گردشگری دینی از جمله مهم‌ترین گونه‌های سفر و گردشگری در جهان است که انگیزه اصلی آن به جهت باورها و اعتقادات دینی همواره پذیرای گردشگران و زائران در جهان بوده و سبک و سیاق آن با سایر گونه‌های سفر و گردشگری متفاوت است.
«حضور میلیون‌ها نفر در راهپیمایی اربعین کلید موفقیت و دروازه توسعه گردشگری دینی و معنویت است. از سوی دیگر، حضور میلیون‌ها نفر در سرزمین عراق که یکی از مناطق ناامن خاورمیانه در جهان مطرح شده، می‌تواند ذهنیت‌های منفی به‌وجودآمده را که عاملی مهم در مراودات سیاسی و منطقه‌ای به شمار می‌آید، تقلیل دهد.»
به گزارش پایگاه خبری دنیای برند به نقل از ایسنا، منوچهر جهانیان ـ رییس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ ـ در یادداشتی با عنوان «راهپیمایی اربعین، ابررویداد فرهنگی، اجتماعی و دینی قرن ۲۱» که در اختیار این خبرگزاری قرار داده، از دریچه پیاده‌روی اربعین نگاهی به «توسعه گردشگری تعالی‌بخش» داشته و بر ضرورت ثبت این ابررویداد با همکاری ایران، عراق و سایر کشورهای اسلامی در یونسکو تاکید کرده است.
عضو هیات مدیره انجمن علمی گردشگری ایران در این یادداشت نوشته است: «اربعین هدیه الهی است که خداوند رحمان به واسطه حضرت اباعبدالله الحسین (ع) آن را بر عالمیان ارزانی داشته است. پیاده‌روی اربعین و طی طریق چند صد کیلومتری و گاهی بیشتر در سرزمین نینوا با حضور چندده میلیونی زائران و دلبستگان و عاشقان حضرت دوست از هر قوم و قبیله‌ای و از هر رنگ و نژادی و با هر دین و مسلکی، گواهی است بر عشق الهی و موهبت خداوندی که در این برهه از زمان بر مردمان این دوره جلوه‌گر شده، شور و شوق حسینی را با شعور و معرفت و شناخت از جهان هستی و درک واقعیت خلقت را در اندیشه اسلام ناب محمدی (ص) برای رسیدن به کمال و تعالی انسانی و پی بردن به ذات اقدس الهی به ارمغان آورده است.
اجتماع میلیونی یاوران پرچمدار عدالت و صلح و دوستی و اقامه کننده عدل و نویدبخش حکومت جهانی مستضعفین بر مستکبران و غاصبین را نوید می‌دهد. حب الحسین (ع) یجمعنا همانا محبت و دوستی اهل بیت و سالار و سرور شهیدان عالم بزرگترین انسجام و وحدت و یکپارچگی امت واحده را به وجود می‌آورد.
دین و مذهب همواره موجد تاثیرات عمیق، کنش‌های پایدار انسانی و توسعه جوامع بشری بوده است و بشر از همان آغازین خلقت در پی شناخت و آگاهی و کشف ناشناخته‌ها و سیر در آفاق و انفس برای شناخت خود و شناخت خالق و درک کمال و هستی در سرزمین‌های مختلف بوده است و این مبنا و شروعی برای سفرهای دینی و مذهبی بود که پایه و اساس گردشگری دینی را شکل داد. باورها و اعتقادات دینی همواره سرچشمه ایجاد فرهنگ‌های گوناگون در جهان بوده و تا به امروز سیر و سفر را در جهان تحت تأثیر خود قرار داده است و انسان در راستای اعتقاد و تمسک به یک دین و مذهب برای درک و شناخت هستی و جهان پیرامون آن و شناخت خالق جهان برای نیل به کمال و سعادت، که بشر در جست‌وجوی آن بود، در زمان‌های قدیم در شرایطی که بشر از سیستم حمل‌ونقل پیشرفته برخوردار نبوده و به‌راحتی نمی‌توانسته از نقطه‌ای به نقطه دیگر در جهان سفر کند، سفرهای دینی و معنوی در میان مردم رواج داشته است. ایمان و اعتقاد راسخ نقطه آغازین پیمودن سفرهای دشوار و سخت در آن دوران محسوب می‌شد.
در دین مبین اسلام نیز همچون سایر ادیان سفرهای مذهبی و زیارت ائمه معصومین (ع) رواج داشته و مسلمانان در مناسبت‌های گوناگون به مکان‌ها مقدس سفر می‌کنند. «اربعین» ازجمله رویدادهای مذهبی ویژه در دین اسلام است که نه‌تنها به‌عنوان تنها مراسم چهلم امام معصوم برای حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام و یاران باوفای آن حضرت برگزار می‌شود، بلکه نشان و نماد ایمان، اعتقاد و باور عمیق دینی در دین اسلام از قول امام معصوم علیه‌السلام بیان شده است.
