گنجینه بی‌همتای سنگ‌های قیمتی خراسان جنوبی می‌تواند این استان را به برند ملی و منطقه‌ای صنعت گوهرسنگ تبدیل کند؛ اما سایه خام‌فروشی، ضعف زیرساخت و فقدان هویت‌سازی برند، فرصت‌های کلیدی توسعه و ارزآوری را کمرنگ کرده است. راه نجات این صنعت، سرمایه‌گذاری هدفمند در زیرساخت، آموزش تخصصی و تعریف برند یکپارچه، همراه با حضور پررنگ در بازارهای بین‌المللی است تا جایگاه خراسان جنوبی نه‌تنها به‌عنوان مهد گوهرسنگ، بلکه به‌عنوان برند معتبر ایرانی در جهان تثبیت شود.
به گزارش دنیای برند، در دل کویر خراسان جنوبی، گنجینه‌ای رنگارنگ از گوهرسنگ‌ها نهفته است؛ ظرفیتی طبیعی و ارزشمند که می‌تواند نقشی کلیدی در توسعه اقتصادی، اشتغال‌زایی و ارزآوری برای منطقه ایفا کند. با این حال، نبود زیرساخت‌های لازم، خام‌فروشی، و کم‌توجهی به فرآوری و برندینگ، باعث شده تا این صنعت همچنان در سایه بماند و فرصت‌های طلایی آن از دست برود.
احمد برابادی، رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی، در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن اشاره به ظرفیت‌های غنی استان در این حوزه، از برنامه‌های در دست اجرا برای توسعه صنایع مرتبط با گوهرسنگ‌ها سخن گفت.
وی با بیان اینکه خراسان جنوبی تاکنون میزبان مطالعات گسترده‌ای در حوزه گوهرسنگ‌ها بوده است، اظهار کرد: بیش از ۵۰ نوع سنگ نیمه‌قیمتی شامل عقیق، کوارتز، آمیتیست، کالسدونی، تورمالین، گارنت و جاسپر در این استان شناسایی شده و ذخایر شناسایی‌شده حدود دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون تن برآورد می‌شود.
برابادی ادامه داد: مناطقی همچون بمرود، سه‌قلعه، خور، خوسف، شوسف، سربیشه، ده‌سلم و ملک‌چاه از جمله نواحی غنی از نظر گوهرسنگ هستند و تنوع بالای این سنگ‌ها، جایگاه خراسان جنوبی را از نظر کیفیت و کمیت در سطح ملی ارتقاء داده است.
رئیس میراث فرهنگی استان با تأکید بر اینکه ذخایر گوهرسنگی استان هنوز به‌طور کامل شناسایی نشده‌اند، تصریح کرد: بسیاری از ظرفیت‌ها در مناطق دوردست و صعب‌العبور قرار دارند و شناسایی آن‌ها مستلزم سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و توسعه زیرساخت‌های اکتشافی است.
وی با انتقاد از فرآوری محدود گوهرسنگ‌ها در استان گفت: بخش زیادی از این منابع به صورت خام یا نیمه‌فرآوری‌شده به خارج از استان یا حتی کشور صادر می‌شود. این در حالی است که تاکنون بیش از ۶۰۰ مجوز تراش سنگ در استان صادر شده که نویدبخش توسعه ظرفیت‌های بومی فرآوری است.
برابادی یکی از موانع اصلی در مسیر توسعه این صنعت را نبود زیرساخت‌های کافی برای فرآوری دانست و افزود: کمبود کارگاه‌های مجهز، فرسودگی تجهیزات، نبود نیروی انسانی متخصص و کمبود سرمایه‌گذاری از جمله مشکلات پیش‌روی این صنعت است.
او در پاسخ به این پرسش که آیا گوهرسنگ‌های استان با برند مشخصی به بازار عرضه می‌شوند یا نه، بیان کرد: متأسفانه تاکنون اقدامی منسجم برای برندسازی صورت نگرفته و سنگ‌ها عمدتاً بدون هویت مشخص یا فقط با نام منطقه عرضه می‌شوند که این امر قدرت رقابت در بازارهای بین‌المللی را کاهش می‌دهد.
رئیس میراث فرهنگی خراسان جنوبی برای افزایش صادرات گوهرسنگ‌های استان، راهکارهایی از جمله استانداردسازی، دریافت گواهی‌های بین‌المللی، آموزش نیروی متخصص، برندسازی، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی و توسعه بازارهای دیجیتال را برشمرد.
وی ادامه داد: همچنین باید ساختارهای حمایتی در حوزه صادرات، تسهیل روند گمرکی، ارائه تسهیلات به تراشندگان و معدن‌کاران و ایجاد آزمایشگاه‌های تخصصی در دستور کار قرار گیرد.
برابادی درباره سطح حمایت دولت و میراث فرهنگی از فعالان این حوزه گفت: حمایت‌ها به‌صورت پراکنده و ناکافی است. نبود استراتژی مشخص، کمبود منابع مالی، کم‌توجهی به آموزش و پژوهش، موانع اداری و نبود زیرساخت‌های فرآوری، روند توسعه این صنعت را کند کرده است.
به گفته وی، در سال جاری کارگروه تخصصی سنگ استان به ریاست استاندار و دبیری اداره‌کل میراث فرهنگی تشکیل شده تا برنامه‌ریزی‌ها با نگاه جامع‌تری انجام شود. همچنین برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی، استفاده از پلتفرم‌های بازاریابی دیجیتال و حمایت از حضور هنرمندان در نمایشگاه‌ها، در اولویت قرار گرفته است.
رئیس میراث فرهنگی استان با اشاره به موانع جدی فرآوری داخلی گوهرسنگ‌ها افزود: نبود سرمایه کافی، کمبود تجهیزات مدرن، رقابت با محصولات وارداتی و ضعف در بازاریابی از جمله چالش‌های اساسی است که حل آن‌ها نیازمند همکاری بخش دولتی و خصوصی است.
وی همچنین از نقش موثر صنعت گوهرسنگ در ایجاد اشتغال یاد کرد و گفت: تاکنون بیش از ۱۰۰۰ کارگاه تراش سنگ در استان شناسایی شده که بالغ بر ۶۵۰ مورد دارای مجوز فعالیت هستند و این آمار به‌صورت مستمر در حال افزایش است.
برابادی با تأکید بر اهمیت آموزش تخصصی، بیان کرد: سالانه دوره‌های آموزشی در مراکز فنی و حرفه‌ای، مؤسسات خصوصی و کارگاه‌ها برگزار می‌شود. مهارت‌هایی همچون شناخت سنگ‌ها، برش، تراش، طراحی، رکاب‌سازی و مخراج‌کاری در این دوره‌ها آموزش داده می‌شود.
وی افزود: آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای عمدتاً آموزش‌های پایه‌ای و عمومی را پوشش می‌دهند، در حالی‌که مؤسسات خصوصی بر آموزش‌های تخصصی و مهارت‌های پیشرفته متمرکز هستند. در حال حاضر، نیاز جدی به تربیت نیروی ماهر و آموزش‌دیده احساس می‌شود.
منبع: ایسنا
