رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی با اشاره به تکالیف قانونی و اسناد بالادستی، از نهایی شدن پیش‌نویس بازنگری آیین‌نامه ارتقاء مرتبه اعضای هیأت علمی خبر داد و گفت: هدف، سوق دادن نظام آموزش عالی به‌سوی پژوهش‌های کاربردی، تمدن‌ساز و پاسخ‌گو به نیازهای کشور است.
نصرالله پژمان‌فر، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با پایگاه خبری دنیای برند به نقل از ایسنا، با اشاره به رویکرد جدید برنامه هفتم توسعه، اظهار کرد: بر اساس ماده ۹۷ این برنامه، پژوهش‌هایی که به‌صورت مستقیم به حل مسائل جامعه، صنعت، نظام سلامت و سایر حوزه‌های ملی کمک می‌کنند، از اولویت بالاتری برخوردار خواهند بود.
وی با تأکید بر لزوم اصلاح ساختار فعلی نظام ارتقاء اعضای هیأت علمی افزود: بر اساس مصوبه «تعیین اصول حاکم بر بازنگری آیین‌نامه ارتقاء مرتبه اعضای هیأت علمی»، مسیرهای ارتقاء باید به‌صورت آموزش‌محور، پژوهش‌محور و ترکیبی از این دو تعریف شوند و در هر مسیر، پژوهش‌های مسئله‌محور و دارای دستاورد ماندگار از ضریب بالاتری برخوردار خواهند بود.
پژمان‌فر خاطرنشان کرد: آیین‌نامه بازنگری‌شده در قالب چهار فصل تدوین می‌شود؛ سه فصل مجزا برای حوزه‌های «علوم انسانی، اجتماعی و هنر»، «علوم پزشکی»، و «سایر علوم» شامل فنی مهندسی، کشاورزی، علوم پایه و دامپزشکی، و یک فصل مشترک برای اصول کلی.
به گفته وی، جداول امتیازدهی نیز متناسب با گروه‌های علمی و مأموریت‌های دانشگاه‌ها بازطراحی خواهد شد تا عدالت آموزشی و انطباق با اهداف نظام آموزش عالی رعایت شود.
وی افزود: مطابق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، آیین‌نامه ارتقاء باید با نوع زیرنظام آموزشی دانشگاه‌ها، مانند دانشگاه فرهنگیان و علمی‌کاربردی، نیز هماهنگ باشد و در این دانشگاه‌ها بخشی از امتیازات پژوهشی باید با فعالیت‌های آموزشی، تربیتی و نوآوری‌های مهارتی جایگزین شود.
وی در ادامه تصریح کرد: مؤسسات پژوهشی وابسته به سایر دستگاه‌های اجرایی، تنها از طریق دستاوردهای پژوهشی ماندگار و نیازمحور می‌توانند مسیر ارتقاء را طی کنند. بر این اساس، پژوهش‌های صرفاً نظری بدون اثرگذاری عملی، دیگر در اولویت نخواهند بود.
پژمان‌فر با اشاره به نقش کلیدی دو وزارتخانه علوم و بهداشت در بازنگری آیین‌نامه ارتقاء، گفت: طبق ماده ۹۷ برنامه هفتم توسعه، این دو وزارتخانه موظف شده‌اند طی سال نخست اجرای برنامه، اقدامات قانونی لازم برای اصلاح شاخص‌های ارزیابی، مقررات جذب، ترفیع و ارتقاء اعضای هیأت علمی را انجام دهند.
وی هدف از این بازنگری را تحقق دانشگاه «حکمت‌محور»، «تمدن‌ساز» و «پاسخ‌گو» به نیازهای کشور دانست و گفت: در نشست اخیر کمیسیون اصل ۹۰ با حضور وزیر علوم و معاونان مربوطه، مقرر شد پیش‌نویس نهایی آیین‌نامه بازنگری‌شده با تأکید بر انطباق با مفاد ماده ۱۲ قانون «حداکثر استفاده از توان تولیدی کشور» و ماده ۹۷ برنامه هفتم تهیه و پس از بررسی در کمیسیون، به مراجع ذی‌صلاح برای تصویب ارسال شود.
وی با یادآوری سابقه این مطالبه، تصریح کرد: موضوع بازنگری در آیین‌نامه ارتقاء اعضای هیأت علمی، طی سال‌های گذشته بارها در اسناد بالادستی مانند نقشه جامع علمی کشور، برنامه‌های توسعه، سیاست‌های کلی علم و فناوری و قوانین مصوب مجلس مطرح شده است.
رئیس کمیسیون اصل ۹۰ ادامه داد: در اسناد کلانی چون نقشه جامع علمی کشور (راهبرد کلان ۷، اقدام ملی ۷) و قوانین نظیر ماده ۱۶ برنامه پنجم توسعه و ماده ۶۴ برنامه ششم، وزارتخانه‌های علوم و بهداشت مکلف شده‌اند آیین‌نامه‌های ارتقاء را به‌گونه‌ای بازنگری کنند که پژوهش‌های تقاضامحور و مسئله‌محور در اولویت قرار گیرند.
پژمان‌فر همچنین به ماده ۱۲ قانون «حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی» اشاره کرد و گفت: طبق این ماده، باید ۵۰ درصد از امتیازات الزامی مقالات علمی با پژوهش‌های نیازمحور جایگزین شود.
وی تأکید کرد: علیرغم صراحت این اسناد، طی سال‌های گذشته نظام ارتقاء اعضای هیأت علمی همچنان بر تولید کمّی مقالات تمرکز داشته و میزان اثرگذاری یا کارآمدی آن‌ها در حل مسائل کشور مورد توجه جدی قرار نگرفته است.
پژمان‌فر در پایان گفت: با تصویب مواد قانونی الزام‌آور در سال‌های اخیر، از جمله ماده ۹۷ برنامه هفتم و ماده ۱۲ قانون حمایت از کالای ایرانی، دیگر امکان تأخیر در بازنگری آیین‌نامه ارتقاء وجود ندارد. این بازنگری یک ضرورت قانونی و ملی است که باید برای هم‌راستاسازی نظام آموزش عالی با نیازهای واقعی کشور، هر چه سریع‌تر به مرحله اجرا برسد.
پایان
