معاون مدیرکل طرح و برنامه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با تاکید بر اینکه دریاچه ارومیه از حالت دریاچه خارج و به پلایای طبیعی تبدیل شده است، گفت: از دیگر تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه ایجاد گرد و غبار است که از پهنه‌های گلی و نمکی دریاچه ارومیه بلند می‌شود و شهرهای تبریز و ارومیه و دیگر شهرهای اطراف دریاچه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
به گزارش پایگاه خبری دنیای برند به نقل از ایسنا، دکتر جواد درویشی خاتون، معاون مدیرکل طرح و برنامه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نیز در نشست علمی مخاطرات طبیعی به آخرین وضعیت دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: میزان رسوب‌گذاری نمک در بستر دریاچه ارومیه در طول ۴۰ ساله گذشته و عواملی که این میزان نهشته نمک را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بررسی شده و این مطالعات نشان می‌دهد افزایش نرخ رسوب‌گذاری نمک در طول ۴۰ سال گذشته باعث شده شرایط دریاچه ارومیه تغییر کند.
درویشی‌خاتون با بیان اینکه نرخ رسوب‌گذاری املاح در بستر دریاچه ارومیه حدود ۴۶۶ برابر افزایش یافته است، خاطر نشان کرد: میزان ضخامت نمک در بخش شمالی دریاچه به حدود ۳ متر رسیده و در بخش جنوبی این میزان کمتر است.
به گفته وی، این مطالعات نشان می‌دهد که دریاچه ارومیه از آن حالت ثابت و ایستایی اصلی خود که تراز ۱۲۷۴ بوده، پایین‌تر آمده و از حالت دریاچه‌های فوق اشباع به پلایای فصلی تبدیل شده که در دوره‌ها و فصول مختلف تغییرات زیادی دارد و نرخ رسوب‌گذاری در فصول مختلف در حال تغییر است.
معاون مدیرکل طرح و برنامه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، خاطرنشان کرد: این باعث می‌شود که بخش بزرگی از پهنه گلی نمکی دریاچه ارومیه را به عنوان دریاچه از دست داده‌ایم که این امر می‌تواند منشأ گرد و غبار برای شهرهای اطراف باشد.
درویشی خاتون، درباره تبعات انسانی تغییرات روی داده در دریاچه ارومیه برای منطقه و کل کشور، گفت: بزرگ‌ترین تاثیر دریاچه ارومیه وقتی در حالت طبیعی و در تراز ۱۲۷۴ به عنوان تراز اکولوژیک داشتیم، این بود که اقلیم منطقه را تحت‌تاثیر قرار می‌داد و این در حالی است که این پهنه آبی را متأسفانه دیگر نداریم.
وی ادامه داد: در حال حاضر شرایط اقلیمی تغییر کرده و میزان تغییرات دما در منطقه زیاد شده و آب‌های سطحی و زیرزمینی در این منطقه افت کرده که بخش زیادی از آن به خاطر نبود مدیریت منابع آب است.
درویشی خاتون گفت: از دیگر تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه ایجاد گرد و غبار است که از پهنه‌های گلی و نمکی دریاچه ارومیه بلند می‌شود و شهرهای تبریز و ارومیه و دیگر شهرهای اطراف دریاچه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
معاون مدیرکل طرح و برنامه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با بیان اینکه این سازمان با استفاده از ۹۰ مغزه رسوب‌شناسی به بررسی و مطالعه دریاچه ارومیه پرداخته است، یادآور شد: بخش زیادی از این مغزه‌های رسوبی توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور و بخشی توسط وزارت نیرو و دانشگاه زوریخ آلمان برداشت شده و در این راستا مطالعات گسترده‌ای در زمینه تغییرات اقلیمی، مطالعات ژئوشیمی رسوبی، میزان فراوانی پلیت‌های آرتمیا، بررسی املاح اقتصادی دریاچه ارومیه، زمین‌شناسی دریایی و … انجام شده و در اختیار عموم قرار گرفته است.
بررسی تغییر اقلیم در همکاری با پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی
دکتر رضا شهبازی، مدیرکل دفتر مخاطرات زمین‌شناسی و مهندسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و رئیس انجمن کواترنری نیز در این نشست، گفت: این نشست به طور مشترک میان سازمان زمین‌شناسی و پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو به منظور ترویج دانش زمین‌شناسی کواترنری، تغییرات آب و هوایی و تاثیر آن بر روی سازوکارهای زمینی و چرخه‌های طبیعی و چرخه آب می‌پردازد و این راهکار را به ما نشان می‌دهد که چگونه می‌توان برای برنامه‌ریزی‌های آینده در برنامه‌های آمایش سرزمین و موارد مشابه از جمله کاهش تاثیرپذیری از مخاطرات طبیعی و سازگار شدن با محیط اقدام کرد.
