در کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی تاکید شد که هنر جذابیت زیادی برای سرمایه‌گذاری دارد اما لازمه توجه به این حوزه، تسهیل‌گری دولت است نه دخالت و رفتارهای سلیقه‌ای.
در نشست کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران، که با حضور پیام باقری نایب‌رئیس اتاق ایران، نادره رضایی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، حاضران و فعالان حوزه هنر، از اقتصاد هنر و مشکلات این حوزه سخن گفتند.
در ابتدای این نشست که با ریاست مرتضی حاجی‌آقا میری برگزار شد، ندا سرمه، مسئول کارگروه موسیقی و تئاتر کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران از مشکلات حوزه موسیقی و هنر گفت: در حوزه موسیقی، به دلایل متعددی، میان هنرمندان دو دستگی اتفاق افتاده است؛ مثلاً برخی به دنبال برگزاری کنسرت‌های بدون مجوز می‌روند. در حالی که باید معاونت امور فرهنگی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مسیر همدلی با هنرمندان حرکت کند.
او در ادامه از برخوردهای سلیقه‌ای برای حضور زنان در فعالیت‌های هنری گفت: ما سعی می‌کنیم که اقتصاد هنر رونق گیرد ولی برخوردهای سلیقه‌ای و حضور افراد غیرمتخصص آسیب‌زننده است. مثلاً سلبریتی‌هایی که از سینما وارد طراحی صحنه و لباس شده‌اند، باعث از بین رفتن فرصت کار برای متخصصان شده است.
سحر شریفانی، مسئول کارگروه هنرهای تجسمی کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران از مشکلات هنرهای تجسمی گفت: باید زیرساخت‌ها و پایه هنرهای تجسسمی سروسامان بگیرد. هنوز این حوزه به لحاظ مجوزها، استانداردسازی نشده است. گروهی به‌راحتی مجوز می‌گیرند و فعالیت خود را رویداد ملی می‌نامند. حوزه هنر مربوط به قشر خاصی است و عموم جامعه درگیر این جریان نیستند. شاید به این دلیل که هنوز بخش خصوصی نتوانسته در حوزه هنر جریان‌سازی کند.
در این نشست یکی از گالری‌دارها از مشکلات هنرهای تجسمی گفت: هند، چین، آمریکا و انگلستان ۷۰ درصد بازار هنرهای تجسمی را در اختیار دارند و بقیه دنیا ۳۰ درصد سهم دارند. سهم خاورمیانه از این ۳۰ درصد حدود ۲ درصد است.
همچنین تصریح شد: در سال‌های اخیر حجم صادرات هنر از ایران کمتر هم شده است و برخی از هنرمندان به دلیل مشکلات بروکراسی و مشکلات تعامل بانکی و بازگشت ارز، آثار خود را به‌صورت غیرقانونی صادر می‌کنند. باید نهادهای دولتی از حوزه هنر حمایت کنند.
در ادامه عنوان شد: بازار هنرهای تجسمی ایران در دهه ۵۰ پی‌ریزی شده اما در دوره‌های اخیر وضعیت این بازار بدتر شده است. البته مشکلات اقتصادی بر پیش آمدن این شرایط اثرگذار است اما باید با دنیای علم و دانش در این حوزه‌ها مرتبط شویم و استانداردهای هنر را بپذیریم. مثلاً هیچ مبادی رسمی برای واسطه‌های هنری وجود ندارد. گالری‌دارها با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند. فقط یک حراج‌خانه در ایران فعال است و از زیرساخت حرفه‌ای دور هستیم. در این شرایط سرمایه‌گذاران چقدر از شرایط سرمایه‌گذاری در حوزه هنر مطلع هستند؟ سرمایه‌گذارها و شرکت‌های بزرگ چقدر به حوزه گالری‌داری وارد شده‌اند. دولت به‌جای رقابت با بخش خصوصی، به آن‌ها فرصت کار دهد و حمایت کند. باید برای مهیاکردن زیرساخت‌ها به‌صورت حرفه‌ای تلاش شود.
در ادامه علی همتی، کارگروه توسعه و نوآوری کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران درباره رویداد «صدرا» (صنعت، دانشگاه، راه اشتغال)، گفت: این رویداد به همت کمیسیون و دانشگاه هنر برگزار شد. در این رویداد دانشجویان متوجه شدند که کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران تشکیل‌شده است؛ این فرصت‌ها به اتصال هنر و اقتصاد کمک می‌کند.