گردشگری دینی از جمله مهم‌ترین گونه‌های سفر و گردشگری در جهان است که انگیزه اصلی آن به جهت باورها و اعتقادات دینی همواره پذیرای گردشگران و زائران در جهان بوده و سبک و سیاق آن با سایر گونه‌های سفر و گردشگری متفاوت است. به‌طوری‌که در سال‌های اخیر افراد با گرایش‌ها و ادیان و مذاهب مختلف نیز به این ابررویداد فرهنگی، اجتماعی و دینی علاقه‌مند شده و بخش مهم و قابل تأمل و توجه از سفر و گردشگری دینی در جهان را به خود اختصاص داده است. ابر رویداد پیاده‌روی اربعین ازجمله رویدادهای بزرگ و مهم در حوزه سفر و گردشگری دینی و معنوی است که در راستای باورها و اعتقادات دینی و پاسداشت ارزش‌های والای انسانی و اجتماع عظیم انسانی و بلکه بی‌نظیرترین آن در قرن حاضر، هر ساله با حضور میلیون‌ها نفر از اقصی نقاط جهان در سرزمین کربلا به وقوع می‌پیوندد، به‌طوری‌که حضور میلیون‌ها نفر در چنین رویداد مهم فرهنگی، اجتماعی و دینی در نوع خود بی‌نظیر و بی‌سابقه است.
اصلاح ذهن‌های منفی درباره ناامنی در خاورمیانه با اربعین
با توجه به طیف انگیزه‌های گوناگونی که در سفر به اماکن مقدس وجود دارد، راهپیمایی اربعین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای گردشگری دینی در سال‌های اخیر توانسته است در توسعه گردشگری دینی منطقه با محوریت کشور عراق سهم به‌سزایی ایفا کند. چه‌بسا حضور میلیون‌ها نفر در سرزمین عراق که به‌عنوان یکی از مناطق ناامن خاورمیانه در جهان مطرح شده، خود عنصری است که خواهد توانست ذهنیت‌های منفی به‌وجودآمده را که خود عامل مهمی در مراودات سیاسی و منطقه‌ای به شمار می‌رود، تقلیل دهد.
معیارهای بسیاری برای توسعه گردشگری بیان می‌شود، ازجمله می‌توان به رویدادها در گردشگری اشاره کرد، به‌طوری‌که امروزه کشورهای مختلف در جهان از ایجاد و خلق جاذبه‌های متنوع و برگزاری رویدادها برای جذب گردشگران بهره می‌گیرند. رویدادها در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از پردرآمدترین و سودآورترین گونه‌های گردشگری به شمار می‌روند. در این زمینه راهپیمایی اربعین به‌عنوان یک ابررویداد مهم دینی به‌عنوان یک جریان مردم‌محور در حال برگزاری است.
کشورهای منطقه با محوریت جمهوری اسلامی ایران و عراق نقش مهمی در برگزاری و پاسداشت این ابر رویداد فرهنگی، اجتماعی و دینی دارند. اعتقاد و باورهای دینی مردم در نقاط مختلف در راستای مهمان‌نوازی و استقبال از زائران راهپیمایی اربعین به یکی از ارکان اصلی توسعه گردشگری دینی در ابررویداد پیاده‌روی اربعین تبدیل شده است و این امر پذیرش و مشارکت جامعه میزبان و محلی از گردشگران دینی است که به‌عنوان یکی از مباحث کلیدی در توسعه سفر و گردشگری به شمار می‌رود.
از سوی دیگر راهپیمایی اربعین و حضور باشکوه جمع کثیری از مسلمانان و دلدادگان شور و شعور حسینی از سراسر جهان توانسته است مسیر جدیدی را در توسعه گردشگری به‌عنوان یک برند گردشگری دینی به همراه داشته باشد. به‌ویژه به دلیل گسترش و رواج حجم کثیری از اخبار و اطلاعات در انواع رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه‌های نوین و نوظهور در سال‌های اخیر افرادی در سایر ادیان و مذاهب هم در این ابررویداد فرهنگی و اجتماعی حضور پیدا کرده‌اند.
گردشگری دینی به دلیل وجود انگیزه‌های درونی و اعتقادی رواج و گستره بیشتری در مقایسه با سایر انواع گردشگری در جهان دارد که می‌توان گونه‌ای جدید و نو از گردشگری را با عنوان «گردشگری تعالی‌بخش» به شمار آورد.
