مدیریت منابع مالی در دانشگاه‌ها یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی نظام آموزش عالی است. محققان با استفاده از فناوری‌های نوین به دنبال ارائه راهکارهایی هستند که بتوانند تصمیم‌گیری در این حوزه را بهینه کنند و تأثیرگذاری آن را افزایش دهند.
به گزارش پایگاه خبری دنیای برند به نقل از ایسنا، تصمیم‌گیری در تمام حوزه‌های زندگی بشر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و کیفیت تصمیمات نقش مهمی در موفقیت یا شکست سازمان‌ها ایفا می‌کند. در دانشگاه‌ها، به عنوان مراکز علمی و آموزشی، تصمیم‌گیری‌های مالی به‌خصوص در شرایط کنونی که منابع مالی محدودتر شده‌اند، جایگاه ویژه‌ای دارند. این تصمیم‌ها نه‌تنها بر عملکرد داخلی دانشگاه‌ها بلکه بر توسعه پایدار و توانمندی ملی نیز تأثیرگذار هستند. با این وجود، پیچیدگی‌های موجود، نظیر محدودیت داده‌ها و اطلاعات مالی دقیق، نقص در روش‌های سنتی و افزایش انتظارات از دانشگاه‌ها برای بهبود عملکرد، نیاز به استفاده از فناوری‌های پیشرفته را دوچندان کرده است.
از سوی دیگر، فناوری‌های جدید نظیر سامانه‌های اطلاعاتی هوشمند، امکان تحلیل دقیق داده‌ها و ارتقای فرآیند تصمیم‌گیری را فراهم کرده‌اند. این سامانه‌ها به تصمیم‌گیران کمک می‌کنند تا خطاهای شناختی را کاهش دهند و با استفاده از اطلاعات جامع و دقیق، تصمیم‌هایی بگیرند که بیشترین بازدهی را به همراه داشته باشد. در شرایطی که دانشگاه‌ها با بحران‌های مالی، کمبود منابع و پیچیدگی‌های مدیریتی روبرو هستند، استفاده از ابزارهای علمی و فنی برای بهینه‌سازی این فرآیندها ضروری است.
پژوهشی در این راستا توسط تیمی از محققان به سرپرستی ابوالقاسم نادری روشناوند، استاد دانشگاه تهران و همکارانش با همراهی دانشگاه زنجان، انجام شده است. این تیم تحقیقاتی به بررسی طراحی و اجرای یک سامانه هوشمند برای کمک به تصمیم‌گیری‌های مالی در دانشگاه‌ها پرداخته‌اند و الزامات و پیامدهای این سامانه را ارزیابی کرده‌اند.
برای انجام این پژوهش، محققان از دو روش اصلی استفاده کردند. ابتدا با مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته، دیدگاه‌های متخصصان حوزه اقتصاد آموزش عالی، تصمیم‌گیران مالی دانشگاه‌ها و کارشناسان فناوری اطلاعات را جمع‌آوری کردند. سپس در بخش عملی پژوهش، اطلاعات مالی دانشگاه از جمله بودجه و هزینه‌ها مورد تحلیل قرار گرفت و سامانه‌ای آزمایشی طراحی شد تا امکان‌سنجی آن بررسی شود.
نتایج این پژوهش نشان دادند که طراحی سامانه‌ای هوشمند می‌تواند کمک شایانی به تصمیم‌گیری‌های مالی دانشگاه‌ها کند. این سامانه، از طریق تحلیل دقیق داده‌ها و کاهش خطاهای انسانی، باعث بهبود کیفیت تصمیم‌ها و افزایش اثربخشی آنها می‌شود. علاوه بر این، استفاده از این ابزارها می‌تواند زمان و هزینه‌های مربوط به فرآیند تصمیم‌گیری را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و از منابع مالی محدود به بهترین شکل ممکن استفاده کند.
تحلیل‌ها همچنین نشان دادند که این سامانه علاوه بر کاهش محدودیت‌های ذهنی تصمیم‌گیران، قابلیت پیش‌بینی هزینه‌ها و ارائه پیشنهادهای دقیق برای تخصیص منابع را داراست. این سامانه با تجمیع داده‌های پراکنده و ارائه تحلیل‌های جامع، به تصمیم‌گیران کمک می‌کند تا در شرایط پیچیده، تصمیماتی منطقی و کارآمد اتخاذ کنند.
این پژوهش، علاوه بر ارائه یک ابزار عملی برای تصمیم‌گیری مالی، تأکید دارد که موفقیت این نوع سامانه‌ها به فراهم بودن زیرساخت‌های مناسب، از جمله نیروی انسانی متخصص، داده‌های دقیق و کافی، و حمایت‌های مدیریتی و فرهنگی وابسته است. همچنین، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، گامی مؤثر در راستای حرکت دانشگاه‌ها به سوی هوشمندسازی مدیریت مالی محسوب می‌شود.
پژوهش فوق نشان می‌دهد که در دنیای امروز، استفاده از ابزارهای علمی و فناورانه، دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای ارتقای کیفیت تصمیم‌گیری‌ها، به‌ویژه در حوزه‌های حساس و مهمی چون تخصیص منابع مالی در دانشگاه‌هاست.
لازم به ذکر است که مقاله علمی برگرفته از این پژوهش در فصلنامه «پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی» وابسته به مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، منتشر شده است. این نشریه با هدف ارائه پژوهش‌های کاربردی در حوزه آموزش عالی، بستری مناسب برای اطلاع‌رسانی و تبادل دانش میان محققان و تصمیم‌گیران فراهم کرده است.
پایان