او ادامه داد: متأسفانه ما از توانمندی حوزه‌های دیگر مطلع نیستیم. این کارگروه پل ارتباطی است بین صنعت و دانشگاه. تلاش بر این است که این جزایر متعدد هنر به هم متصل شوند. مثلاً در کارگروه مد و پوشاک کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران، می‌توانیم برای ورزش‌های باستانی لباس ایرانی طراحی کنیم.
در ادامه درباره استفاده از هوش مصنوعی و کاربرد آن در حوزه هنر سخن گفته شد: هوش مصنوعی در عرضه موسیقی، ساخت موسیقی، تشخیص ژانرهای مختلف کاربرد دارد؛ باید از این فناوری در حوزه‌ها و شاخه‌های دیگر هم بهره گرفت. همچنین در زمینه ایمنی، بالا بردن کیفیت محصولات، سلامت و استاندارد بودن آن از تکنولوژی‌های نوین بهره گرفت. این موضوع در ضریب صادرات محصولات هنری تأثیرگذار خواهد بود. مثلاً جهان به سمت هوشمند شدن می‌رود. محصولات هنری باید پایدار باشند و به تأثیرات زیست‌محیطی محصولات تأکید شود.
حسن تاجیک، رئیس پژوهشگاه رنگ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از اهمیت صنایع رنگ و پوشش گفت: باید برای تولید محصولات فاخر و استاندارد تلاش کنیم.
در ادامه حامد چمن‌رخ، عضو کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران از جایگاه هنر در صلح، گفت‌وگو و مفاهمه عمومی گفت. مهسا ارزمانی مسئول کارگروه مد و پوشاک کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق بجنورد هم به‌جایگاه مد و پوشاک در اقتصاد اشاره کرد.
دولت چهاردهم به استفاده از ظرفیت بخش خصوصی تاکید دارد
در بخش دوم این نشست، نادره رضایی، معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به‌جایگاه بخش خصوصی گفت: در شرایطی هستیم که دولت به‌تنهایی نمی‌تواند تنگناهای موجود در اقتصاد کشور را مدیریت کند؛ برای همین لازم است حتماً بخش خصوصی در کنار دولت قرار گیرند.
او با اشاره به بودجه ۴۶ حوزه فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: معاونت امور هنری ۶ درصد بودجه وزارتخانه را در اختیار دارد و این نشان می‌دهد که باید دست بخش خصوصی را برای همکاری فشرد.
رضایی عنوان کرد که به لحاظ قانونی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در ترکیب شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی قرار گیرد تا درباره مسائل هنری و اقتصاد این حوزه با دولت و هیات دولت گفت‌وگو شود.
معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: مشکلات اقتصاد هنر را در معاونت امور هنری پیگیری می‌کنیم. دولت باید کمتر کار اجرایی کند و به بیشتر در کار بخش خصوصی تسهیل‌گری کند. در حوزه هنرهای تجسمی باید همه حلقه‌های اثرگذار به هم وصل شوند؛ این‌گونه است که آمار صادرات محصولات هنری بالاتر می‌رود.
او ادامه داد: ما می‌خواهیم شهر خلاق را در ایران در حوزه‌های مختلف شناسایی کنیم؛ اتاق ایران می‌تواند در این مسیر با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همکاری کند. می‌توانیم این طرح را براساس مزیت و طرح آمایش سرزمین پیش ببریم. ما طرح‌های خود را با پشتوانه و نگاه برگشت سرمایه کار می‌کنیم نه‌فقط مسئولیت اجتماعی.
به گفته رضایی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بخشی از زمان خود را صرف سیاست‌گذاری خواهد کرد. اتاق بازرگانی جایی است که ما می‌خواهیم با آن‌ها تعامل و همکاری کنیم.
