام آن‌ها کشف نگاه من به زندگی است.

اوجی در ادامه در پاسخ به یکی از حضار که پرسید چه کارهایی را دوست ندارید در سینما انجام دهید و نظرتان درخصوص سینمای تجاری چیست؛ توضیح داد: اصلا دوست ندارم سریال بسازم. سینما برای من مسیری است که دوست دارم در مسیر آن باشم. علاوه بر آن دوست ندارم در فیلم‌هایم درس اخلاق بدهم. پدرم تاجر بود. اگر می‌خواستم تجارت کنم شغل پدرم را ادامه می‌دادم. سینما برایم به گونه‌ای است که در آن به دنبال زندگی می‌گردم‌. البته دوست دارم مخاطب من را ببیند اما مسیر من از راه سینمای تجارتی آغاز نمی‌شود. سینما اتفاقی شخصی است. ذائقه مخاطب در حال تغییر است. در حوزه ادبیات هم به همین‌گونه است. آدم‌ها کتاب کمتر می‌خوانند. پلتفرم‌ها را دنبال نمی‌کنم. چشم‌هایم را می‌بندم و جهان خودم را دنبال می‌کنم.

وی ادامه داد: باید تجربه‌هایتان را کلاژ کنید. برای من سینما کلاژی از زندگی است. بعدش اطرافم دنبال کاراکترها می‌گردم تا چیزی از آن‌ها بگیرم. موقع انتخاب بازیگرها زمان زیادی را با آن‌ها سپری می‌کنم. و بعد کامنت‌های بازیگرها را وارد فیلمنامه می‌کنم و دست را برای بازیگر باز می‌گذارم تا مکاشفاتش را وارد نقشش کند. شاید پاسخی پیدا نشود اما آرام می‌شوم و از آن عبور می‌کنم. 

این کارگردان درخصوص بهره‌گیری از هوش مصنوعی گفت: به هوش مصنوعی اعتماد ندارم چرا که چیزهای زیادی است که او باید از ما یاد بگیرد. برای دسترسی به عمق انسان سال‌ها زمان لازم است. سینما به زندگی وزن می‌دهد.

وی با اشاره به سینمای مستقل گفت: مستقل کار کردن شبیه یک رویاست. یک مسترکلاس دیگر برای پاسخ به این پرسش لازم است. سینمای مستقل یعنی هرکاری را که دوست داری انجام بدهی. در بیست سالی که کار کردم خیلی چیزها را خودم آموختم. از تدوین گرفته تا نور را خودم انجام دادم. اگر لازم باشد از خانه خودم، مادرم و دوستانم استفاده می‌کنم. در حقیقت مانند فیلم‌های کوتاه فیلم بلند می‌سازم‌. انگار وقتی گروه‌ها حرفه‌ای نیستند حالشان بهتر است چرا که در مسیر تجربه هستند.
 
اوجی درباره حضور در فستیوال‌ها بیان کرد: بیست سال قبل شرایط فستیوال‌ها خیلی بهتر بود و امروز می‌بینیم که متاسفانه مسیج‌های فرهنگی تا فستیوال‌ها رسیده‌اند. ناامید بودن را نمی‌پسندم. کار من این نیست که اگر فستیوالی رویکرد خاصی دارد من هم به همان شیوه فیلم بسازم.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا مخاطب امروز بیشتر به دنبال تماشای سریال‌هاست عنوان کرد: در آیینه نگاه کردن کار ساده‌ای نیست. سریال‌ها مانند تراپی عمل می‌کنند چرا که واقعیت ندارند. البته معتقدم باید راه خودشان را بروند و ما با آن‌ها کاری نداریم. متاسفانه سیستم کاپیتالیسم در حال ورود به همه‌جا است. در آن زمان سینما براساس چیدمان پیش می‌رفت اما عباس کیارستمی جلوی این نگاه‌ها ایستاد و ریسک کرد. او کاراکترهای واقعی را مقابل دوربین قرار داد. پس از کیارستمی مسیر جدیدی در سینما ایجاد شد تا قصه‌های گوناگون را به چیزهای بزرگ تبدیل کند. نوری بیلگه جیلان هم در سینمای ترکیه این جهت را ایجاد کرده است.

سلین اوجی در پایان درخصوص ارتباط با پخش‌کننده‌های فیلم گفت: اصلا بلد نیستم با پخش‌کننده‌ها کار کنم. آن‌ها مانند صیادهای ماهی هستند که فقط به دنبال منفعت خودشان هستند.

انتهای پیام/