وی با بیان اینکه در نظر داریم علوم کاربردی علم زمین از جمله زمین‌شناسی کوترنری را در جامعه ترویج دهیم، گفت: موضوع تغییرات اقلیم در دیرینه زمین و در دوره کواترنری هم وجود داشته که با روش‌های خاص زمین‌شناسی کواترنری بررسی شده و به ما کمک می‌کند تا چگونگی مواجهه با موضوعات تغییر اقلیم در زمان حال و آینده را بررسی کنیم.
رئیس انجمن کواترنری ایران، درباره نقش سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در مطالعه مخاطرات طبیعی در جامعه، گفت: این سازمان متولی مطالعات علوم زمین در کشور و موضوعات مرتبط با مخاطرات زمین‌شناختی، آب، مسائل محیط زیست، تغییرات اقلیم، زمین‌شناسی مهندسی‌و … که در زندگی روزمره مردم استفاده می‌شود، است.
شهبازی با اشاره به اینکه مطالعات انجام شده توسط این سازمان در قالب گزارش‌ها و نقشه‌های قابل استناد منتشر می‌شود، اظهار کرد: مطالعات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور پس از بارگزاری در پایگاه داده‌های علوم زمین از طریق درگاه‌های مشخص برای همه مخاطبان قابل استفاده و بهره‌برداری است و برگزاری چنین نشست‌هایی کمک می‌کند که بتوانیم جامعه مخاطب خود را بیشتر نسبت به مسائل علمی و فعالیت‌های مختلف زمین‌شناسی آگاه کنیم.
علم کواترنری، شواهد گذشته و اتفاقات آینده را بررسی می‌کند
سحر ملکی، مسئول گروه کواترنری و تغییر اقلیم سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نیز با اشاره به موضوع لس و گرد و غبار کواترنری، گفت: امروزه واژه تغییر اقلیم را زیاد می‌شنویم، در حالی که مساله تغییر آب‌وهوا واقعیتی است که از دوره‌های گذشته تا به امروز به‌طور پیوسته زمین و هر آنچه در آن حیات داشته را متأثر ساخته و می‌سازد.
ملکی ادامه داد: این تغییرات گاهی در بازه‌های زمانی کوتاه و با روندی سریع و گاهی با روندی آرام و تدریجی رخ داده‌اند و باید بدانیم در صورت ادامه این تغییرات چه اتفاقی خواهد افتاد و چه بلایی بر سر زمین ما می‌آید. از این رو بسیار مهم است که بتوانیم و بدانیم چطور راه مقابله با این تغییرات را پیدا کنیم و یا سرعت آن را کاهش دهیم تا بتوانیم چاره‌اندیشی مناسب در این خصوص داشته باشیم.
وی افزود: نگاهی به گذشته و بررسی عواقب این تغییرات و آثاری که از خود به جا می‌گذارند، می‌تواند به ما کمک کند تا عواقب این تغییرات را بر واحد سرزمینی خود بدانیم.
مسئول گروه کواترنری و تغییر اقلیم سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با بیان اینکه این تفاوت وجود دارد که در حال حاضر جمعیتی بیشتر از گذشته داریم، تصریح کرد: تغییرات ناگهانی در آب و هوا، به طور متناوب آثار خود را به اشکال گوناگون فیزیکی، شیمیایی در رسوبات و یخچال‌ها بر جا گذاشته‌اند و کشف و بازسازی شواهد موجود در طبیعت، امکان شناسایی زمان، اندازه و سازوکار رخداد تغییرات ناگهانی در آب و هوا و محیط زیست گذشته زمین را ایجاد می‌کند.
به نقل از روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، ملکی یادآور شد: منابع و شواهد بسیاری برای بررسی آب و هوای گذشته وجود دارد که در این میان می‌توان به مغزه‌های یخی، رسوبات اقیانوسی، رسوبات دریاچه‌ای، حلقه‌های درختان، نهشته‌های رسوبی خشکی‌ها و … اشاره کرد.
به گفته وی، پروژه مقایسه مدلسازی اقلیم‌های گذشته (PMIP) یک ابتکار قدیمی است که فعالیت‌های مدلسازی و داده‌های اقلیم‌های گذشته را هماهنگ می‌کند تا به کشف‌های ارزشمندی در مورد مکانیزم‌های تغییرات اقلیمی کمک کند.
مسئول گروه کواترنری و تغییر اقلیم سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، تصریح کرد: این پروژه نماینده و هماهنگ‌کننده یک جامعه پژوهشی مستقر از محققان از کشورهای مختلف و رشته‌های گوناگون است که مدل‌های اقلیمی ساختاری متفاوت را در یک زمینه محیطی گذشته‌نگر مقایسه می‌کنند.
پایان
