اسناد تازه منتشرشده از دل شرکت متا پرده از نگرانی دیرینه مدیران این شرکت درباره رقابت داخلی میان برند فیسبوک و برند اینستاگرام برداشته‌اند؛ نگرانی‌هایی که زاکربرگ را تا مرز پیشنهاد «انشعاب» کشانده است.
به گزارش دنیای برند، در جریان دادگاه ضدانحصار علیه شرکت متا (فیسبوک سابق)، ایمیلی داخلی از مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، برملا شده که در آن وی نگرانی خود از اثرات احتمالی خرید اینستاگرام بر برند فیسبوک را بیان کرده است. زاکربرگ هشدار داده بود که اگر رشد اینستاگرام منجر به کاهش تعامل در فیسبوک شود، ممکن است شاهد “فروپاشی شبکه‌ای محصولی با تعامل و سودآوری بیشتر” باشیم.
زاکربرگ در این مکاتبات محرمانه با سایر مدیران ارشد متا، راهکارهایی برای جلوگیری از این اثر منفی (به اصطلاح «کانیبالیزیشن» یا هم‌پوشانی آسیب‌زننده) ارائه داده است؛ از جمله افزایش یکپارچگی میان اپلیکیشن‌های متا، تا آن‌ها بیشتر به عنوان یک شبکه متحد عمل کنند. او همچنین به صراحت مطرح کرده بود که شاید جداسازی اینستاگرام به عنوان یک کسب‌وکار مستقل، برند فیسبوک را نجات دهد.
در دادگاه کنونی علیه متا، کمیسیون فدرال تجارت آمریکا (FTC) می‌کوشد ثابت کند که این شرکت با تملک رقبا مانند اینستاگرام و واتس‌اپ، جایگاه انحصاری خود را در بازار شبکه‌های اجتماعی حفظ کرده است. این نهاد، ایمیل‌ها و پیام‌هایی را ارائه داده که نشان می‌دهد خود زاکربرگ از تهدید رقابتی اینستاگرام نسبت به برند فیسبوک، حتی پس از خرید آن، آگاه بوده است.
در ایمیلی به تاریخ مه ۲۰۱۸، زاکربرگ خطاب به مدیران مطرحی همچون کریس کاکس (مدیرمحصول متا)، شریل سندبرگ (مدیر ارشد عملیات سابق)، مایک شروفر (مدیر ارشد فناوری سابق)، خاویه اولیوان (مدیر ارشد رشد و مدیر عملیات کنونی) و دیوید وهنر (مدیر ارشد مالی سابق)، نگرانی خود را از راهبرد شرکت در اداره خانواده اپلیکیشن‌ها ابراز کرده بود.
زاکربرگ صریحاً اشاره کرده بود که شواهد داخلی نشان می‌دهد با پیوستن کاربران به اینستاگرام، میزان تعامل آنان با برند فیسبوک «به طور چشمگیری کاهش می‌یابد.» وی در بخشی از ایمیل خود با عنوان «کانیبالیزیشن و فروپاشی شبکه‌ای» نوشته است: «هرچه بخش بیشتری از جمعیت به اینستاگرام می‌پیوندند، این افت استفاده از فیسبوک تشدید می‌شود.»
وی افزود: «اگر این روند ادامه پیدا کند و اینستاگرام به اندازه فیسبوک رشد داده شود، تاثیر منفی شدیدی روی فیسبوک خواهد گذاشت که ما الان لحاظ نکرده‌ایم.» او تاکید کرده که اگر افت تعامل فقط محدود به بخشی از کاربران باشد، شبکه فیسبوک دوام می‌آورد، اما اگر این افت تمام کاربران را شامل شود، اوضاع ممکن است به شدت بدتر شود.
