مواد هوشمند با قابلیت تغییر رنگ دایم و یا برگشت پذیر، محصول دانش بنیان یکی از شرکت‌ها است که می‌تواند همانند سنسورها، گاز و مواد شیمیایی را در محیط تشخیص دهد و قادر به پایش پل‌ها از نظر تنش‌های مکانیکی است.
محمد کاظمی مدیرعامل این شرکت دانش بنیان در گفت‌وگو با پایگاه خبری دنیای برند به نقل از ایسنا، گفت: محصولات تولیدی ما مواد یا رنگ‌های هوشمند هستند که این مواد در ۴ دسته اساسی قرار دارند و شامل “ترموکروما” (نسبت به دما عکس العمل نشان می‌دهند)، “فوتوکروما” (نسبت به نور عکس العمل دارند)، “شیمیو کروما” (حساس به مواد شیمیایی) بوده و دسته دیگر “پیزوکرما” هستند که نسبت به فشار و ضربات مکانیکی حساس هستند.
وی افزود: از این جهت این مواد هوشمند هستند که رنگ این مواد “برگشت پذیر” و یا “برگشت ناپذیر”ند به این معنا که تغییر رنگ آنها در مواجهه با مواد دیگر به صورت دائم و یا موقت (بازگشت به رنگ اولیه) است و با توجه به شرایط ایمنی محیط‌های کاری، می‌توان رنگ‌ها را به صورت برگشت پذیر و یا برگشت ناپذیر تعریف کرد.
کاظمی، با بیان اینکه مشخص کردن میزان دما، مواد شیمیایی، ذره و مقدار نور برای تغییر رنگ در این مواد از سوی متخصصان این شرکت دانش‌بنیان قابل تغییر است، اظهار کرد: با توجه به سفارش صنایع مختلف می‌توان تعیین کرد که این مواد در چه بازه زمانی با چه میزان مواد دریافت، رنگ ظاهری خود را تغییر دهند. نمونه کاربرد آن را می‌توان در اتفاقاتی چون معدن طبس اشاره کرد. به جای آنکه درمعادن از آنالایزرهای پرهزینه برای تشخیص گاز متان استفاده شود، برچسب‌هایی با استفاده از این رنگ‌ها تهیه و با نصب بر روی لباس معدنکاران، آنها را از وجود گاز CH4 مطلع کرد.
به گفته وی، این برچسب‌ها با استفاده از این مواد هوشمند، به محض رها سازی گاز متان، تغییر رنگ می‌دهند و افراد می‌توانند معدن را ترک کنند.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان، کاربرد دیگر این مواد را در محصولات لومینسانس‌ها عنوان کرد و یادآور شد: از این مواد بیشتر در جاده‌های کشورهایی مانند قطر و امارات و همچنین کشورهای اروپایی استفاده شده است. این مواد در روز نور خورشید را جذب می‌کنند و در شب نور را به محیط باز می‌تاباند. این مواد همانند لباس‌های پاکبان‌ها و یا نیروی انتظامی نیست که به محض برخورد با نور، آن را بازتاب دهند بلکه این مواد از طریق جذب نور، بازتابش نور را انجام می‌دهند.
کاظمی، با اشاره به تولید پیگمنت‌های پیزوکرومیک در این شرکت دانش‌بنیان اظهار کرد: خواص نوری این مواد در پاسخ به فشار،شوک و یا ضربه است و با اعمال فشار تغییر رنگ می‌دهند از این رو این مواد بیشتر در پایه پل‌ها و جاهایی که تنش‌های مکانیکی وجود دارد، استفاده می‌شود؛ چرا که بر اساس میزان تنش مکانیکی وارد شده به آن، تغییر رنگ می‌دهد.
وی تاکید کرد: تاکید ما بر این است که محیط‌هایی که گاز وجود دارد، تغییر رنگ لیبل‌ها به صورت برگشت ناپذیر باشد تا مسوولان نسبت به برطرف کردن مشکل اقدام کنند.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان در پاسخ به این سوال که آیا عملکرد این مواد همانند سنسورها است، گفت: بخشی از این مواد در حال جایگزین شدن با سنسورها هستند و بخش دیگر به صورت جذب فرکانس کار می‌کنند و برای رادار گریزی و ایجاد اتاق‌های امن به کار می‌گیرد.
وی تکنولوژی ساخت این مواد را پیچیده توصیف کرد و کشورهای انگلستان و فرانسه و ژاپن و امریکا صاحب این فناوری هستند، ادامه داد: اساس این مواد، پلیمرها هستند و این مواد تاکنون در کشور نبود و ما برای توسعه این مواد اقدام کردیم. شروع این تحقیقات از ساخت لیبل‌های صنایع فولاد است. لیبل‌های مورد نیاز این صنعت باید دارای دو مشخصه مقاومت در دمای بالا و جدا نشدن از فولاد است و ما در ایران از طریق مهندسی معکوس متوجه شدیم این لیبل‌ها حاوی نوعی پلیمر مقاوم به دما بالا و یک نوع فلز هستند.
کاظمی در پایان خاطرنشان کرد: با نخبگانی که بنیاد ملی نخبگان به ما معرفی کرد، بعد از دو سال تحقیق، به ساخت این مواد دست یافتیم و با سفارش ذوب آهن اصفهان، مواد هوشمند را در ایران توسعه دادیم.
پایان
