در ادامه نزاع‌های حقوق مالکیت فکری در عصر هوش مصنوعی، گروهی از نویسندگان مطرح، شرکت مایکروسافت را به استفاده غیرمجاز از آثارشان برای آموزش مدل هوش مصنوعی Megatron متهم کردند. این شکایت که در دادگاه فدرال نیویورک ثبت شده، می‌تواند نقطه عطفی در تعیین چارچوب قانونی استفاده از محتوای دیجیتال در آموزش فناوری‌های نوین باشد.
به گزارش دنیای برند، مایکروسافت، غول فناوری آمریکایی، با شکایتی تازه از سوی گروهی از نویسندگان مواجه شده است که ادعا می‌کنند این شرکت بدون اجازه، کتاب‌های آنها را برای آموزش مدل هوش مصنوعی خود به نام Megatron به کار گرفته است. این پرونده که روز سه‌شنبه در دادگاه فدرال نیویورک مطرح شد، بخشی از موجی گسترده‌تر از شکایات حقوقی علیه شرکت‌های فناوری است که متهم به سوءاستفاده از آثار دارای حق نشر برای آموزش سیستم‌های هوش مصنوعی شده‌اند.
از جمله نویسندگان مطرحی که در این پرونده نام‌شان آمده است، کای بیرد (Kai Bird)، جیا تولنتینو (Jia Tolentino) و دنیل اوکرنت (Daniel Okrent) قرار دارند. آنها مدعی هستند که مایکروسافت از نسخه‌های دیجیتال غیرقانونی و «دزدیده شده» کتاب‌هایشان استفاده کرده تا هوش مصنوعی را آموزش دهد. در شکایت آمده است که این استفاده بدون کسب اجازه، نقض حقوق مولفان و قانون کپی‌رایت محسوب می‌شود.
این شکایت در حالی مطرح شده که یک روز قبل از آن، قاضی فدرال کالیفرنیا حکمی صادر کرده بود که شرکت Anthropic را به استفاده منصفانه (Fair Use) از آثار نویسندگان برای آموزش هوش مصنوعی تایید کرده اما در عین حال امکان مسئولیت این شرکت در زمینه کپی‌رایت را نیز باقی گذاشته است. این حکم نخستین تصمیم قضایی مهم در ایالات متحده درباره قانونی بودن بهره‌برداری از محتواهای دارای حق نشر برای آموزش هوش مصنوعی‌های مولد به شمار می‌رود.
بر اساس متن شکایت، مایکروسافت از مجموعه‌ای شامل نزدیک به ۲۰۰ هزار کتاب غیرمجاز برای آموزش الگوریتم Megatron استفاده کرده است. این الگوریتم وظیفه تولید پاسخ‌های متنی به پرسش‌های کاربران را دارد و طبق ادعای شاکیان، به گونه‌ای طراحی شده که بتواند «سبک، صدا و تم‌های متون دارای حق نشر» را تقلید کند. این یعنی هوش مصنوعی می‌تواند با استفاده از داده‌های آموزش، محتواهایی مشابه آثار اصلی تولید کند که نگرانی‌های جدی درباره نقض حقوق معنوی را به همراه دارد.
شرکت‌های فناوری مدعی هستند که استفاده از چنین داده‌هایی در چارچوب مفهوم «استفاده منصفانه» صورت می‌گیرد و به تولید محتوای نوآورانه و خلاقانه کمک می‌کند. آنها همچنین هشدار می‌دهند که الزام به پرداخت حق کپی‌رایت برای هر اثر می‌تواند رشد سریع و نوآوری در حوزه هوش مصنوعی را با مشکلات جدی مواجه سازد.
اما نویسندگان خواستار صدور حکمی از سوی دادگاه برای توقف این «نقض حقوق کپی‌رایت» هستند و علاوه بر آن، طلب دیه قانونی تا سقف ۱۵۰ هزار دلار برای هر کتابی که مایکروسافت به‌صورت غیرمجاز استفاده کرده است را نیز مطرح کرده‌اند.
از سوی دیگر، سخنگویان مایکروسافت تا زمان نگارش این خبر پاسخی به درخواست‌ها برای اظهار نظر نداده‌اند و وکلای نویسندگان نیز از اظهارنظر خودداری کردند.
این پرونده بخشی از یک معضل جهانی در حوزه حقوق مالکیت فکری و هوش مصنوعی است که شرکت‌های بزرگ فناوری، ناشران، نویسندگان و قانون‌گذاران را درگیر کرده است. نحوه تعیین چارچوب قانونی استفاده از آثار دارای کپی‌رایت برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی، به سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات صنعت فناوری و نشر است.
برخی کارشناسان حقوقی معتقدند این پرونده می‌تواند مبنایی برای تنظیم قوانین جدید و شفاف‌سازی حق و حقوق مولفان و شرکت‌های فناوری در این حوزه باشد. از سوی دیگر، برندهای بزرگ فناوری همچنان به دنبال توسعه هوش مصنوعی‌های پیشرفته هستند که بدون دسترسی گسترده به داده‌های متنی آموزش ببینند، اما در عین حال باید با حقوق معنوی دارندگان اثر نیز هماهنگ شوند.
این شکایت جدید مایکروسافت همچنین بازتاب‌دهنده فشارهای رو به رشد جامعه نویسندگان و ناشران برای محافظت از آثار خود در دنیای دیجیتال است، جایی که فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی می‌توانند تاثیرات گسترده‌ای بر تولید محتوا و حقوق مولفان داشته باشند.
با توجه به اهمیت روزافزون هوش مصنوعی در صنایع مختلف و رقابت شدید میان برندهای فناوری، نحوه رسیدگی به چنین دعاوی حقوقی، می‌تواند تاثیر عمیقی بر تصویر برندها و میزان اعتماد مصرف‌کنندگان و صاحبان حقوق به این شرکت‌ها بگذارد.
در نهایت، باید منتظر ماند تا دادگاه فدرال نیویورک درباره این پرونده تصمیم بگیرد و سرنوشت استفاده از آثار ادبی در آموزش هوش مصنوعی‌ها را روشن کند. این پرونده بدون شک یکی از کلیدی‌ترین پرونده‌های حقوق مالکیت فکری در عصر هوش مصنوعی به شمار می‌رود و نشان می‌دهد که رقابت برندها در دنیای فناوری فراتر از بازار و محصول، به عرصه حقوق و مالکیت معنوی نیز کشیده شده است.
منبع: رویترز