باید به جایگاه فرش ایرانی توجه شود
علاءنور توکلی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران هم با اشاره به‌جایگاه فرش و مؤلفه‌های هنری به‌کاررفته در آن عنوان کرد که باید به فرش به‌عنوان هنری برتر و اصیل ایرانی توجه کرد و در ارتقای جایگاه آن کوشید.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران گفت: در حوزه مجوزهای صادر شده برای برگزاری نمایشگاه فرش، تعدد مراکز صادرکننده مجوز باعث بروز مشکلاتی شده است. مثلاً در اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران شاهد ورود فرش هندوستانی و افغانستانی به‌جای فرش ایرانی در نمایشگاه‌ها هستیم و این مسائل به‌جایگاه فرش ایرانی آسیب می‌زند.
در ادامه محمد شریفی، رئیس مرکز نوآوری و شتاب‌دهی صادرات اتاق ایران گفت: باید پلتفرمی را راه‌اندازی کرد که بتواند حوزه‌های متعدد هنر را با جامعیت به هم پیوند دهد. مثلاً می‌توان روی NFT کار کرد. البته باید فرصت‌ها و تهدیدهای این حوزه به‌دقت بررسی شود.
همچنین عنوان شد که قواعد و راهکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مانع ورود بخش خصوصی به حوزه موسیقی و تئاتر است؛ باید در این حوزه تسهیل‌گری شود. در حوزه تئاتر و سینما باید بحث آموزش را باید جدی گرفت. معاونت امور هنری در قواعد خود بازنگری کند تا نسل جدید و سرمایه‌گذارها وارد این حوزه شوند. بخش هنری بخش جذابی برای سرمایه‌گذاران است اما قواعد و بروکراسی دولت ورود به این حوزه را سخت کرده است.
به جای بسترسازی، مانع‌تراشی می‌کنند
در بخش دیگر این نشست پیام باقری، نایب‌رئیس اتاق ایران از نشست صبحانه کاری فعالان اقتصادی با وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در اتاق ایران یاد کرد و گفت: در آن نشست نقشه راه برای همکاری مشترک میان وزارتخانه و اتاق ایران تبیین شد. بر این اساس قرار شد دو کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی و کمیسیون گردشگری اتاق ایران با وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری همکاری و تعامل داشته باشند. در همین چارچوب می‌توان در حوزه اقتصاد هنر، هم با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با محوریت حضور بخش خصوصی کار کرد.
نایب‌رئیس اتاق ایران ادامه داد: باید اهداف و مأموریت‌هایی را در نظر بگیریم و تقسیم نقش اتفاق بیفتد. همچنین در این مسیر از ظرفیت نهادهای تقنینی و سیاست‌گذاری و همه ذی‌نفعان و تشکل‌های تخصصی استفاده شود.
او تصریح کرد: اقتصاد هنر در کشور مغفول واقع شده و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران می‌تواند در این بخش مؤثر عمل کند. در اتاق بازرگانی شبکه گسترده‌ای از کسب‌وکارها حضور دارد و هنر جزو این دسته است. اما برای کار باید نقشه راه داشته باشیم و هر کسی نقش خود را بداند و در عین حال مطالبه‌گر باشیم.
نایب‌رئیس اتاق ایران به ظرفیت اکسپو ۲۰۲۵ اشاره کرد که در ژاپن برگزار خواهد شد؛ این رویداد می‌تواند فرصت خوبی برای ایران، هنر ایرانی و اقتصاد هنر باشد تا بتواند خلق ارزش‌افزوده کند. فرش ایرانی در بازار ژاپن جایگاه خوبی دارد. ولی متأسفانه ما به این ظرفیت‌ها توجه نمی‌کنیم و به‌جای بسترسازی، مانع‌تراشی می‌کنیم.
باقری تأکید کرد: هنر زبان مشترک همه تمدن‌ها با هم است. هنر، تمدن‌ها را به هم گره می‌زند و بستری است که ضمن ارتقای جایگاه اقتصاد، ارتباط جوامع را با هم گسترش می‌دهد. باید از چنین ظرفیتی به‌خوبی بهره برد.
در بخش پایانی این نشست مرتضی حاجی‌آقا میری از تشکیل شورای اقتصاد هنر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سخن گفت: نماینده اتاق ایران می‌تواند در جلسات این شورا حضور داشته باشد. همچنین می‌توانیم تفاهم‌نامه‌ای با معاونت امور فرهنگی این وزارتخانه برای همکاری مشترک امضا کنیم.
منبع: اتاق ایران آنلاین