زاکربرگ همچنین به نقش اصلی اپلیکیشن فیسبوک در تبلیغ و رشد اینستاگرام و استفاده اینستاگرام از شبکه دوستان فیسبوک اشاره کرده و هشدار داده بود: «در حالی که امید داریم هر دو محصول رشد کنند، احتمال بالایی هست که رشد اینستاگرام عملاً به فروپاشی اکوسیستم برند فیسبوک منجر شود.» او به همین خاطر، خواهان کاهش تبلیغ اینستاگرام از سمت فیسبوک و افزودن قابلیت‌های جدیدی به اینستاگرام برای بازگرداندن توازن به نفع برند فیسبوک شده بود. یکی از پیشنهادات، افزایش نوعی «پل ارتباطی» میان اینستاگرام و فیسبوک بود تا اپلیکیشن‌ها بیشتر به شکل یک شبکه واحد عمل کنند.
زاکربرگ حتی به مشکلات مدیریت محصولات جدید در اینستاگرام و واتس‌اپ هم اشاره کرده و دلیل آن را شیوه مدیریت بنیان‌گذاران این دو اپ دانسته بود. او تأکید کرده بود که نباید نگرانی درباره اثر منفی اینستاگرام را آشکارا مطرح کنند تا تیم اینستاگرام بی‌انگیزه نشود و موسسان آن (کوین سیستروم و مایک کریگر) در شرکت بمانند.
زاکربرگ همچنین بر ضرورت تقویت برند فیسبوک در محصولات دیگر تأکید داشت. به همین خاطر، پیشنهاد کرده بود که اپلیکیشن‌ها هنگام باز شدن با عبارت «Instagram by Facebook» یا «WhatsApp by Facebook» نمایش داده شوند. او حتی افزوده بود که شاید نیاز باشد لوگوی فیسبوک در بخش اصلی این اپ‌ها نمایش داده شود تا ارتباط برندها در ذهن مردم تقویت گردد. و تأکید داشت که استراتژی برند باید جوری باشد که برند فیسبوک همواره در محوریت بماند.
در واقع، در سال ۲۰۲۱ فیسبوک نام خود را به متا تغییر داد و لوگوی متا روی همه اپلیکیشن‌هایش نمایان شد.
امروز و پس از گذشت چند سال، اگر کمیسیون تجارت فدرال آمریکا موفق به پیروزی در این پرونده شود، متا ممکن است مجبور شود اینستاگرام و واتس‌اپ را به عنوان شرکت‌هایی مستقل جدا کند. نکته جالب اینجاست که خود زاکربرگ این سناریو را در سال ۲۰۱۸ و در همان ایمیل به عنوان راهکاری جایگزین مطرح و حتی آن را «تنها ساختار ممکن» برای تحقق اهداف شرکت دانسته بود. به عقیده او، جداسازی اینستاگرام نه تنها می‌توانست رشد برند فیسبوک را حفظ کند، بلکه تمرکز تیم‌های متا را بیشتر می‌کرد و همچنین به احتمال زیاد باعث می‌شد موسسان اینستاگرام در مجموعه بمانند (که آن‌ها نهایتاً همان سال در سپتامبر ۲۰۱۸ شرکت را ترک کردند).
به گزارش تک‌کرانچ، در نهایت، متا تصمیم به جداسازی این اپلیکیشن‌ها نگرفت. با این حال، زاکربرگ به صراحت هشدار داده بود که «کاملاً ممکن است» تا ده سال آینده ناچار به جداسازی اینستاگرام و واتس‌آپ شوند و تمام سرمایه‌گذاری‌ها بر مدل «خانواده اپ‌ها» بی‌نتیجه بماند.
حالا اگر FTC پرونده را ببرد، پیش‌بینی زاکربرگ رنگ واقعیت خواهد گرفت.
متا اما تلاش کرده است اهمیت این ایمیل‌ها را کم اهمیت جلوه دهد:
یک سخنگوی متا در بیانیه‌ای به TechCrunch گفت: «اسناد قدیمی و خارج از بستر درباره تملک‌هایی که بیش از یک دهه پیش توسط FTC بررسی شده‌اند، واقعیات رقابت شدید امروز را مخدوش نمی‌کنند و تاثیری بر ضعف پرونده FTC نخواهند داشت.»
