ایجاد زیر ساخت‌هایی از سوی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری موجب شد فروش اقلام دانش‌بنیان در کشور رشد ۲۲۵ درصدی را تجربه کند و امسال نیز فروش آنها به بیش از ۵۳۰ هزار میلیارد تومان برسد، ضمن آنکه این شرکت‌ها در سال قبل ۲ هزار و ۵۲۰ میلیون دلار صادرات داشته‌اند.
به گزارش پایگاه خبری دنیای برند به نقل از ایسنا، «ارتقای اقتدار ملی، تولید ثروت و افزایش کیفیت زندگی مردم از طریق افزایش توانمندی‌های فناوری و نوآوری در کشور»، «ارتقای نظام ملی نوآوری و تکمیل مؤلفه‌ها و حلقه‌های آن»، «توسعه اقتصاد دانش‌بنیان از طریق هماهنگی و هم‌افزایی بین‌بخشی و بین دستگاهی»، «ارتقای ارتباط دانش با صنعت و جامعه و تسهیل تبادلات بین بخش‌های عرضه و تقاضا»، «توسعه فناوری‌های راهبردی و اولویت‌دار ملی مطرح در نقشه جامع علمی کشور» و «اعتلای ارتباطات بین‌المللی علمی، فناوری و نوآوری و توسعه دیپلماسی علمی و فناوری» از ماموریت‌های معاونت علمی ریاست جمهوری است که در دولت سیزدهم عنوان «اقتصاد دانش‌بنیان» را با خود یدک می‌کشد و تلاش می‌شود که در کنار توسعه زیست بوم نوآوری کشور، سهم شرکت‌های دانش‌بنیان را از تولید ناخالص داخلی افزایش دهد.
در این زمینه در کنار همه تلاش‌هایی که شده است، با تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان این روند افزایش یافته است که با بیان آمارها می‌توان به این موارد اشاره کرد:
تامین مالی ۱۰همتی با اجرای قانون جهش تولید دانش‌بنیان
قانون جهش تولید دانش‌بنیان پس از سه سال تلاش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در تعامل با مجالس دهم و یازدهم به نتیجه رسید و مصوب شد. قانونی که به دنبال رفع نواقص و مشکلات قانونی پیش روی کسب و کارهای دانش بنیان و خلاق بوده و به نوعی تضمین کننده ۲۰ سال آینده کشور در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان است.
تصویب و ابلاغ قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق، تحول بزرگی برای زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور به شمار می‌رود. مفادی که در این قانون تصویب شده، به توسعه بخش‌های مختلف زیست‌بوم فناوری و نوآوری از بخش‌های سرمایه‌گذاری و زیرساختی تا تولید محصول دانش‌بنیان و خلاق با استفاده از اختیارات معاونت علمی و فناوری کمک می‌کند.
نمونه این حمایت‌ها در ماده ۱۳ قانون جهش تولید دانش‌بنیان متبلور شده که در آن تاکید شده با هدف توسعه ارتباط دانشگاه با صنعت، صنایع و واحدهای تولیدی دارای واحد تحقیق و توسعه که با یکی از واحدهای دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی مرتبط، با اولویت استان محل استقرار آن صنعت یا واحد تولیدی، تفاهم‌نامه همکاری منعقد کنند، قراردادهای تحقیق و توسعه مربوط با این تفاهم‌نامه‌ها، مشمول مزایای طرح شده در بند «ب» ماده (۱۱) این قانون نیز می‌شوند.
در بند ب ماده ۱۱ قانون جهش تولید دانش‌بنیان، نیز تاکید شده است که معادل هزینه انجام شده برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه، به عنوان اعتبار مالیاتی با قابلیت انتقال به سنوات آتی به شرکت‌ها و مؤسسات متقاضی اعطاء می‌شود و معادل آن از مالیات قطعی شده سال انجام هزینه مذکور یا سال‌های بعد کسر می شود. بر اساس این ماده قانونی در صورتی که شرکتی در زمینه تحقیق و توسعه هزینه‌ای کرده باشد، می‌تواند مشمول معافیت سال جاری شود و یا منتقل به سال آینده کند.
بر اساس این ماده قانونی، هر شرکت دولتی یا خصوصی اگر قرارداد تحقیق و توسعه با دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و یا مراکز تحقیقاتی وابسته به دستگاه‌های اجرایی منعقد کند، مشمول اعتبار مالیاتی خواهد شد.
این در حالی است که از زمان تصویب این قانون تا پایان سال گذشته تنها ۵۰ میلیارد تومان قرارداد تحقیق و توسعه منعقد شده و دلیل آن تصویب آیین‌نامه‌های مربوط به ماده ۱۳ در دی ماه سال گذشته است. از این رو می‌توان گفت این ماده یک موضوع کاملا جدیدی است که شرکت‌ها می‌توانند از آن استفاده کنند.
بر اساس آمارهای منتشر شده تاکنون ۱۷۰ طرح برای بهره‌برداری از این بندهای قانونی و بهره‌برداری از مزیت اعتبار مالیاتی بارگذاری شده است و بزرگترین مشکل در این زمینه تعریف طرح‌های تحقیق و توسعه‌ای است. بسیاری از شرکت‌ها فعالیت‌های جاری تولیدی خود را وارد طرح‌های تحقیق و توسعه کرده‌اند، در حالی که اینها طرح‌های تحقیقاتی و توسعه‌ای نیستند.
بر این اساس اعلام شد که «نظام‌مند»، «نوآورانه» و «فناورانه» ۳ شرط طرح‌های تحقیق و توسعه‌ای است و طرحی که ۱۰۰ بار اجرایی شده است، طرح تحقیق و توسعه و نوآورانه نیست و شرکت‌ها اگر می‌خواهند از ظرفیت‌های تحقیقاتی بهره‌مند شوند، باید موضوعات بدیع انتخاب کنند.