اقدامات و برنامه‌ریزی‌هایی که برای توسعه گردشگری به کار گرفته می‌شود در بازه زمانی بلندمدت بسیار نتیجه‌بخش و اثرگذار خواهند بود. از این‌رو می‌توان ایجاد تصویر ذهنی از حضور میلیون‌ها نفر در راهپیمایی اربعین و حضور در بارگاه مطهر و ملکوتی حضرت اباعبدالله حسین (ع) را به‌عنوان کلید موفقیت و دروازه ورود به سایر اقدامات توسعه گردشگری دینی و معنویت دانست که در راستای گردشگری تعالی‌بخش در جهت تکامل روحی و درونی افراد و گروه‌های انسانی برای سیر در آفاق و انفس و خودسازی و پالایش روح و روان در دریای بیکران عشق و معرفت الهی در وجود انسان‌های عاشق رخ می‌نماید و آن را به مردمان جهان و عاشقان و دلدادگان حق و حقیقت ارائه کرد. گردشگری تعالی‌بخش زائران و عارفان کوی حقیقت را به کمال و تعالی و سعادت اخروی رهنمون می‌کند.
از این‌رو لازم است با همکاری کشورهای منطقه و با محوریت جمهوری اسلامی ایران و کشور عراق اقدام لازم برای ثبت جهانی راهپیمایی اربعین به‌عنوان یک ابررویداد فرهنگی، اجتماعی و دینی و میراث فرهنگی کهن و عظیم بشری در فهرست میراث فرهنگی جهانی در سازمان علمی، فرهنگی، آموزشی و تربیتی ملل متحد “یونسکو” انجام شود.
از سوی دیگر از آن‌جایی که «گردشگری و اشتغال، آینده بهتر برای همه» به عنوان شعار سازمان جهانی گردشگری برای سال ۲۰۱۹ نامگذاری شده، فرصت مناسبی است برای رونق کسب و کارهای محلی و اشتغال برای جوامع میزبان و محلی مناطق مرتبط با مسیرهای پیاده‌روی اربعین برای افزایش درآمد و رونق اقتصادی آن‌ها برای رفاه مطلوب و زندگی بهتر که باید مورد توجه دولتمردان ایران و عراق برای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه ناوگان حمل و نقل و مراکز خدمات اقامتی و رفاهی قرار گیرد.
همچنین به‌کارگیری فناوری‌های دیجیتال می‌تواند به بهبود و گسترش معارف مربوط به اربعین و انتقال فرهنگ عاشورایی به تمامی جهانیان از طریق فضای مجازی و مدیریت کارآمدتر ابررویداد راهپیمایی اربعین کمک کند. فناوری‌های نوین و شبکه‌های ارتباطی در دسترس مطلوب و به اصطلاح فناوری برخط و همگانی کمک می‌کند تا فرصت‌های تازه‌ای برای خیلی عظیم زائران اربعین برای تولید محتوا، عکس، فیلم و نمایش جلوهای زیبای عشق و مهربانی و ایثار و تواضع و یکرنگی و به نوعی پیاده‌روی اربعین عصاره همه خوبی‌ها و نشر معارف اهل بیت (ع) و به تبع آن انتقال پیام فرهنگ عاشورا به زبان‌های مختلف دنیا به مردمان جهان و خیل عظیم و میلیونی شرکت‌کنندگان راهپیمایی اربعین فراهم شود.
مسؤولان امر می‌توانند ضمن آگاهی نسبت به نقش و فهم هوشمندانه مناسبات بین ابررویداد دینی اربعین و فناوری دیجیتالی، در انجام این مهم بر موضوع نشر دیجیتالی معارف در پیوند با اربعین تمرکز ویژه کنند و با تولید و در اختیار گذاشتن داده‌ها و اندیشه‌های متقن، مستند و موثق مکتب اهل بیت (ع) به زائران اربعین تحت نرم‌افزاری جامع اقدام کنند تا زائران نیز با آگاهی بیشتر و درک بهتری در این رویداد شرکت کرده و به تولید مطالب در قالب‌های نوشتاری، صوتی وتصویری در پیوند با کنش‌های شکل‌گرفته اجتماعات در مسیر راهپیمایی اربعین و بازنشر آن همت گمارند. در میان پیچیدگی‌های تبلیغات رسانه‌های استکباری، اربعین رساترین و در عین حال بلندترین و اثرگذارترین رسانه قرن حاضر است که در اجتماع عظیم بشری مردمان کشورهای مختلف با ندای حق‌طلبانه و عدالت‌خواهی سیدالشهداء (ع) و با وحدت و یکپارچگی و انسجام امت واحده، رنگ و بوی حسینی به خود گرفته است و در سراسر گیتی طنین‌اندار می‌شود.»