با این قانون همچنین وضع قراردادهای ارتباط دانشگاه با صنعت در وضعیت رشد قرار دارد. در سال ۱۴۰۲ تعداد ۱۱ هزار و ۲۱۲ قرارداد ارتباط دانشگاه با صنعت به ارزش حدود ۶ هزار میلیارد تومان منعقد شده است.
در قانون پیش‌بینی شده که درآمد از محل مالیات هزار هزار میلیارد تومان است که یک درصد آن بالغ بر ۱۰ هزار میلیارد تومان می‌شود.
ایجاد سازمان ملی هوش مصنوعی
سازمان ملی هوش مصنوعی به همت رئیس جمهور شهید ۱۹ تیر ماه سال جاری افتتاح شد و با منابع پیشران معاونت علمی و صندوق توسعه ملی بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان منابع به این سازمان اختصاص یافت تا در زمینه مزرعه پردازش گرافیکی فعالیت کند.
ماده واحده «تشکیل شورای ملی راهبری و تأسیس سازمان ملی هوش مصنوعی» که در جلسه ۹۰۱ روز ۲۹ خرداد ماه سال جاری شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌تصویب رسیده است، به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ شد:
نهاد ریاست جمهوری
معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
مرکز ملی فضای مجازی
سازمان برنامه و بودجه کشور
سازمان اداری و استخدامی کشور
ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی
شورای راهبردی علوم و فناوری کوانتومی
تشکیل شورای راهبری علوم و فناوری‌های کوانتومی نیز از دیگر دستاوردهای معاونت علمی است. این شورا تاکنون ۴ جلسه برگزار کرده است.
بنیاد ملی علم ایران
تشکیل بنیاد ملی علم از دیگر دستاوردهای این معاونت است و با این اقدام، ایران صاحب بنیاد ملی علم شد. علاوه بر آن حمایت‌های صندوق‌های پژوهش و فناوری از اکوسیستم نوآوری کشور حدود ۱۰ یا ۱۵ برابر افزایش یافته است
افزایش منابع صندوق نوآوری و معاونت علمی
از دیگر دستاوردهای اجرای قانون جهش تولید دانش‌بنیان پرداخت افزایش اعتبارات معاونت علمی است، به گونه‌ای که تنها برای سال جاری پیش‌بینی می‌شود بیش از ۲۰ همت منابع قانون جهش برای افزایش سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی و معاونت علمی ایجاد شده است که این دستاورد بسیار بزرگ قانونی به شمار می‌رود.
توسعه کمی زیست بوم دانش‌بنیان کشور
با زیرساخت‌های ایجاد شده تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان از ۶ هزار شرکت به بیش از ۱۰ هزار شرکت دانش‌بنیان رسید که در کشور در حال فعالیت هستند. همچنین تعداد شرکت‌های خلاق به ۲ هزار شرکت رسیده که بیش از ۷۰ درصد رشد را نشان می‌دهد.
در کنار این افزایش تعداد، شاهد افزایش فروش این شرکت‌ها هستیم، به گونه‌ای که میزان فروش این شرکت‌ها رشد ۲۲۵ درصدی را تجربه کرده و امسال فروش آنها به بیش از ۵۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.
قراردادهای بار اول
افزایش ۴.۷ برابری قراردادهای بار اول از دیگر وجوه رشد کیفی دانش‌بنیان‌ها به شمار می‌رود که عمده این قراردادها متعلق به وزارت نفت بوده است. بیش از ۳۰ فقره ضمانت‌نامه صادر شده که شامل ۲ هزار همت ضمانت‌نامه‌هایی است که از سوی صندوق‌های پژوهش و فناوری برای این شرکت‌ها صادر شده است.
همچنین بیش از ۱۱ همت ضمانت‌نامه از سوی صندوق نوآوری برای شرکت‌های دانش‌بنیان صادر شده است. علاوه بر اینها شاهد رشد ۲ برابری سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه دانش‌بنیان‌ها هستیم.
در کنار اینها اتفاق دیگری که ناشی از نگاه راهبردی رئیس‌جمهور شهید رخ داد، این است که منابعی در ۳ بخش منابع عمومی، پروژه‌های پیشران مصوب سران قوا و منابع تبصره ۶ برای معاونت ایجاد شده است که بیش از ۵ برابر سال قبل ارتقاء یافته است.
رشد دو برابری اقلام صادراتی دانش‌بنیان
به گواهی آمارهای منتشر شده از سوی گمرک در پایان سال ۹۹ به میزان ۲۹۶ میلیون دلار صادرات دانش‌بنیان داشتیم و این عدد در سال قبل ۲ هزار و ۵۲۰ میلیون دلار بوده است که نشان از رشد ۹ برابری در صادرات دانش‌بنیان دارد.
رشد ۴ برابری در تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان صادر کننده از دیگر دستاوردهای اکوسیستم دانش‌بنیانی کشور است که در کنار آن رشد ۲ برابری در اقلام صادراتی دانش‌بنیان را تجربه کردیم.
بازگشت نخبگان به کشور
بازگشت و همکاری با محققان و نخبگان ایرانی خارج از کشور از دیگر برنامه‌های معاونت علمی بوده که اجرای برنامه «کانکت» برای همکاری بین‌المللی و استفاده از نخبگانی ایرانی که مایلند به کشور بازگردند، اجرا شد.
در طول ۹ سال گذشته در قالب این فعالیت بیش از ۳ هزار و ۴۰۰ نفر از محققان کشور به ایران بازگشتند و از این تعداد بیش از ۱۴۰۰ نفر آنها مربوط به ۳ سال گذشته است که حمایت ویژه‌ای صورت گرفته است.
پایان
